Reykjavíkurborg endurheimtir Elliðaárdal

Samkomulag sem formlega bindur enda á meira en aldarlöng afnot Orkuveitunnar og forvera hennar af Elliðaárdalnum til orkuvinnslu var undirritað í dag. 

Í samkomulaginu er kveðið á um hvernig Orkuveitan muni skila dalnum til borgarinnar um næstu áramót. Jafnframt samdi Reykjavíkurborg við Veitur um brúarsmíð og eflingu umhverfisverndar í dalnum. Þetta kemur fram í tilkynningu frá Orkuveitunni. 

Það voru Einar Þorsteinsson borgarstjóri, Sævar Freyr Þráinsson forstjóri Orkuveitunnar og Sólrún Kristjánsdóttir framkvæmdastýra Veitna sem undirrituðu samningana í Rafstöðinni við Elliðaár í dag.

Orkuveitan rekur áfram áningar- og fræðslustaðinn Elliðaárstöð

Rafstöðin var tekin í notkun sumarið 1921 en síðast var framleitt í henni rafmagn árið 2014. Það ár bilaði aðrennslispípa virkjunarinnar og var metin ónýt. Raforkuframleiðsla var mjög lítil undir það síðasta og ekki þótti svara kostnaði að hefja hana að nýju.

Orkuveitan mun áfram reka áningar- og fræðslustaðinn Elliðaárstöð í húsunum við Rafstöðina en í samkomulagi Orkuveitunnar og Reykjavíkurborgar er meðal annars kveðið á um hvernig staðið verður að niðurlagningu annarra raforkumannvirkja, sem öll eru friðuð. Þá skilar Orkuveitan vatnsréttindum, þar með talið veiðirétti, til Reykjavíkurborgar, að því er fram kemur í tilkynningunni. 

Hluti stíflunnar mun standa áfram

Í samráði við Minjavernd og Húsafriðunarnefnd mun Orkuveitan láta hanna nýja greiðari gönguleið yfir Árbæjarstíflu. Talsverður hluti stífluveggjarins verður samhliða fjarlægður en elstu hlutar stíflunnar munu standa áfram.

Stífluhringurinn, ein fjölfarnasta göngu- og hlaupaleiðin um þetta vinsælasta útvistarsvæði höfuðborgarsvæðisins, mun þannig halda sér. Komið er í veg fyrir að hætta stafi af stíflunni í leysingum með því að vatn hætti að safnast við hana og rennsli um hana verður greitt.

Jafnframt verður unnið að úrbótum á umferðaröryggi um Rafstöðvarveg, meðfram aðrennslispípu virkjunarinnar, með samþættri hönnun fyrir gangandi, hjólandi og akandi umferð. Unnið verður að deiliskipulagi vegna breytinganna á þessu ári, segir í tilkynningunni. 

Sía óhreinindi úr vatninu með blágrænum lausnum

Þá hefur samkomulag tekist um kostnaðarhlutdeild Veitna í byggingu nýrrar brúar í stað hitaveitustokkanna sem lágu þvert yfir dalinn niður af Ártúnshöfða. Hitaveituæðarnar sem voru  í stokkunum voru lagðar undir botn Elliðaánna fyrir nokkrum árum og fjarlægðir.

Reykjavíkurborg hefur látið hanna nýjar brýr og gönguleið í þeirra stað og munu Veitur greiða um tvo þriðju hluta byggingarkostnaðar. Í tengslum við fyrirhugaðar breytingar á Rofabæ verður einnig ráðist í endurbætur frárennslis yfirborðsvatns af götum sem næst liggja Elliðaánum.

Beitt verður blágrænum lausnum til að sía óhreinindi úr vatninu áður en það seytlar í farveg Elliðaánna. Veitur, sem reka fráveituna í borginni, munu standa straum af kostnaði við það umhverfisverkefni, að því er fram kemur í tilkynningunni. 

Vinsælasta útivistarsvæði höfuðborgarsvæðisins 

Elliðaárdalur hefur mótast mjög af raforkuvinnslunni sem þar hófst þegar konungshjón Íslands ræstu fyrstu vélar Rafstöðvarinnar 27. júní 1921. Það var svo starfsfólk Rafmagnsveitu Reykjavíkur, forvera Orkuveitunnar, sem hóf skógrækt í dalnum 1951, á 30 ára afmæli Rafstöðvarinnar.

Þegar raforkuvinnslu er hætt ber virkjunarfyrirtækinu skylda samkvæmt vatnalögum til að færa umhverfi til fyrra horfs sem kostur er. Nú er Elliðaárdalur ekki holt og mói eins og snemma á síðustu öld heldur vinsælasta útivistarsvæði höfuðborgarsvæðisins samkvæmt nýrri könnun Sambands sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu, að því er fram kemur í tilkynningunni. 

Það er því einstakt verkefni sem blasir við Orkuveitunni og Reykjavíkurborg að leitast við að uppfylla ákvæði vatnalaganna um leið og staðinn er vörður um minjagildi mannvirkja, útivistargildi dalsins og ekki síst lífríkið í dalnum og ánum, þar sem laxveiði hefur verið stunduð frá alda öðli, segir loks í tilkynningunni. 

• Blogga um frétt