Launamenn byrja að fá útborgað í dag

Í dag, 27. júní, byrja þeir fjármunir sem atvinnurekandi leggur út í laun að skila sér beint til launþega í fullu starfi. Þetta er niðurstaða nýrrar úttektar Viðskiptaráðs á launafleygnum svokallaða, sem er mismunurinn á launakostnaði fyrirtækis og útborgaðra launa starfsmanns.

Fyrirtæki þarf í dag að leggja út rúma milljón króna til að greiða starfamanni 719 þúsund krónur í mánaðarlaun, sem voru miðgildi launa 2023. Eftir tekjuskatt og lífeyrisgreiðslur fær starfsmaðurinn síðan 522 þúsund krónur útborgaðar. Af launakostnaði fyrirtækja fer því tæpur helmingur í skatta, lífeyrisgreiðslur og önnur réttindi. Þetta kemur fram í tilkynningu frá Viðskiptaráði Íslands.

„Umreiknað í fjölda daga fæst niðurstaðan að fyrstu 178 dagar þessa árs hafa farið í að vinna fyrir öðru en útborguðum launum. Þannig má segja að starfsmaður sem vinnur allt árið hafi einungis unnið fyrir sköttum, réttindum og lífeyrisgreiðslum frá áramótum til loka gærdagsins – og byrji í dag að vinna fyrir útborguðum launum.“

Helmingur fer í annað en útborguð laun 

Meirihluti launafleygsins fellur á fyrirtækið, eða um 60%. Þar vega þyngst mótframlag í lífeyrissjóð, tryggingagjald og orlof. Um 40% falla síðan á starfsmanninn í formi tekjuskatts, útsvars og lífeyrissparnaðar. Allir þessir kostnaðarliðir lækka útborguð mánaðarlaun. Þar skiptir ekki máli hvort þeir séu greiddir af fyrirtækinu eða starfsmanninum, að því er fram kemur í tilkynningunni. 

Því hvetur Viðskiptaræað fyrirtæki til að uppfæra launaseðla þannig að allur launafleygurinn sé þar sýnilegur. Með þeim hætti geti starfsfólk séð alla liði sem valda því að útborguð laun þeirra lækka, sem eykur gagnsæi og traust. Þá segir jafnframt í tilkynningunni að fyrirtæki mættu einnig sundurliða útsvar sérstaklega, svo starfsfólk sjái hve hár hluti skatta fer til ríkis og sveitarfélaga.

„Framsetning launaseðla er frjáls á Íslandi, svo lengi sem ákvæði kjarasamninga um upplýsingagjöf eru uppfyllt, svo fyrirtæki geta gert þessa breytingu í dag,“ segir í tilkynningunni. 

Þú færð helming launakostnaðarins í vasann. Mynd/Viðskiptaráð

Vel hægt að flýta útborgunardeginum

Launafleygurinn samanstendur af sköttum, lífeyrisgreiðslum og ýmsum réttindum. Í tilkynningunni segir að tækifæri séu til að draga úr umfangi allra þessara flokka og tekin dæmi:

Fyrsta dæmið varðar lækkun skatta. Þar segir: „Af öllum launum þarf að greiða tekjuskatt, útsvar og tryggingagjald. Lækkun allra þriggja um 1 prósentustig myndi hækka útborguð laun um 19.900 kr. á mánuði.“

Næsta dæmið varðar lækkun skyldulífeyris: „Síðustu ár hafa greiðslur í lífeyrissjóði hækkað og eru nú að lágmarki 15,5% af launum. Lækkun skyldubundins lífeyrissparnaðar um 2 prósentustig myndi hækka útborguð laun um 14.500 kr. á mánuði.“

Í þriðja dæminu er afnám desember- og orlofsuppbóta tekið fyrir: „Í kjarasamningum er kveðið á um að ákveðinn hluti launa skuli vera greiddur á tilteknum tíma árs. Að mati Viðskiptaráðs ætti að afnema þessar eingreiðslur og hækka mánaðarlaun á móti. Það myndi hækka útborguð laun um 13.700 kr. á mánuði.“

„Með þessum aðgerðum mætti flýta útborgunardegi næsta árs og gera starfsfólki þannig kleift að byrja fyrr að vinna fyrir útborguðum launum. Hér geta bæði stjórnvöld og aðilar vinnumarkaðar lagt sitt af mörkum,“ segir í tilkynningunni. 

• Blogga um frétt