Innlent | mbl | 10.9.2024 | 9:11 | Uppfært 9:31

Gera ráð fyrir hallinn verði 41 milljarður

mbl.is/Golli

Í fjárlagafrumvarpi næsta árs, sem kynnt var í dag, er gert ráð fyrir að á árinu 2025 batni afkoman talsvert milli ára frá uppfærðri áætlun fyrir yfirstandandi ár, eða um 0,4% af vergri landsframleiðslu (VLF) og að tæplega 41 milljarðs. kr halli verði á heildarafkomu ríkissjóðs, eða sem samsvarar 0,8% af VLF, samanborið við ríflega 57 milljarða kr. halla á yfirstandandi ári.

„Það er mikill viðsnúningur frá tímum heimsfaraldurs kórónuveirunnar þegar halli ríkissjóðs náði hámarki við rúmlega 8% af VLF. Þá er áætlað að frumjöfnuður ríkissjóðs á næsta ári, þ.e. afkoma án vaxtagjalda og tekna, verði jákvæður um rúmlega 36 ma.kr., eða 0,7% af vergri landsframleiðslu, sem er rúmlega 4 ma.kr. bati milli ára,“ segir í tilkynningu frá fjármálaráðuneytinu.

Þá segir, að áætlað sé að skuldir ríkissjóðs, á mælikvarða skuldareglu laga um opinber fjármál, verði í lok næsta árs rúmlega 31% af vergri landsframleiðslu og lækkar hlutfallið um 0,7% af VLF milli ára.

Forgangangsraðað og hagrætt í þágu viðkvæmra hópa

Þá segir, að í fjárlagafrumvarpinu sé áhersla lögð á hóflegan raunvöxt útgjalda og forgangsraðað sé og hagrætt í þágu viðkvæmra hópa. Til viðbótar almennri aðhaldskröfu og öðrum útgjaldalækkunum sem tilgreindar séu í fjármálaáætlun sé nú búið að útfæra niður á einstaka gjaldaliði 9 milljarða afkomubætandi ráðstafanir sem gert hafi verið ráð fyrir í áætluninni.

„Samanlagt skila þessar breytingar um 29 ma.kr. lækkun útgjalda á næsta ári samanborið við fyrri áætlanir. Verður þetta að hluta nýtt til forgangsröðunar nýrra og brýnna verkefna,“ segir í tilkynningunni.

Velferðarkerfi verða styrkt:

Nýtt örorkukerfi sem tekur gildi í september á næsta ári mun bæta kjör örorkulífeyrisþega verulega.
Kjör ellilífeyrisþega batna en almennt frítekjumark ellilífeyris hækkar um 46% í ársbyrjun 2025. Það þýðir 138 þús.kr. kjarabót á ári.
Aukinn þungi verður settur á inngildingu flóttafólks og innflytjenda í íslenskt samfélag og fjárframlög til styttingar málsmeðferðartíma við afgreiðslu umsókna um alþjóðlega vernd verða aukin.

Samgöngur bættar:

Nýframkvæmdir og viðhald á vegakerfinu verða áfram í forgrunni
Framlög til uppbyggingar samgönguinnviða og almenningssamgangna á höfuðborgarsvæðinu verða aukin um 6,4 ma.kr.

Heilbrigðismál áfram í forgangi:

Alls aukast framlög til málaflokksins milli ára um 10,4 ma.kr. á föstu verðlagi eða sem nemur um 3%.
Fjárveitingar til heilbrigðisstofnana og sjúkratrygginga verða auknar vegna fjölgunar og öldrunar þjóðarinnar
Aukið fjármagn verður sett í rekstur nýrra hjúkrunarrýma.
Framlög vegna lyfja og hjálpartækja aukast um 1,3 ma.kr.
Áframhaldandi kraftur verður í byggingu nýs Landsspítala en á árinu 2025 verður 18,4 ma.kr. varið til verkefnisins.

Fjárfestingar og fjármagnstilfærslur:

Hafist verður handa við byggingu nýs fangelsis í stað Litla-Hrauns.
Fyrstu skrefin tekin í átt að byggingu Þjóðarhallar.

Rannsóknir og þróun

Áframhaldandi stuðningur við fyrirtæki vegna rannsókna- og þróunarkostnaðar.

Grafík/Fjármálaráðuneytið

Verðbólgan hefur mest áhrif á skuldsett heimili

Þá segir í tilkynningu ráðuneytisins, að brýnt sé að horfast í augu við að helsta meðalið við verðbólgu, þ.e. háir stýrivextir Seðlabankans, hafi mest áhrif á skuldsetta heimili.

„Vaxtabyrði ungs fólks hefur aukist hraðar en annarra aldurshópa. Aðgerðir stjórnvalda til að styðja við markmið langtímakjarasamninga eru í forgangi og styðja sérstaklega við barnafólk, leigjendur og skuldsetta íbúðaeigendur á tímabili samningsins. Má nefna að sérstakur vaxtastuðningur til heimila með íbúðalán var greiddur út á liðnu ári, grunnfjárhæðir húsnæðisbóta og eignaskerðingarmörk í húsnæðisbótakerfinu voru hækkuð umtalsvert og stuðningur við barna¬fjölskyldur stórefldur. Umfang aðgerðanna nemur um 14 ma.kr. á árinu 2025. Í tengslum við gerð langtímakjarasamninga ákvað ríkisstjórnin að styðja við byggingu
1.000 íbúða á ári á samningstímanum með stofnframlögum til almennra íbúða og hlutdeildarlánum og er fjármögnun þeirra tryggð,“ segir í tilkynningu ráðuneytisins.