Vill aðgerðir í stað orða: Krísa í leikskólum
Setja bókamerki
Krefja þarf stjórnmálafólk um aðgerðir í stað innantómra orða. Það er mjög alvarlegt að málumhverfi barna á leikskólum landsins sé sums staðar ekki íslenskt nema að hluta.
Þetta segir Eiríkur Rögnvaldsson, uppgjafaprófessor í íslenskri málfræði við Háskóla Íslands.
Bregst hann við því sem fram kom í máli Ásmundar Einars Daðasonar mennta- og barnamálaráðherra á menntaþingi í gær, en eins og mbl.is greindi frá eru dæmi um að nær 90% starfsmanna í leikskóla á Íslandi séu með erlendan bakgrunn.
Viðkvæmt mál
Eiríkur leggur út af þessu í pistli sem hann ritar í hópnum Málspjallinu á Facebook:
„Þetta er auðvitað viðkvæmt mál og ástæða til að leggja áherslu á að vitanlega getur þetta verið frábært starfsfólk sem sinnir börnunum vel og sýnir þeim ástúð og umhyggju,“ skrifar Eiríkur.
„En þótt gera megi ráð fyrir að eitthvað af þessu starfsfólki kunni íslensku, og sumt jafnvel nokkuð vel, er augljóst að á leikskólum þar sem svona háttar til er málumhverfið ekki íslenskt nema að hluta. Það er mjög alvarlegt mál.“
Mjög skert íslenskt málumhverfi í leikskólanum
„Og það er þeim mun alvarlegra sem búast má við að í leikskólum þar sem hlutfall starfsfólks af erlendum uppruna er mjög hátt gegni sama máli um börnin. Þau búa því oft við erlent málumhverfi á heimilinu og mjög skert íslenskt málumhverfi í leikskólanum. Það er engin leið að ætlast til að þessi börn nái góðu valdi á íslensku á leikskólaaldri,“ skrifar Eiríkur.
„Staðan batnar væntanlega eitthvað þegar þau koma í grunnskóla en hættan er samt sú að þau nái aldrei að vinna upp það forskot sem börn íslenskra foreldra hafa.
Málumhverfið á heimilinu er áfram erlent, og við það bætist að fjöldi starfsfólks á frístundaheimilum er einnig af erlendum uppruna.
Að auki má búast við að börnin verji löngum stundum í enskum menningarheimi nets og samfélagsmiðla.“
Sést á niðurstöðum PISA-könnunarinnar
Eins og við sé að búast skili þetta sér bæði í mun verri frammistöðu nemenda með erlendan bakgrunn á PISA-prófi og í brottfalli þeirra úr framhaldsskólanámi.
„46%, nærri helmingur innflytjenda af fyrstu kynslóð sem hófu nám 2018, höfðu horfið frá námi án þess að ljúka því fjórum árum seinna en hlutfallið er 18% hjá nemendum sem ekki hafa erlendan bakgrunn. Þetta sýnir glöggt að við erum að búa til málfarslega, menntunarlega, menningarlega og efnahagslega lágstétt í landinu – fólk sem ekki hefur fullt vald á íslensku, fellur brott úr skólum og er þess vegna fast í láglaunastörfum,“ skrifar Eiríkur.
„Það verður ekki of mikil áhersla lögð á hvað þetta er vont – auðvitað fyrir fólkið sjálft, en ekki síður fyrir samfélagið og lýðræðið í landinu. Og íslenskuna.“
Vöknum upp við vondan draum
Hann segir að lausnin á þessu sé ekki sú að loka landinu, eða að hætta að ráða fólk af erlendum uppruna til starfa í leikskólum. Hvort tveggja sé fullkomlega óraunhæft.
„Við þurfum á þessu fólki að halda – það heldur þjóðfélaginu gangandi. En þess vegna þurfum við að sinna því miklu betur og leggja margfalt meiri áherslu á íslenskukennslu – bæði barna og fullorðinna. Það þarf að stórbæta kjör leikskólastarfsfólks og gera því kleift að stunda íslenskunám með vinnu,“ skrifar hann.
„Það þarf að stórauka stuðning við börn af erlendum uppruna í grunn- og framhaldsskólum. Ekki síst þarf að krefja stjórnmálafólk um aðgerðir í stað innantómra orða. Ef þetta verður ekki gert vöknum við fyrr en okkur grunar upp við vondan draum í tvískiptu samfélagi. Það verður ekki gaman.“
„Má segja að þetta gos hafi þjófstartað“
Spara stórfé með olíukaupum ytra
Maskína: Framsókn í fallbaráttu
Hraun fór yfir Grindavíkurveg
Virknin dregist saman um 600 metra
Börn hafi engan rétt á leikskólakennslu
Myndir: Grindavíkurvegur aftur undir hraun