| mbl | 3.7.2002 | 10:23 | Uppfært 17.1.2003 10:06

Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í heild

Hér á eftir fer dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í máli Árna Johnsen og fjögurra annarra sakborninga í heild:

Árið 2002, miðvikudaginn 3. júlí, er á dómþingi Héraðsdóms Reykjavíkur, sem háð er í Dómhúsinu við Lækjartorg af Guðjóni St. Marteinssyni héraðsdómara, kveðinn upp dómur í málinu nr: S-1393/2002: Ákæruvaldið gegn Árna Johnsen, Birni Kristmanni Leifssyni, Gísla Hafliða Guðmundssyni, Stefáni Axel Stefánssyni og Tómasi Tómassyni, en málið var dómtekið 27. júní sl.

Málið er höfðað með ákæru útgefinni 6. maí 2002 á hendur:

,,Árna Johnsen, kennitala 010344-4259,

Höfðabóli, Vestmannaeyjum,

Birni Kristmanni Leifssyni, kennitala 010759-4049,

Árlandi 8, Reykjavík,

Gísla Hafliða Guðmundssyni, kennitala 051157-2309,

Melahvarfi 5, Kópavogi,

Stefáni Axel Stefánssyni, kennitala 291170-2939,

Hlíðarhjalla 16, Kópavogi, og

Tómasi Tómassyni, kennitala 191044-2079,

Vaglaseli 2, Reykjavík,

fyrir hegningarlagabrot eins og nánar greinir hér á eftir.

Ákærða Árna Johnsen einum er gefið að sök fjárdráttur, umboðssvik, rangar skýrslur til yfirvalda og mútuþægni í opinberu starfi sem alþingismaður, formaður byggingarnefndar Þjóðleikhússins og formaður byggingarnefndar Vestnorræna ráðsins, Brattahlíðarnefndar.

A. Ákærði Árni er sakaður um fjárdrátt í opinberu starfi sem formaður byggingarnefndar Þjóðleikhússins með því að hafa dregið sér;

eldhús- og baðinnréttingu sem hann tók út hjá Samnorræna, Reykjavík, í viðskiptareikning Ístaks hf. samkvæmt beiðni Ístaks h.f. til sölufyrirtækisins. Ákærði fékk fyrirsvarsmann sölufyrirtækisins til að tilgreina úttektina sem hillueiningar og þilplötur á reikningi dagsettum 28. janúar 1997 að fjárhæð kr. 326.000. Ístak hf. krafði reikningsfjárhæðina hjá byggingarnefnd Þjóðleikhússins með reikningi dagsettum 19. febrúar 1997 að viðbættu 15% álagi. Ákærði endurgreiddi fjárhæðina 13. ágúst 2001 án álagsins.

ýmis hreinlætistæki og pípulagningaefni sem hann tók út hjá Tengi ehf., Kópavogi, samkvæmt reikningi dagsettum 8. júlí 1997 að fjárhæð kr. 231.810 og lét greiða af fjárveitingum byggingarnefndarinnar. Ákærði endurgreiddi fjárhæðina 13. ágúst 2001.

fánastöng, límtrésbita, sem hann tók út hjá Stálsmiðjunni hf., Reykjavík, í viðskiptareikning Ístaks hf. samkvæmt beiðni Ístaks hf. til sölufyrirtækisins. Ístak hf. krafði fjárhæð reiknings Stálsmiðjunnar hf., dagsetts 19. mars 1999, kr. 39.999, hjá byggingarnefnd Þjóðleikhússins með reikningi dagsettum 30. september 1999 að viðbættu 15% álagi. Ákærði endurgreiddi fjárhæðina 13. ágúst 2001 án álagsins.

álstiga sem hann tók út hjá Húsasmiðjunni hf., Reykjavík, í viðskiptareikning Ístaks hf. samkvæmt beiðni Ístaks hf. til sölufyrirtækisins. Ístak hf. krafði fjárhæð reiknings Húsasmiðjunnar hf., dagsetts 7. apríl 1999, kr. 12.047, hjá byggingarnefnd Þjóðleikhússins með reikningi dagsettum 30. september 1999 að viðbættu 15% álagi. Ákærði endurgreiddi fjárhæðina 13. ágúst 2001 án álagsins.

þjóðfána og veifur sem hann tók út hjá Íslensku fánasaumastofunni, Hofsósi, samkvæmt reikningi dagsettum 16. ágúst 1999 að fjárhæð kr. 247.133 og lét greiða af fjárveitingum byggingarnefndarinnar.

verkpalla sem hann tók út hjá Verkpöllum ehf. - Brimrás, Reykjavík, í viðskiptareikning Ístaks hf. samkvæmt beiðni Ístaks hf. til sölufyrirtækisins. Ístak hf. krafði fjárhæð reiknings Verkpalla ehf. - Brimrásar dagsetts 6. september 1999, kr. 249.245, hjá byggingarnefnd Þjóðleikhússins með reikningi dagsettum 30. september 1999 að viðbættu 15% álagi. Ákærði endurgreiddi fjárhæðina 13. ágúst 2001 án álagsins.

tvær jólaljósaseríur sem hann tók út hjá Dengsa ehf., Reykjavík, samkvæmt reikningi dagsettum 22. desember 2000 samtals að fjárhæð kr. 217.257 og lét greiða af fjárveitingum byggingarnefndarinnar.

timbur sem hann tók út hjá Húsasmiðjunni hf., Reykjavík, í viðskiptareikning Ístaks hf. samkvæmt beiðni sem meðákærði Tómas Tómasson gaf út til sölufyrirtækisins. Fjárhæð tveggja reikninga Húsasmiðjunnar hf. vegna úttektarinnar dagsettra 2. janúar 2001, samtals kr. 251.857, krafði Ístak hf. hjá byggingarnefnd Þjóðleikhússins með reikningi dagsettum 28. febrúar 2001 að viðbættu 15% álagi. Ákærði endurgreiddi fjárhæðina 13. ágúst 2001 án álagsins.

300 stk. óðalskantsteina og 30 stk. óðalssteina sem hann tók út hjá BM Vallá, Reykjavík, samkvæmt reikningi dagsettum 11. maí 2001 að fjárhæð kr. 160.978 og lét greiða af fjárveitingum byggingarnefndarinnar. Reikningurinn var áritaður af Framkvæmdasýslu ríkisins 17. júlí 2001 um endurgreiðslu.

timbur, saum o.fl. sem hann tók út hjá BYKO, Kópavogi, samkvæmt reikningi dagsettum 23. maí 2001 að fjárhæð kr. 400.930 sem hann lét stíla á Þjóðleikhúsið vegna leikmunageymslu og færa til skuldar á viðskiptareikningi Þjóðleikhússins hjá BYKO. Reikningurinn var síðar bakfærður af reikningi Þjóðleikhússins og hefur ákærði greitt reikningsfjárhæðina.

þéttidúk og lím sem hann tók út hjá Gróðurvörum ehf., Reykjavík, samkvæmt reikningi dagsettum 2. júlí 2001 að fjárhæð kr. 173.658 sem hann lét stíla á byggingarnefnd Þjóðleikhússins vegna bílaplans og smíðaverkstæðis Þjóðleikhússins. Reikningnum var framvísað hjá Framkvæmdasýslu ríkisins en reikningsfjárhæðin var ekki greidd af fjárveitingum byggingarnefndarinnar.

timbur, þéttiull og aðrar byggingavörur sem hann tók út hjá BYKO, Kópavogi, samkvæmt reikningi dagsettum 3. júlí 2001 að fjárhæð kr. 1.016.069 í nafni byggingarnefndar Þjóðleikhússins vegna leikmunageymslu. Reikningsfjárhæðina greiddi ákærði 20. júlí eftir að mál þetta kom upp.

þéttidúk sem hann tók út hjá Fagtúni ehf., Reykjavík, samkvæmt reikningi 9. júlí 2001 að fjárhæð kr. 157.320 sem hann lét stíla á byggingarnefnd Þjóðleikhússins. Reikningnum var framvísað hjá Framkvæmdasýslu ríkisins en reikningsfjárhæðin var ekki greidd af fjárveitingum byggingarnefndarinnar.

B. Ákærði Árni er sakaður um fjárdrátt í opinberu starfi sem formaður byggingarnefndar Vestnorræna ráðsins, Brattahlíðarnefndar, með því að hafa dregið sér;

kr. 782.790 af bankareikningi Vestnorræna ráðsins við Landsbanka Íslands, Reykjavík, þann 22. júní 2001 er ákærði fénýtti í eigin þágu andvirði tékka sem hann fékk útgefinn af Landsbanka Íslands til X og lét skuldfæra á bankareikning Vestnorræna ráðsins vegna tilhæfulauss reiknings, dagsetts 20. júní 2001, á hendur Brattahlíðarnefnd yfir smíði á þrjátíuogtveimur kistilhnöllum sem hann blekkti X til að undirrita. Þann 22. júlí 2001 fékk ákærði X til að undirrita yfirlýsingu um að hann gæti ekki sinnt smíði kistilhnallanna og afhenti honum reiðufé til þess að skila fjárhæðinni sem X gerði næsta dag með því að fara í Landsbanka Íslands, Kópavogi og leggja peningana inn á bankareikning Vestnorræna ráðsins við Landsbanka Íslands, Reykjavík.

Brot ákærða samkvæmt 1. - 14. tölulið þykja varða við 247. gr. sbr. 138. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940, sbr. 1. mgr. 20. gr. sömu laga að því er 7. lið varðar.

C. Ákærði Árni er sakaður um rangar skýrslur til yfirvalda með því að;

framvísa á skrifstofu Alþingis með umsókn, dagsettri. 28. desember 2000, um lækkun á tekjuskattstofni starfskostnaðargreiðslna, tilhæfulausum greiðslu- kvittunum

a) fyrir leigu á fundaraðstöðu 15. janúar til 15. desember 2000 að fjárhæð kr. 112.000, dagsettri 15. febrúar 2000, sem hann fékk fyrirsvarsmann Drífandi ehf. til að gefa út og

b) fyrir veitingar handa 70 manns að fjárhæð kr. 118.000, dagsettri 3. júní 2000, sem hann fékk X til að gefa út.

Brot ákærða samkvæmt 15. tölulið þykir varða við 147. gr., sbr. 138. gr., almennra hegningarlaga.

D. Ákærði Árni er sakaður um brot í opinberu starfi, mútuþægni, með því að hafa;

í marsmánuði 2000, fengið Ístak h.f., sem hann átti umfangsmikil samskipti við sem formaður byggingarnefndar Þjóðleikhússins og formaður byggingarnefndar Vestnorræna ráðsins, Brattahlíðarnefndar, til þess að greiða n.kr. 67.308.40 samkvæmt reikningi dagsettum 13. apríl 2000 fyrir tilsniðið timbur í stafkirkju sem ákærði festi kaup á fyrir sjálfan sig hjá Materialbanken AS í Noregi á sama tíma og hann vann að viðtöku stafkirkju, þjóðargjafar Norðmanna til Íslendinga, sem formaður byggingarnefndar stafkirkju í Vestmannaeyjum. Ístak hf. færði fjárhæð reikningsins til gjalda í bókhaldi sínu í maímánuði 2000 á bókhaldsreikning vegna byggingaframkvæmda í Brattahlíð en með færslu dagsettri 30. júní 2001 voru timburkaup ákærða færð honum til skuldar með kr. 875.694 á viðskiptareikningi ákærða sem þá var stofnað til í bókhaldi Ístaks hf.

sem formaður byggingarnefndar Þjóðleikhússins, í marsmánuði 2001, heimtað og þegið kr. 650.000 úr hendi fyrirsvarsmanna Þjóðleikhúskjallarans hf., meðákærðu Björns Kristmanni Leifssonar og Gísla Hafliða Guðmundssonar, fyrir að samþykkja reikning Þjóðleikhúskjallarans hf., dagsettan 8. febrúar 2001 að fjárhæð kr. 3.154.419, vegna ýmissa lagfæringa í Þjóðleikhúskjallaranum á fimm ára tímabili frá dagsetningu reiknings að telja, til greiðslu af fjárveitingum byggingarnefndar Þjóðleikhússins.

Brot ákærða samkvæmt 16. og 17. tölulið þykir varða við 128. gr. almennra hegningarlaga.

E. Ákærði Árni er sakaður um umboðssvik í opinberu starfi með því að hafa sem formaður byggingarnefndar Vestnorræna ráðsins, Brattahlíðarnefndar, misnotað aðstöðu sína, sér eða öðrum til ávinnings;

þann 22. júní 2001 er hann greiddi af bankareikningi Vestnorræna ráðsins við Landsbanka Íslands, Reykjavík, Torf- og grjóthleðslunni ehf. Hellu, reikning á eyðublaði "Torf- og grjóthleðslna", dagsettan 10. ágúst 2000, að fjárhæð kr. 645.000, vegna hleðslu í Brattahlíð og tækjaleigu, þótt Torf- og grjóthleðslan ehf., sem verið hafði undirverktaki Ístaks hf. við framkvæmd verks í Grænlandi á árinu 2000 og fengið fullnaðargreiðslu frá Ístaki hf., hafi ekki átt lögvarða kröfu á hendur Brattahlíðarnefnd.

Brot ákærða samkvæmt 18. tölulið þykir varða við 249. gr., sbr. 138. gr. almennra hegningarlaga.

II.

Ákærða Árna er í eftirgreindum tilvikum gefið að sök umboðssvik í opinberu starfi sem formaður byggingarnefndar Þjóðleikhússins og ákærða, Gísla Hafliða Guðmundssyni, hlutdeild í þeim með því að;

ákærði Árni misnotaði aðstöðu sína og samþykkti til greiðslu af fjárveitingum byggingarnefndarinnar ár 1998, sér eða öðrum til ávinnings, tilhæfulausan reikning sem meðákærði Gísli Hafliði Guðmundsson útbjó og gaf út í nafni Þjóðleikhúskjallarans hf. dagsettan 18. mars 1998 að fjárhæð kr. 82.500 fyrir kaffi og kökur á tuttuguogníu fundum byggingarnefndarinnar á tímabilinu júlí 1997 til mars 1998.

ákærði Árni misnotaði aðstöðu sína og samþykkti til greiðslu af fjárveitingum byggingarnefndarinnar ár 1999, sér eða öðrum til ávinnings, tilhæfulausan reikning Þjóðleikhúskjallarans hf. sem meðákærði Gísli Hafliði Guðmundsson útbjó og gaf út í nafni Þjóðleikhúskjallarans hf. dagsettan 20. janúar 1999 að fjárhæð kr. 88.000 fyrir kaffiveitingar á fundum vegna endurbóta í Þjóðleikhúsi.

Þykir brot ákærða Árna samkvæmt 19. og 20. tölulið varða við 249. gr., sbr. 138. gr. almennra hegningarlaga, en brot ákærða Gísla Hafliða samkvæmt sömu töluliðum við 249. gr., sbr. 22. gr. almennra hegningarlaga.

III.

Ákærða Árna er í eftirgreindu tilviki gefið að sök umboðssvik í opinberu starfi sem formaður byggingarnefndar Þjóðleikhússins og Stefáni Axel Stefánssyni hlutdeild í þeim umboðssvikum með því að;

ákærði Árni misnotaði aðstöðu sína og samþykkti til greiðslu af fjárveitingum byggingarnefndarinnar, sér eða öðrum til ávinnings, tilhæfulausan reikning Forum ehf. dagsettan 14. desember 2000 að fjárhæð kr. 169.000 sem meðákærði Stefán Axel Stefánsson útbjó og gaf út í nafni Forum ehf. fyrir kaffiveitingar í Leikhúskjallaranum á þrjátíuogþremur fundum byggingarnefndarinnar á tímabilinu nóvember 1999 til október 2000.

Brot ákærða Árna samkvæmt 21. tölulið þykir varða við 249. gr., sbr. 138. gr. almennra hegningarlaga, en brot ákærða Stefáns Axels samkvæmt sama tölulið við 249. gr., sbr. 22. gr. almennra hegningarlaga.

IV.

Ákærða Árna er í eftirgreindum tilvikum gefið að sök umboðssvik og fjárdráttur í opinberu starfi sem formaður byggingarnefndar Þjóðleikhússins með því að hafa misnotað aðstöðu sína og dregið sér verðmæti sér til ávinnings og ákærða Tómasi Tómassyni verkfræðingi hjá Ístaki hf., umsjónarmanni með verkum við Þjóðleikhúsið, er gefið að sök þátttaka í umboðssvika- og fjárdráttarbrotunum.

A. Umboðssvik.

Ákærði Árni fékk meðákærða Tómas til þess á árinu 1999 að láta Ístak hf. annast innréttingu á bílskúr að Haukalind 17, Kópavogi, sem var byggingarnefnd Þjóðleikhússins algjörlega óviðkomandi, og gera byggingarnefndinni reikning vegna kostnaðar við framkvæmdina sem nam kr. 305.825 samkvæmt reikningi Ístaks hf. á hendur byggingarnefndinni dagsettum 30. mars 2000 að viðbættu 15% álagi.

Ákærði Árni fékk meðákærða Tómas til þess að gefa út beiðni í nafni Ístaks hf. til Funa ehf. blikksmiðju, dagsetta 30. mars 2001, um sandblástur, efni og viðgerðir á ofni, sem var byggingarnefndinni algjörlega óviðkomandi, en Ístak hf. krafði kostnað vegna verksins, kr. 32.800, samkvæmt reikningi Funa ehf, blikksmiðju, dagsettum 23. apríl 2001, með reikningi á hendur byggingarnefndinni dagsettum 28. maí 2001 að viðbættu 15% álagi. Ákærði endurgreiddi fjárhæðina 13. ágúst 2001 án álagsins.

B. Fjárdráttur.

Ákærði Árni er sakaður um að hafa með aðstoð meðákærða Tómasar dregið sér;

flísar og fylgiefni sem hann tók út hjá Vídd hf., Kópavogi, í viðskiptareikning Ístaks hf. samkvæmt beiðni sem meðákærði Tómas gaf út til sölufyrirtækisins. Ístak hf. krafði fjárhæð reiknings Víddar hf., dagsetts 14. febrúar 2001, kr. 290.693, hjá byggingarnefnd Þjóðleikhússins með reikningi dagsettum 28. febrúar 2001 að viðbættu 15% álagi. Ákærði Árni endurgreiddi fjárhæðina 13. ágúst 2001 án álagsins.

hurðir, karma, glugga og innréttingar sem hann tók út hjá Trésmiðju Sigurjóns Jónssonar, Stokkseyri, í viðskiptareikning Ístaks hf. samkvæmt beiðni sem meðákærði Tómas gaf út til trésmiðjunnar dagsettri 3. maí 2001. Ístak hf. krafði fjárhæð reiknings Trésmiðju Sigurjóns Jónssonar, dagsetts 8. maí 2001, kr. 418.000, hjá byggingarnefnd Þjóðleikhússins með reikningi dagsettum 14. júní 2001 að viðbættu 15% álagi. Ákærði Árni endurgreiddi fjárhæðina 13. ágúst 2001 án álagsins.

hurðir, karma, gerefti, þröskulda og hurðarhúna sem hann tók út hjá Húsasmiðjunni hf., Reykjavík, í viðskiptareikning Ístaks hf. samkvæmt beiðni sem meðákærði Tómas gaf út til Húsasmiðjunnar hf. 3. maí 2001. Ístak hf. krafði fjárhæð reiknings Húsasmiðjunnar hf., dagsetts 16. maí 2001, kr. 104.981, hjá byggingarnefnd Þjóðleikhússins með reikningi dagsettum 14. júní 2001 að viðbættu 15% álagi.

baðherbergistæki sem hann tók út hjá Tengi ehf., Kópavogi, í viðskiptareikning Ístaks hf. samkvæmt beiðni sem meðákærði Tómas gaf út til Tengis ehf. dagsettri 3. maí 2001. Ístak hf. krafði fjárhæð reiknings Tengis ehf., dagsetts 16. maí 2001, kr. 184.624, hjá byggingarnefnd Þjóðleikhússins með reikningi dagsettum 14. júní 2001 að viðbættu 15% álagi.

Brot ákærða Árna samkvæmt 22. og 23. tölulið þykja varða við 249. gr., sbr. 138. gr. almennra hegningarlaga, en brot ákærða Tómasar samkvæmt sömu liðum við 249. gr. almennra hegningarlaga.

Brot ákærða Árna samkvæmt 24. til 27. tölulið þykja varða við 247. gr. en brot ákærða Tómasar samkvæmt sömu töluliðum við 247. gr., sbr. 22. gr. almennra hegningarlaga, en til vara við 249. gr. almennra hegningarlaga.

Ákærðu Birni Kristmanni og Gísla Hafliða er gefið að sök mútur með því að hafa;

sem fyrirsvarsmenn Þjóðleikhúskjallarans hf. lofað á árinu 2001 að greiða meðákærða Árna sem formanni byggingarnefndar Þjóðleikhússins kr. 650.000 þóknun fyrir að samþykkja greiðslu á reikningi Þjóðleikhúskjallarans hf. á hendur byggingarnefnd Þjóðleikhússins, vegna ýmissa lagfæringa í Þjóðleikhúskjallaranum á fimm ára tímabili, dagsettum 8. febrúar 2001, að fjárhæð kr. 3.154.419. Þóknunina inntu þeir af hendi í marsmánuði 2001 þegar reikningsfjárhæðin hafði verið greidd Þjóðleikhúskjallaranum hf. af fjárveitingum byggingarnefndar Þjóðleikhússins.

Brot ákærðu samkvæmt 28. tölulið þykir varðar við 109. gr. almennra hegningarlaga.

Þess er krafist að ákærðu verði dæmdir til refsingar."

Undir rekstri málsins óskaði ákæruvaldið eftir því að leiðrétta ritvillu í ákærunni. Leiðréttingin felst í heimfærslu brota samkvæmt 7. og 12. lið ákæru. Í stað tilvísunar til 1. mgr. 20. gr. almennra hegningarlaga að því er 7. lið varðar komi 12. liður ákæru.

Leiðrétt hefur verið ritvilla í ákærunni þar sem ákærði Björn Kristmann er sagður heita Björn Kristmar.

Verjandi ákærða Árna krefst þess að ákærði verði sýknaður af öðrum ákæruliðum en þeim sem ákærði hefur játað og síðar verður vikið að. Þess er krafist að ákærða verði ekki gerð sérstök refsing. Komi til þess að refsing verði ákvöruð þá er þess krafist að hún verði skilorðsbundin að mestu eða öllu leyti. Krafist er réttargæslu- og málsvarnarlauna að mati dómsins og að þau verði að mestu leyti greidd úr ríkissjóði.

Verjandi ákærða Björns Kristmanns krefst þess að ákærði verði sýknaður af öllum kröfum ákæruvaldsins og að málsvarnarlaun verði dæmd að mati dómsins úr ríkissjóði.

Verjandi ákærða Gísla Hafliða krefst sýknu af öllum kröfum ákæruvaldsins og að sakarkostnaður verði greiddur úr ríkissjóði þar með talin málsvarnarlaun að mati dómsins.

Verjandi ákærða Stefáns Axels krefst sýknu af öllum kröfum ákæruvaldsins og að allur sakarkostnaður þar með talin málsvarnarlaun að mati dómsins verði greidd úr ríkissjóði.

Verjandi ákærða Tómasar krefst sýknu af öllum kröfum ákæruvaldsins. Málsvarnarlauna er krafist úr ríkissjóði að mati dómsins. Verði ákærði Tómas ekki sýknaður af kröfum ákæruvaldsins er ekki krafist málsvarnarlauna.

Lögreglurannsókn máls þessa hófst er ríkissaksóknari óskaði eftir henni með bréfi dags. 27. júlí 2001. Óskað var eftir rannsókninni eftir að ríkisendurskoðun hóf athugun á fjármála- og umsýslustörfum Árna Johnsen sem formanns byggingarnefndar Þjóðleikhússins. Með bréfi 26. mars sl. var lögreglurannsóknin send ríkissaksóknara. Ákæra og gögn málsins voru send Héraðsdómi Reykjavíkur með bréfi dags. 6. maí sl. og málið þingfest 17. s.m.

Samkvæmt framburði ákærða Árna fyrir dómi og samkvæmt gögnum málsins var byggingarnefnd Þjóðleikhússins leyst frá störfum í febrúar 1996. Hinn 13. febrúar 1996 skipaði menntamálaráðherra nefnd sem fjalla skyldi um ,,endurbætur og uppbyggingu Þjóðleikhússins. Hlutverk nefndarinnar verður meðal annars að skipuleggja framhald þess uppbyggingarstarfs sem staðið hefur um skeið, gera áætlanir um kostnað og tillögur um leiðir og verklag" eins og segir í bréfinu, þar sem ákærða Árna var falin formennska í nefndinni, en í henni sátu auk ákærða Stefán Baldursson þjóðleikhússtjóri og Steindór Guðmundsson forstöðumaður Framkvæmdasýslu ríkisins. Í niðurlagi skipunarbréfsins segir: ,,Þóknun fyrir nefndarstörfin verður greidd að fenginni umsókn þóknananefndar ríkisins."

Með bréfi ákærða Árna til menntamálaráðherra, dags. 2. ágúst 2001, sagði hann sig úr nefndinni og veitti menntamálaráðherra honum lausn með bréfi dags. 7. s.m.

Í bréfi forsætiráðuneytisins til ákærða Árna, sem dags. er 8. mars 1999, segir meðal annars, að norsk stjórnvöld hafi ákveðið í tilefni af 1000 ára afmæli kristnitöku á Íslandi að gefa hingað til lands stafkirkju sem valinn hafi verið staður í Vestmannaeyjum. Í bréfi þessu var ákærði Árni skipaður formaður nefndarinnar sem annast skyldi þetta verkefni fyrir hönd ríkisisins, en nefndin skyldi hafa yfirumsjón með framkvæmdum og öðru því er lýtur að móttöku gjafarinnar. Í niðurlagi skipunarbréfsins segir: ,,Leitað verður til þóknananefndar um ákvörðun þóknunar til nefndarmanna."

Í ódagsettri skýrslu um Brattahlíðarverkefnið segir að ákærði Árni hafi verið skipaður formaður byggingarnefndarinnar á ársfundi Vestnorræna ráðsins sem haldin var í Færeyjum á árinu 1993. Tveir aðrir sátu í stjórn með honum, þingmenn frá Færeyjum og frá Grænlandi. Ekki liggja fyrir gögn um það hvenær og hvort þessi nefnd hefur verið leyst frá störfum.

Fyrir dómi lýst ákærði Árni lýsti margháttuðum störfum sem hann vann sem formaður byggingarnefndar Þjóðleikhússins. Hann kvað aðferðir sínar ekki í öllum tilvikum hafa verið hefðbundnar og skýrði hann það. Hann lýsti einnig undirbúningi og vinnu við Brattahlíðarverkefnið. Ekki þykir ástæða til þess að rekja framburð ákærða Árna um þetta, eða lýsa málavöxtum á annan hátt en gert verður í tengslum við einstaka ákæruliði hér á eftir.

Nú verður vikið að einstökum ákæruliðum. Verður rakinn framburður ákærðu og vitna fyrir dómi og hjá lögreglu eftir því sem ástæða þykir.

Niðurstaða einstakra ákæruliða verður rakin á eftir viðkomandi ákærulið.

A. Meintur fjárdráttur ákærða Árna í opinberu starfi sem formaður byggingarnefndar Þjóðleikhússins.

Töluliðir 1-4, 6, 8 og 9.

Ákærði Árni hefur játað fyrir dóminum sakarefni sem lýst er í töluliðum 1 - 4, 6, 8 og 9, 23 – 27, eða í alls tólf töluliðum. Til stuðnings þessum ákæruliðum eru í öllum tilvikum ítarlega gögn. Dómarinn ákvað við upphaf aðalmeðferðar málsins í samráði við ákærandann og verjanda ákærða Árna, að ekki væri þörf á frekari sönnunarfærslu um þessa ákæruliði að því er ákærða Árna varðar, sbr. 2. málslið 3. mgr. 129. gr. laga nr. 19/1991 um meðferð opinberra mála, hér á eftir skammstafað oml.

Samkvæmt þessu og með vísan til 1. málsliðar 2. mgr. 135 gr. oml. er í stað málavaxtalýsingarinnar skírskotað til ákærunnar um lýsingu málavaxta að því er þá ákæruliði varðar, þar sem ákærði Árni er einn ákærður, enda málið að því leyti dæmt samkvæmt skýlausri játningu hans fyrir dómi.

Niðurstaða töluliða 1-4, 6, 8 og 9.

Þessir ákæruliðir eru allir dæmdir samkvæmt skýlausri játningu ákærða fyrir dómi. Játning hans er í samræmi við önnur gögn málsins.

Samkvæmt þessu er sannað með játningu ákærða fyrir dómi og með öðrum gögnum málsins að ákærði hafi gerst sekur um þá háttsemi sem lýst er í þessum ákæruliðum. Brot hans eru í öllum tilvikum rétt færð til refsiákvæða í ákærunni.

5. töluliður.

Ákærði Árni neitar sök. Ákærði kvað fánana og veifurnar hafa verið pantaðar í þágu Þjóðleikhússins, en sendingin hafi glatast af ástæðum sem raktar verða. Hann kvað hafa verið vilja til þess að nota íslenska fánann meira við leikhúsið og því hafi hann haft samband við Fánastofuna á Hofsósi og pantaði fána. Hann kvað sig minna að hann hafi rætt við húsvörð Þjóðleikhússins um þá hugmynd sína að setja upp flaggstangir við inngang leikhúskjallarans og að fánamálið hafi eitthvað verið rætt við hann. Ákærði kvaðst hafa beðið um að reikningur fyrir pöntunina yrði sendur á heimili sitt svo hann gæti skrifað upp á reikninginn svo hann fengist greiddur. Skömmu síðar kvað ákærði hafa verið hringt í sig úr menntamálaráðuneytinu og honum greint frá því að í anddyri ráðuneytisins væri kassi merktur ákærða. Hann kvaðst hafa sótt kassnn skömmu síðar og sett í bíl sinn. Hann kvaðst þennan dag hafa verið á leiðinni með flugi til Vestmannaeyja og komið við á heimili sínu áður og skilið kassann eftir þar utan dyra í porti við heimili sitt, en gleymt að setja kassann inn. Hann kvaðst síðan hafa komið aftur nokkrum dögum síðar og kassinn þá verið horfinn, en ákærði taldi líklegast að sorphirðumenn hafi hirt kassann þar sem hann hafi verið ásamt fleiri kössum við tröppur í porti við hús hans. Ákærði kvaðst hafa kannað hvort hægt væri að finna nákvæmar út úr þessu, en það reynst ómögulegt. Hann kvaðst þá hafa afskrifað sendinguna á frekar leiðinlegan hátt. Hann kvað reikning vegna þessarar sendingar hafa verið stílaðan á sig og hann því endursent reikninginn og látið stíla hann á Þjóðleikhúsið eins og til hafi staðið. Hann kvaðst hafa reiknað með því að sendir yrðu ríkisfánar, þar sem pöntunin hafi verið gerð fyrir Þjóðleikhúsið. Hann taldi víst að ef komið hefði í ljós að sendur hefðu verið þjóðfánar í stað ríkisfána þá hefði sendingin verið endursend.

Guðrún Halldóra Þorvaldsdóttir rekur Íslensku fánasaumastofuna á Hofsósi. Hún kvaðst ekki hafa tekið niður pöntunina, sem lýst er í þessum ákærulið. Yfirsaumakona hafi gert það og skráð niður í sérstaka pöntunarbók. Hún kvað ákærða hafa pantað fána 1. júlí 1999 og beðið um að reikningurinn yrði stílaður á Þjóðleikhúsið c/o Árni Johnsen. Guðrún kvaðst hafa verið farin að lengja eftir greiðslu og þá hringt í ákærða, sem hafi beðið hana um að breyta reikningnum þannig að nafn ákærða væri ekki getið á reikningnum. Hún kvaðst hafa ógilt fyrri reikninginn og útbúið nýjan í samræmi við óskir ákærða. Reikninginn kvaðst hún hafa sent ákærða og fékkst hann greiddur. Fánarnir hafi verið sendir Þjóðleikhúsinu.

Stefán Baldursson þjóðleikhússtjóri lýsti skipun sinni í byggingarnefnd Þjóðleikhússins á árinu 1996, þar sem ákærði Árni var formaður. Hann lýsti starfsháttum nefndarinnar og kvað ekki hafa verið mikla formfestu í störfum hennar hvað varðaði fundarboð og fundarsköp. Hann lýsti framkvæmdum sem ráðist var í á vegum nefndarinnar og hvernig staðið var að ákvörðunum. Hann kvað ekki hafa verið það miklar framkvæmdir í gangi þann tíma sem ákæran tekur til og því hafi ekki verið ráðinn sérstakur verkefnisstjóri. Hann kvað ákærða Árna hafa hrint hlutunum í framkvæmd og mætti kalla hann verkefnisstjóra eða framkvæmdaaðila. Hann hafi samið við verktaka og iðnaðarmenn.

Stefán kvaðst ekki muna til þess að ákærði Árni hefði rætt við sig um kaupin á fánunum og veifunum, sem lýst er í þessum ákærulið. Hann kvað Þjóðleikhúsið eingöngu nota ríkisfána.

Rafn Gestsson, umsjónarmaður Þjóðleikhússins, kvaðst hvorki vita um fánana sem hér um ræðir né hvort til hafi staðið að kaupa þá. Hann kvað eingöngu notaða ríkisfána við leikhúsið. Rafn kvað hafa verið rætt um að fjölga fánastöngum við leikhúsið á þeim tíma er þing Norðurlandaráðs voru haldin þar. Það var ekki gert.

Oddur Magnússon, umsjónarmaður meðal annars með byggingum menntamálaráðuneytisins, kvaðst ekki annast móttöku sendinga fyrir menntamálaráðuneytið og ekki vita um sendingu þá sem hér um ræðir.

Niðurstaða 5. töluliðar.

Reikningurinn sem lýst er í þessum ákærulið ber stimpilinn 16. ágúst 1999, en hann er hins vegar af hálfu saumastofunnar dags. 19. júlí 1999 og staðfestur af ákærða 14. ágúst sama ár. Samkvæmt þessu ber að miða við að reikningurinn sé dags. 19. júlí, en ekki 16. ágúst eins og lýst er í ákærunni. Þetta kemur ekki að sök eins og hér stendur á.

Samkvæmt vitnisburði Stefáns Baldurssonar þjóðleikhússtjóra og Rafns Gestssonar umsjónarmanns Þjóðleikhússins eru einvörðungu notaðir ríkisfánar við leikhúsið. Ákærði taldi að ríkisfánar yrðu sendir, þar sem hann kvaðst hafa gert pöntunina fyrir Þjóðleikhúsið. Samkvæmt ljósriti úr pöntunarbók Íslensku fánasaumastofunnar á Hofsósi voru hinn 1. júlí 1999 pantaðar 6 veifur af tiltekinni stærð, 10 veifur af annarri stærð og ,,8 stk. fánar, 270 x 375 á 14 m stöng". Ekki verður ráðið af pöntunarbókinni hvort ákærði pantaði þjóðfána eða ríkisfána.

Sankvæmt vitnisburði Guðrúnu Halldóru Þorvaldsdóttur, sem rekur Fánasaumastofuna, tók yfirsaumakona á móti pöntuninni og skráði í pöntunarbókina. Ákæruvaldið leiddi þessa konu ekki fyrir dóminn og hún var ekki heldur yfirheyrð hjá lögreglunni. Samkvæmt öllu því sem nú hefur verið rakið er ekki hægt að slá neinu föstu um það hvort pantaðir voru þjóðfánar eða ríkisfánar, en í ákærunni er ákærða gefið að sök að hafa dregið sér þjóðfána.

Samkvæmt gögnum málsins hefur ákærði Árni pantað í nafni byggingarnefndar Þjóðleikhússins að minnsta kosti þrisvar sinnum á árinu 1995 og 1996 íslenska þjóðfána, ríkisfána og veifur hjá saumastofunni á Hofsósi. Kaup og pöntun ákærða sem lýst er í þessum ákærulið virðist ekki frábrugðinn fyrri pöntunum ákærða fyrir byggingarnefndina og verða því að mati dómsins ekki dregnar ályktanir út frá þessu.

Ákærði bar að kassinn með sendingunni frá saumastofunni hafi verið horfinn er hann kom á heimili sitt í Reykjavík eftir nokkurra daga fjarveru. Hann samþykkti reikninginn 14. ágúst 1999, en gerði eftir það engar athugasemdir eða nokkuð það til að koma á framfæri upplýsingum um það hvernig fánarnir fóru forgörðum eins og hann bar. Dómurinn telur frásögn ákærða um það hvernig sendingin fór forgörðum ótrúverðuga en ekkert er fram komið í málinu sem stutt getur frásögn hans, hvorki um þetta né að sendingin hafi farið í menntamálaráðuneytið. Þá virðist ekki hafa verið gerð önnur pöntun fyrir Þjóðleikhúsið í stað þeirrar sem glataðist. Þetta bendir til þess að mati dómsins, að ákærði hafi gert pöntunina fyrir sjálfan sig. Þegar allt þetta er virt í heild og einkum það að ákærði gerði ekkert til að koma á framfæri upplýsingum um það að pöntunin hafi farið forgörðum, heldur áritað reikninginn til greiðslu, telur dómurinn sannað gegn neitun ákærða að hann hafi dregið sér þau verðmæti, sem hér er ákært fyrir, og er brot ákærða rétt fært til refsiákvæða í ákærunni.

7. töluliður.

Ákærði neitar sök. Hann kvaðst um haustið 1999 hafa lagt til að sett yrði upp lýsing í anddyri Þjóðleikhússins með svokölluðum leiðaraljósum. Hann hafi rætt við þjóðleikhússtjóra, tæknimenn og fleiri um þetta. Þetta hafi verið gert og líkað vel að sögn ákærða. Hann kvaðst síðan um haustið 2000 hafa haft hugmynd um að auka við skreytinguna og kvaðst hann hafa hringt í þjóðleikhússtjóra vegna þessa, en hann hafi þá verið staddur erlendis. Er þjóðleikhússtjórinn kom til landsins kvaðst ákærði hafa rætt þetta lítillega við hann, en hann hefði þegar svarað ákærða á þann veg að hann hefði ekki áhuga á þessu í bili. Ákærði kvaðst þá hafa ákveðið að afpanta seríuna, sem hann hafði áður pantað, en þá var þegar búið að útbúa hana svo ákærði kvaðst hafa tekið hana í sínar vörslur með það fyrir augum að koma henni upp í Þjóðleikhúsinu ári síðar. Ákærði kvað það hafa dregist hjá sér að koma séríunni í Þjóðleikhúsið, en hann kvaðst hafa skilað seríunni til lögreglunnar er hann gaf þar skýrslu 17. september sl., en þá hafi sérían verið í upphaflegum umbúðum.

Stefán Baldursson þjóðleikhússtjóri kvaðst hafa verið með í vali á ljósaseríum, sem keyptar voru hjá Dengsa ehf. á árinu 1999. Hann kvað sér ekki hafa verið kunn kaupin sem lýst er í þessum ákærulið. Þá kvaðst hann ekki muna til þess að hafa rætt þessi kaup við ákærða Árna símleiðis, en hann var staddur erlendis eins og ákærði hefur borið.

Rafn Gestsson umsjónarmaður vissi um kaupin á ljósaseríunni á árinu 1999, en ekkert um kaupin sem lýst er í þessum ákærulið og ákærði Árni hefði ekki rætt kaupin við hann.

Jóhannes Tryggvason framkvæmdastjóri lýsti kaupum Þjóðleikhússins á ljósaseríum hjá Dengsa ehf. á árinu 1999, en þá hafi ákærði Árni komið í fyrirtækið auk þjóðleikhússtjóra og þriðja manns, sem Jóhannes taldi rafvirkja eða ljósameistara. Jóhannes kvað ákærða Árna hafa hringt á árinu 2000 og pantað nákvæmlega eins seríu og árið áður.

Niðurstaða 7. töluliðar.

Ákærði neitar sök og kvaðst hafa ætlað ljósin til uppsetningar í Þjóðleikhúsinu ári síðar, eins og rakið var, eftir að í ljós kom að of seint var að afpanta ljósin. Hann skilaði seríunni til lögreglu er hann gaf skýrslu 17. september sl. Í skýrslu lögreglunnar um afhendingu ljósanna segir meðal annars: ,,Vörurnar virðast lítið sem ekkert notaðar."

Jóhannes Tryggvason hjá Dengsa ehf. kvað ákærða hafa pantað nákvæmlega eins seríu á árinu 2000 og gert var árinu á undan. Þetta bendir til þess að ljósin hafi verið ætluð Þjóðleikhúsinu. Þótt ákærði hafi geymt ljósin eins og rakið var er að mati dómsins ekki lögfull sönnum þess að ákærði hafi dregið sér verðmætin. Þegar allt ofanritað er virt telur dómurinn ósannað, gegn eindreginni neitun ákærða, að hann hafi dregið sér verðmætin sem í þessum ákærulið greinir og ber því að sýkna ákærða af þessum kafla ákærunnar.

10. og 12. töluliður.

Ákærði neitar sök samkvæmt báðum þessum ákæruliðum. Hann kvað hafa verið í undirbúningi að minnsta kosti bráðabirgðastækkun austan við leikhúsið og að þetta hafi tengst leikmunageymslu og aðalsviði hússins. Hann kvaðst þá hafa farið í BYKO til að athuga möguleika á því að opna reikning vegna væntanlegra viðskipta vegna þessa. Hann kvaðst hafa rætt tvennt við sölumanninn. Annars vegar úttekt sína og hins vegar opnun reiknings fyrir Þjóðleikhúsið, sem hugsanlega kæmi til notkunar seinast í júlímánuði, en þá lægi væntanlega fyrir hver efniskaup yrðu fyrir leikhúsið. Ákærði kvaðst telja að í þessu samtali sínu við sölumanninn hafi orðið einhver mistök eða misskilningur, þar sem ákærði kvaðst hafa tekið skýrt fram að þegar hann væri búinn að taka sína vöruúttekt þá myndi hann ganga frá reikningnum, en ákveðið hefði verið að vöruúttektin, sem lýst er í 10. ákærulið, færi á biðreikning. Ákærði staðfesti að hafa skrifað undir reikning vegna úttektarinnar hjá BYKO, sem lýst er í 10. lið ákæru, en sá reikningur er stílaður á Þjóðleikhúsið og á hann ritað að um sé að ræða beiðni vegna leikmunageymslu. Ákærði kvaðst hafa skrifað á reikninginn án þess að lesa áritunina á hann. Reikningurinn vegna viðskiptanna í 10. ákærulið var hinn 31. maí 2001 bakfærður af reikningi Þjóðleikhússins á biðreikning. Ákærði kvað handritað blað, sem liggur frammi, sýna vöruúttektina sem lýst er í 10. lið ákæru og á þetta blað er ritað efst "Byggingarnefnd Þjóðleikhússins." Ákærði kvaðst ekki sjá betur en það væri sín skrift. Aðspurður um ástæðu þess að þetta væri ritað á miðann kvað hann ástæðuna þá, að það væri vegna þess að hann hafi haft meðferðis blöð, bæði gömul og ný, sem tengdust þessum samningnum um fyrirkomulag á reikningnum.

Ákærði kvaðst hafa rætt við annan sölumann er hann tók út vörurnar sem lýst er í 12. tölulið ákæru. Hann kvaðst hafa sagt sölumanninum að hann væri með reikning hjá BYKO og hafi sölumaðurinn sagst vita það. Sölumaðurinn hafi flett upp í tölvu án þess að ákærði hefði þurft að gefa nokkrar upplýsingar. Eftir að ákærði hafi gefið upp það sem hann ætlaði að kaupa hafi talið borist að þakrennum, sem ákærði kvaðst hafa fengið tilboð í fyrr um veturinn. Hann kvað sölumanninn sem hann ræddi þarna við vera hinn sama og gerði honum tilboðið í þakrennurnar og því hafi hann vitað að ákærði var að panta vörur fyrir sjálfan sig. Ákærði lýsti því að sér hafi fundist svolítið skrýtið er sölumaðurinn spurði ákærða að því hvort úttekt hans nú væri á sama reikning, en ákærði kvaðst hafa sagt að svo væri. Ákærði kvað aldrei hafa staðið til að þessar vöruúttektir hjá BYKO færu á reikning Þjóðleikhússins. Ákærði kvað sér hafa brugðið er hann sótti vörurnar, sem lýst er í ákærulið 12, en þær hafi verið kirfilega merktar Þjóðleikhúsinu. Hann kvaðst hafa gert sér grein fyrir því að einhver mistök hefðu átt sér stað og kvaðst hann því hafa breytt merkingunum fyrir allra augum. Þá kvað ákærði einn starfsmann BYKO hafa breytt merkingum fyrir sig að hluta til.

Guðmundur Haukur Reynisson, sölumaður hjá BYKO, kvaðst hafa afgreitt ákærða Árna með vörurnar sem lýst er í ákærulið 10. Hann kvað ákærða hafa komið að máli við sig og beðið sig um að lista upp fyrir sig efni eftir lista sem ákærði hafði meðferðis á handskrifuðu blaði. Guðmundur kvað hafa vafist fyrir ákærða á hvaða kennitölu ætti að skrifa pöntunina. Hann kvað ákærða hafa afhent sér bréfsnepil, þar sem kennitala Ríkiskaupa kom fram. Guðmundur kvaðst þá hafa listað upp efnið á kennitölu Ríkiskaupa. Er Árni kom síðar til að sækja pöntunina kvað Guðmundur aðstoðarframkvæmdastjóra hjá BYKO hafa haft samband við Ríkiskaup en þeir ekki kannast við framkvæmdir hjá Þjóðleikhúsinu. Guðmundur kvað Árna hafa beðið um að pöntunin yrði skrifuð á Þjóðleikhúsið og beðið sig um að færa pöntunina á biðreikning þar til verkinu yrði lokið. Hann kvaðst hafa skrifað pöntunina út á Þjóðleikhúsið, en bakfært síðar á biðreikning, sem átti að bíða í 6 til 8 vikur meðan á verkinu stæði. Guðmundur kvað Árna hafa greint sér frá því að vörurnar ætti að nota í viðbyggingu við Þjóðleikhúsið í leikmunageymslu. Guðmundur mundi eftir því að ákærði hefði auk kaupanna fyrir Þjóðleikhúsið rætt kaup fyrir sjálfan sig.

Steingrímur Birkir Björnsson, sölustjóri hjá BYKO, kvað Guðmund Hauk Reynisson sölumann hafa komið að máli við sig og beðið um leyfi til þess að setja efni sem fara átti í Þjóðleikhúsið á biðreikning þar til framkvæmdum þar lyki. Steingrímur kvað upphaflega hafa verið gefna upp kennitölu Ríkiskaupa. Hann kvaðst til skýringar hafa hringt bæði í Ríkiskaup og Framkvæmdasýsluna vegna þessa máls. Eftir það kvaðst hann hafa hringt í ákærða og beðið hann um að gefa upp kennitölu til að skrá á pöntunina. Þá hafi verið gefin upp kennitala Þjóðleikhússins og varan skráð á viðskiptareikning Þjóðleikhússins.

Steingrímur lýsti því er Jón Bjarni Jónsson sölumaður kom að máli við hann vegna pöntunar, sem lýst er í ákærulið 12. Hann kvað Jón Bjarna hafa talið að ekki væri allt með felldu með þessa úttekt. Steingrímur kvað Brynju framkvæmdastjóra þá hafa haft samband við Þjóðleikhúsið til að ganga úr skugga um það hvort ekki væri í lagi að ákærði tæki út vörur fyrir leikhúsið. Eftir að jákvætt svar fékkst kvað Steingrímur ekki hafa haft frekari afskipti af málinu.

Jón Bjarni Jónsson, sölummaður hjá BYKO, kvað ákærða hafa komið að máli við sig og pantað vörur á kennitölu Þjóðleikhússins vegna leikmunageymslu. Jón Bjarni kvaðst hafa hringt í ákærða og greint frá því að búið væri að taka pöntunina til. Ákærði hefði þá komið og sótt hana. Jón Bjarni kvað ákærða ekki hafa rætt um sín persónulegu viðskipti er þessi pöntun var gerð. Það hafi hann gert áður og það kvað Jón Bjarni ótengt þessu máli. Hann lýsti því er hann afhenti ákærða tiltektarmiða svo að hann gæti sótt vörurnar sem merktar voru Þjóðleikhúsinu vegna leikmunageymslu, en vörurnar hafi verið merktar eftir tiltektarseðlinum, þar sem fram komu upplýsingar um kaupanda. Jón Bjarni kvað ákærða hafa kvittað á reikninginn vegna kaupanna og ákærða verið afhent afrit reiknings.

Meðal gagna málsins er handskrifað blað, meðal annars með kennitölu. Jón Bjarni kvað kennitöluna vera þá sem honum var sagt að skrá vörurnar á. Honum hafi jafnframt verið greint frá því að ekki ætti að skrá þessa kennitölu fyrr en í ágúst. Reikningur vegna viðskiptanna í ákærulið 12 er stílaður á verslunarstjórn BYKO. Jón Bjarni kvað þetta reikning sem notaður sé þegar varan er ekki strax skráð á ákveðinn viðskiptavin. Þá sé þessi reikningur eini biðreikningurinn sem notaður sé.

Sigurður Egill Ragnarsson er framkvæmdastjóri timburdeildar BYKO. Hann kvað þá Steingrím Björnsson, Jón Bjarna Jónsson og Guðmund Reynisson, alla starfsmenn BYKO, hafa komið að máli við sig 2. eða 3. júlí 2001 og greint sér frá því að hugsanlega væri eitthvað skrítið við viðskipti ákærða Árna við BYKO. Þeir hafi velt fyrir sér hvort ákærði væri að taka út vörur í nafni Þjóðleikhússins, byggingarnefndar Þjóðleikhússins eða fyrir sjálfan sig. Sigurður kvað alveg öruggt að Steingrímur hefði sagt við sig eftir ákærða að hann væri að gera kaupin fyrir byggingarnefnd Þjoðleikhússins og að Steingrímur hefði sagt sér eftir ákæðra að fjárveiting væri ekki kominn fyrir úttektinni. Fjárveitingin kæmi og þess vegna var úttektin færð á biðreikning að sögn Sigurðar en hann kvað þessa úttekt hvorki hafa verið færða á byggingarnefndina né á reikning Þjóðleikhússins. Í framhaldinu kvaðst Sigurður hafa hringt í Brynju Halldórsdóttur fjármálastjóra og rætt við hana í sambandi við úttekt ákærða. Að sögn Sigurðar hringdi Brynja í Þjóðleikhúsið til að kanna heimild ákærða til að taka út vörur á nafni þess. Hann kvað Brynju síðan hafa haft samband við sig og sagt að ákærði hefði heimild til að taka út vörur í nafni byggingarnefndar Þjóðleikhússins. Vörurnar hafi síðan verið færðar á svokallaðan biðreikning. Sigurður kvað blaðamann DV hafa hringt í sig í vikunni á eftir og spurt um þessa vöruúttekt ákærða. Hann kvaðst í framhaldinu hafa hringt í ákærða og greint honum frá hringingu blaðamannsins sem hafi verið að kanna hvort vöruúttektin hafi verið fyrir leikhúsið eða fyrir ákærða sjálfan. Sigurður kvaðst hafa spurt ákærða að þessu og hafi hann greint sér frá því að pöntunin væri fyrir hann sjálfan. Sigurður kvað þá hafa rætt eitthvað í framhaldinu og kvaðst Sigurður hafa spurt ákærða hvort hann vildi ekki greiða úttektina. Ákærði hafi gert það og sent tékka síðar sama dag en tékkann kvaðst Sigurður hafa geymt í nokkra daga uns hann var innleystur í banka.

Brynja Halldórsdóttir, fjármálastjóri hjá BYKO, lýsti því er hún hringdi á skrifstofu Þjóðleikhússins vegna kaupanna sem lýst er í þessum ákærulið en hún kvaðst hafa verið að kanna heimild ákærða og hvort afgreiða mætti úttektina eins og reikningurinn var úr garði gerður og þá hafi hún einnig hringt vegna þess að byggingarnefndin hafði ekki kennitölu. Í ljós hafi komið að ákærði hafði heimild til að taka út vörur í nafni byggingarnefndarinnar. Hún kvað kennitöluvandann hafa verið leystan þannig að skrá úttektina á Þjóðleikhúsið

Niðurstaða 10. töluliðar.

Ákærði Árni neitar sök og kvað mistök hafa orðið er vörurnar í þessum ákærulið voru skráðar eins og lýst er í ákærunni. Hann kvaðst hafa keypt vörurnar fyrir sjálfan sig. Hann hafi skrifað undir reikning vegna kaupanna án þess að lesa hann, en fram kemur á reikningnum að hann sé vegna Þjóðleikhússins og vegna leikmunageymslu. Þá kveðst ákærði ekki sjá betur en hann hafi sjálfur skrifað ,,Byggingarnefnd Þjóðleikhússins" efst á handskrifað blað, sem hefur að geyma upptalningu á pöntuninni, sem í þessum ákærulið greinir. Dómurinn telur skýringar ákærða á þessari áritun á miðanum mjög ótrúlega og áritunin á miðanum og vitnisburður Guðmundar Hauks og Steingríms Birkis bendi eindregið til þess að ákærði hafi ætlast til þess að kaupin yrðu skráð á þann hátt sem lýst er í ákærunni.

Vitnið Guðmundur Haukur Reynisson kvað hafa vafist fyrir ákærða á hvaða kennitölu ætti að skrifa pöntunina, sem hér um ræðir. Ákærði hafi síðan afhent sér miða með kennitölu Ríkiskaupa. Síðar hafi pöntunin verið færð á Þjóðleikhúsið eins og vitnið greindi frá.

Vitnið Steingrímur Birkir Björnsson greindi einnig frá því hvernig til þess kom að pöntunin var skráð á Þjóðleikhúsið. Vísað er til vitnisburðar þessara vitna í heild hér að framan.

Ákærði skrifaði undir reikninginn án þess að lesa hann að sögn, en samskiptin við starfsmenn BYKO áður vegna kennitölu, sem skrá átti kaupin á, hefðu átt að gefa ákærða ríka ástæðu til að ganga úr skugga um að rétt væri skráð.

Að virtum vitnisburði Guðmundar Hauks Reynissonar og Steingríms Birkis Björnssonar og því að ákærði skrifaði undir reikninginn, sem stílaður var á Þjóðleikhúsið, þrátt fyrir að margt hefði komið upp í samskiptum við starfsmenn BYKO að sögn ákærða sjálfs og samkvæmt vitnisburði vitnanna sem vísað var til, er gaf ákærða ástæðu til að ganga úr skugga um það að það sem hann skrifaði undir væri rétt, og með því að ákærði afhenti handskrifðan pöntunarmiða með yfirskiftinni ,,Byggingarnefnd Þjóðleikhússins" telur dómurinn sannað, gegn neitun ákærða, að hann hafi látið skrá vöruúttektina á viðskiptareikning Þjóðleikhússins, eins og lýst er í þessum ákærulið, og hefur hann hafi dregið sér þau verðmæti sem lýst er í ákærunni og fram kom á reikningi, dags. 23. maí 2001.

Þessi háttsemi ákærða varðar við þau lagaákvæði sem lýst er í ákærunni.

Niðurstaða 12. töluliðar.

Ákærði neitar sök. Hann kvað aldrei hafa staðið til af sinni hálfu að vörurnar, sem hér um ræðir, hafi átt að færa á reikning Þjóðleikhússins. Í ákærunni eru vörurnar sagðar teknar út samkvæmt reikningi, dags. 3. júlí 2001, að fjárhæð 1.016.069 krónur í nafni byggingarnefndar Þjóðleikhússins vegna leikmunageymslu. Dagsetning reikningsins og fjárhæð er eins og lýst er í ákærunni. Hins vegar eru engar áritanir á reikningnum um það, að hann sé vegna byggingarnefndar Þjóðleikhússins, leikmunageymslu. Á reikninginn er ritað "v/ Þjóðleikhúsið umb Árni." Reikningurinn er merktur verslunarstjórn BYKO timbursölu.

Eins og rakið var kvaðst ákærði hafi pantað þessar vörur á sínu nafni og mistök hafi orðið hjá BYKO, sem hann hafi orðið var við er hann sótti vörurnar og sá merkingarnar, sem hann kvaðst hafa breytt fyrir allra augum og að starfsmaður BYKO hafi að hluta aðstoðað sig við að breyta merkingunum.

Vitnið Jón Bjarni Jónsson sölumaður kvað ákærða hafa pantað vörurnar vegna Þjóðleikhússins, leikmunageymslu.

Vísað er til vitnisburðar Jóns Bjarna Jónssonar, Steingríms Birkis Björnsson og Brynju Halldórsdóttur um könnun á því hvort ákærði hefði heimild til að taka út vörur í nafni Þjóðleikhússins.

Sigurður Egill Ragnarsson hringdi í ákærða og spurði um vöruúttektina og kvað hann ákærða þá hafa sagt að hann hefði gert kaupin fyrir sjálfan sig og greiddi hann úttektina síðar sama dag.

Samkvæmt vitnisburði Jóns Bjarna Jónssonar hringdi hann í ákærða er pöntunin var tilbúin. Ekki verður annað ráðið af þessu en að ákærði hafi ekki verið viðstaddur er pöntunin var tekin til. Engin gögn benda til þess að ákærði hafi vitað um eftirgrennslan starfsmanna BYKO er þeir könnuðu heimild hans til úttektarinnar í nafni byggingarnefndarinnar eða í nafni Þjóðleikhússins. Samskipti ákærða og starfsmanna BYKO voru samkvæmt þessu nokkuð á annan veg að þessu leyti en þau sem lýst var í 10. tl. ákærunnar. Ákærði hafði þannig ekkert með reikningsfærsluna að gera en ekki er ákært vegna hennar heldur er ákært fyrir að hafa tekið út vörurnar í nafni byggingarnefndar Þjóðleikhússins vegna leikmunageymslu. Eftirgrennslan Jóns Bjarna og starfsmanna BYKO getur bent til þess að ákærði hafi tekið út efnið eins og ákært er fyrir. Þar sem ákærði vissi ekkert um þetta og hafði þess vegna ekki ástæðu til að bregðast við af þessum sökum telur dómurinn að þetta eitt og sér ekki lögfulla sönun um að ásetningur hans hafi verið sá sem í ákæru greinir gegn neitun ákærða. Ákærði áritaði reikninginn. Hann breytti merkingum á pöntunni fyrir allra augum og aðstoðaði starfmaður BYKO hann við það. Þetta getur gefið til kynna að ákærði hafi pantað vöruna á sínu nafni. Merkingin átti jafnframt að gefa honum tilefni til þess að kanna hvort einhver mistök hefðu átt sér stað sem hann gerði ekki. Niðurstaðan veltur ekki á þessum atriðum einum.

Ákærði og Jón Bjarni eru tveir til frásagnar um það hvað þeim fór á milli er ákærði pantaði vöruna. Af frásögn þeirra einni og samkvæmt öllu því sem nú hefur verið rakið verður engu slegið föstu um það hvernig pöntunin var gerð. Samkvæmt þessu og gegn eindreginni neitun ákærða og jafnframt með vísan til 45. og 46. gr. laga nr.19,1991 um meðferð opinberra mála er ósannað að ákærði hafi framið þá háttsemi sem hér er ákært fyrir og ber því að sýkna hann.

11. töluliður.

Ákærði neitar sök. Hann kvað þéttidúkinn hafa verið pantaðan í þágu Þjóðleikhússins. Hann kvað lekavandamál hafa verið á smíðaverkstæði leikhússins lengi. Hann kvaðst hafa stefnt að því að gera tiltölulega ódýra og einfalda tilraun til að ráða bót á þessu og var ætlunin að setja þéttidúk á þakið. Hann lýsti síðan efnum sem til stóð að setja ofan á dúkinn. Hann kvaðst hafa haldið í Gróðurvörur tekið út þéttidúk sem ætlaður var í þessu skyni, en áður hefði ákærði fengið upplýsingar um það að í Gróðurvörum fengist tiltölulega ódýr dúkur. Ákærði lýsti því að þennan dag hafi verið mikill asi á verkum. Hann hafi ætlað með dúkinn niður í Þjóðleikhús, en áður þurft að koma við í Sundahöfn með vörur, sem hann þurfti að senda til Vestmannaeyja. Hann kvaðst hafa fengið leyfi til að geyma þéttidúkinn á vörubretti hjá flutningafyrirtækinu með það í huga að sækja dúkinn síðdegis sama dag. Hann kvaðst hafa komið aftur um klukkan 17.30, en þá hafi verið búið að loka fyrirtækinu. Er hann kom í fyrirtækið daginn eftir kvað hann hafa verið búið að senda þéttidúkinn til Vestmannaeyja. Það hafi verið mistök. Þéttidúkurinn hafi verið í vörugeymslu í Vestmannaeyjum uns hann var sendur til baka.

Aad Gröneweg, sölumaður hjá Gróðurvörum, kvað ákærða hafa komið að máli við sig og keypt tvær rúllur af þéttidúk sem skrifaðar voru á Þjóðleikhúsið. Ákærði hafi sagst ætla að sækja dúkinn seinna sem hann gerði. Hann kvað ákærða hafa lýst því að dúkinn ætti að nota til að lagfæra leka í Þjóðleikhúsinu.

Stefán Baldursson þjóðleikhússtjóri kvað þak smíðaverkstæðisins hafa verið lekt. Hann kvað geta verið að ákærði Árni hefði gert ráðstafanir vegna lekans án þess að Stefán vissi af því og jafnvel keypt dúk í því skyni, þótt Stefán lýsti því að hann hefði ekki sérfræðilegar forsendur til að meta hvort dúkur hefði leyst málið.

Óskar Bragi Valdimarsson, forstjóri Framkvæmdasýslu ríkisins, kvað eðlilegan framgangsmáta að aðalverktaki að verkum sendi reikning til Framkvæmdasýslunnar til uppáskriftar eftir að formaður byggingarnefndar Þjóðleikhússins hafi farið yfir reikninginn og samþykkt. Þannig hafi verið í því tilviki sem hér um ræðir. Framkvæmdasýslan hafi ekki farið ofan í efnisatriði hvers reiknings eftir að formaður byggingarnefndarinnar hafi samþykkt þá.

Óskar Bragi kvað reikninginn sem hér um ræðir hafa verið stöðvaðan í samráði við ríkisendurskoðun, sem þá hafði haft mál ákærða Árna til skoðunar. Óskar Bragi kvað reikninginn ella hefði verið greiddan eins og aðra reikninga, sem byggingarnefndarformaðurinn hefði samþykkt.

Niðurstaða 11. töluliðar.

Ákærði neitar sök og kvað dúkinn hafa fyrir mistök verið sendan til Vestmannaeyja. Hjá lögreglunni greindi ákærði frá því að hann hefði sent dúkinn til baka tveimur dögum eftir að mál hans kom til umfjöllunar hjá fjölmiðlum, en lögreglan lagði hald á dúkinn 27. júlí sl.

Vitnið Aad Gröneweg kvað ákærða hafa lýst því að dúkurinn hafi verið ætlaður til að lagfæra leka í Þjóðleikhúsinu.

Vitnið Stefán Baldurssson þjóðleikhússtjóri kvað geta verið að ákærði hafi gert ráðstafanir eins og þá, að kaupa dúkinn fyrir byggingarnefndina, án þess að Stefán vissi af því.

Hvorki hafa verið leidd vitni né lögð fram skjöl, sem eru til þess fallin að hrekja framburð ákærða um það, að hann hafi þennan dag sent vörur til Vestmannaeyja eins og hann lýsti. Á sama hátt eru engin gögn um það að loku sé fyrir það skotið að dúkurinn hafi verið sendur þangað fyrir mistök, en ákærði sendi dúkinn til baka skömmu síðar eins og rakið var og verður að telja það eðlileg viðbrögð hans miðað við það að mál hans hafði þá komið til umræðu fjölmiðla eins og hann lýsti. Dúkurinn hafði verið nokkra daga í Vestmannaeyjum er hann var endursendur. Þótt nokkur ólíkindablær sé á atburðarásinni þykir dóminum hún ein og sá tími sem dúkurinn var í Vestmannaeyjum áður en hann var endursendur ekki nægja til að unnt sé að slá því föstu gegn eindreginni neitun ákærða að hann hafi dregið sér dúkinn. Eins og rakið var voru engin vitni leidd til að bera um sendingu ákærða til Vestmannaeyja eða um það hvort dúkurinn kunni að hafa verið sendur þangað fyrir mistök eins og ákærði heldur fram. Er því ekki við annað að styðjast í þessu efni en framburð ákærða.

Að öllu þessu virtu og gegn eindreginni neitun ákærða er ósannað að hann hafi dregið sér dúkinn og ber að sýkna ákærða af þessum ákærulið.

13. töluliður.

Ákærði neitar sök. Hann kvaðst hafa pantað þessar vörur fyrir sjálfan sig og ekki hlutast til um að reikningurinn yrði stílaður á byggingarnefnd Þjóðleikhússins. Ákærði kvaðst hafa talið að hjá Fagtúni fengist 7 mm þykkur jarðvegsdúkur, sem hentaði fyrir Þjóðleikhúsið vegna viðgerða. Ákærði kvaðst í upphafi hafa greint viðmælendum sínum í Fagtúni frá því að hann væri að panta dúk fyrir leikhúsið. Eftir að í ljós kom að dúkurinn hjá Fagtúni var mun þynnri, eða 2 mm, þá kvaðst ákærði hafa ætlað að kanna málið betur. Hann lýsti því að hann hafi við skoðunina hjá Fagtúni komið auga á spennandi dúk, sem myndi henta í verk sem ákærði vann fyrir sjálfan sig. Úr varð að hann pantaði 75 fermetra af dúki fyrir sjálfan sig. Hann kvaðst hafa greint viðmælendum sínum frá því að hann myndi ganga frá reikningnum er hann sækti dúkinn. Hann kvaðst telja líklegt að hann hafi ekki greint þeim frá því að þessi dúkur væri fyrir ákærða sjálfan. Er hann sótti dúkinn hafi þessir viðsemjendur hans ekki verið við, en eftir að í ljós kom að reikningurinn hafði verið sendur Framkvæmdasýslu ríkisins kvaðst ákærði hafa hringt og þá verið greint frá því að reikningurinn hefði verið sendur þangað fyrir mistök. Reikningurinn hefði lent á röngum borðsenda.

Hallgrímur Axelsson, framkvæmdastjóri hjá Fagtúni ehf., kvað ákærða hafa komið að málið við þá Bjarna Axelsson. Ákærði Árni hafi pantað þéttidúk af ákveðinni stærð og kvaðst Hallgrímur hafa fyllt út verkbeiðni eftir upplýsingum frá Árna. Hallgrímur kvað hafa þurft að sjóða dúkinn saman og hugðist ákærði sækja hann síðar og ganga frá reikningi. Hallgrímur kvaðst hafa skilið þessi ummæli ákærða svo að hann ætlaði að árita reikninginn er hann sækti dúkinn. Hallgrímur kvað ákærða hafa sótt dúkinn síðar en til stóð og hvorugur þeirra Bjarna þá verið við. Hann kvaðst síðan hafa útbúið reikning vegna viðskiptanna og sent byggingarnefnd Þjóðleikhússins samkvæmt upplýsingum á verkbeiðni, sem hann hafði áður skráð niður eftir ákærða. Hallgrímur kvað engan vafa í sínum huga á því að dúkinn hafi átt að nota við Þjóðleikhúsið, en hann kvaðst hafa spurt Árna að því hvort dúkurinn væri yfir verkstæði, sem Hallgrímur hafði áður athugað í sambandi við dúk. Hallgrímur kvað samkvæmt upplýsingum ákærða engan vafa að Þjóðleikhúsið var verkkaupi og greiðandi. Hallgrímur kvað ekki hafa verið rædd persónuleg viðskipti Árna. Hallgrímur kvað ákærða hafa hringt eftir að mál hans komst í hámæli og beðið um að beðið yrði með að senda reikninginn Framkvæmdasýslu, en reikningsfjárhæðin fékkst ekki greidd af fjárveitingum byggingarnefndarinnar og lýsti Hallgrímur því nánar.

Bjarni Axelsson, tæknifræðingur hjá Fagtúni ehf., lýsti því efnislega á sama veg og vitnið Hallgrímur Axelsson, er ákærði kom í fyrirtækið og pantaði þéttidúk af ákveðinni stærð. Hallgrímur hafi ritað verkbeiðni eftir upplýsingum frá Árna. Fram kom hjá ákærða að verkkaupi var byggingarnefnd Þjóðleikhússins, en Bjarni kvaðst hafa talið að verið væri að hefja framkvæmdir við leikhúsið, sem hann taldi ekki vanþörf á, en fram kom að Bjarni þekkti til aðstæðna í Þjóðleikhúsnu að þessu leyti og því hafi honum ekki fundist neitt sérkennilegt við þetta. Bjarni kvað ákærða síðar hafa hringt og beðið um að reikningur vegna kaupanna yrði sendur verktakafyrirtæki í Vestmannaeyjum, en þá hafði upphaflegi reikningurinn verið sendur Framkvæmdasýslunni.

Niðurstaða 13. töluliðar.

Ákærði neitar sök og kvaðst hafa pantað þéttidúkinn fyrir sjálfan sig, en kvaðst telja líklegt að hann hefði ekki greint viðsemjendum sínum hjá Fagtúni frá því.

Vísað er til vitnisburðar Hallgríms og Bjarna Axelssona. Ekkert í vitnisburði þeirra gefur annað til kynna en að ákærði hafi látið stíla úttektina á þéttidúknum á byggingarnefnd Þjóðleikhússins. Reikningsfjárhæðin fékkst ekki greidd af fjárveitingum nefndarinnar eins og lýst er í ákærunni.

Dómurinn telur samkvæmt þessu sannað með vitnisburði Hallgríms og Bjarna Axelssona og með öðrum gögnum málsins, en gegn neitun ákærða, að hann hafi framið þá háttsemi sem hér um ræðir.

Brot ákærða rétt fært til refsiákvæða í ákærunni.

B. Meintur fjárdráttur ákærða Árna í opinberu starfi sem formaður byggingarnefndar Vestnorræna ráðsins, Brattahlíðarnefndar.

14. töluliður.

Ákærði Árni neitar sök samkvæmt þessum ákærulið. Hann lýsti áratuga kynnum sínum af Þorvaldi Vigfússyni, sem hafði áður unnið verk fyrir Brattahlíðarverkefnið. Ákærði lýsti vangaveltum um innréttingarsmíð, sem til greina kæmi að setja í aðalskálann á Eiríksbæ. Hann kvað hafa verið ákveðið að smíðaðir yrðu svokallaðir kistilhnallar og lýsti ákærði hvernig hugmyndin var að þeir yrðu notaðir. Hann kvað ljóst af verðkönnun sem unnin hafði verið vegna ýmiss konar smíði í húsið, að hver kistill myndi kosta um 50.000 krónur. Ákærði kvað Þorvald hafa vaxið nokkuð í augum að taka að sér að smíða kistilhnallana, en ákærði kvaðst hafa ýtt nokkuð á hann um að taka verkið að sér sem úr varð og hafi Þorvaldur treyst sér til þess að smíða hvern kistilhnall fyrir rúmar 25.000 krónur að sögn ákærða. Hann kvaðst í ljósi þessa hversu hagstætt verðið var á kistilhnöllunum og einnig að hann hafi þrýst nokkuð á Þorvald hafa boðið honum að greiða fyrir smíðina fyrirfram. Ákærði kvað peningana til þessa hafa verið tekna út af bankareikningi Vestnorræna ráðsins 22. júní 2001, eins og lýst er í þessum ákærulið, í því skyni að greiða fyrirfram fyrir verkið. Ákærði kvað þá Þorvald hafa farið saman er peningarnir voru teknir út, en þá hafi ekki farið á milli mála að Þorvaldur hafi verið orðinn veikur, auk þess sem hann hafi verið óviss. Ákærði kvaðst þá hafa stungið upp á því að þeir skyldu sjá til með verkið, en ákærði skyldi taka peningana og geyma uns þeir ræddu þetta síðar. Ákærði kvaðst síðan hafa rætt við Þorvald nokkrum vikum síðar og þá komið í ljós að hann var orðinn alvarlega veikur. Ákærði kvað fjölmiðlaumfjöllun um mál hans byrjaða á þessum tíma hafi og hann hafi viljað reyna að hreinsa til alla hluti. Í ljós kom að Þorvaldur hafði ekki hafið smíðina og ákærði hefði þá stungið upp á því að þeir féllu frá samkomulagi sínu að sinni að minnsta kosti og að peningarnir yrðu lagðir inn á reikning Vestnorræna ráðsins aftur. Ákærði kvaðst síðar hafa mælt sér mót við Þorvald og afhent honum peningana í sama umslagi og hann hafði áður tekið við þeim í og afhent Þorvaldi umslagið og lagði hann peningana inn á reikning Vestnorræna ráðsins 22. júlí 2001, eins og lýst er í ákærunni. Peningana hafi ákærði ekki ætlað að nota í sína þágu. Reikning, sem í ákæru er sagður tilhæfulaus, kvað ákærði Þorvald hafa skrifað vegna smíðinnar á 32 kistilhnöllum. Reikningurinn sé dags. 20. júní 2001.

Meðal gagna málsins er yfirlýsing undirrituð og dags. 22. júlí 2001, en hún er undirrituð af Þorvaldi Vigfússyni. Yfirlýsingin er svohljóðandi:

,,Ég undirritaður óska hér með eftir því vegna óvæntra veikinda að falla frá fyrirhugaðri smíð 32 kistilhnalla með sérsmíðuðum lömum fyrir Brattahlíðarnefnd samkvæmt samkomulagi frá í haust leið. Skila ég því inn greiðslunni sem samið hafði verið um að ég fengi alla greidda við upphaf verksins fyrir skömmu. Vona ég að síðar geti ég unnið verkefni fyrir Brattahlíð.

Vinnsamlegast

Þorvaldur Vigfússon (sign)"

Ákærði kvaðst hafa útbúið þetta skjal að beiðni Þorvaldar.

Þorvaldur Vigfússon smiður kvað ákærða hafa leitað til sín um smíði á kistilhnöllum og boðið sér greiðslu fyrirfram. Þorvaldur kvaðst síðan hafa veikst og ekkert orðið úr smíðinni. Hann kvaðst hafa skrifað reikning samkvæmt beiðni ákærða, þar sem segir að það sé fullnaðargreiðsla vegna smíði 32 kistilhnalla. Þorvaldur kvaðst ekki hafa útfyllt fjárhæðina, sem er 782.790 krónur, en hann kvað sér hafa brugðið er hann sá fjárhæðina, en hann taldi þó upphæðina á reikningnum sanngjarna miðað við að smíðaðir yrðu 32 kistilhnallar. Hann staðfesti það sem hann hafði áður borið hjá lögreglunni um það, að hann hefði skipt tékka að fjárhæð 782.790 krónur í banka og afhent ákærða peningana, utan 40.000 króna sem var greiðsla Árna vegna gamallar skuldar. Þorvaldur kvað Árna hafa samið yfirlýsinguna sem áður var rakin. Hann kvaðst hafa skrifað undir hana. Er Þorvaldur var spurður hvort hann hafi vitað hvað hann var að undirrita, svaraði hann ,,ég gerði mér enga grein fyrir þessu." Áður lýsti Þorvaldur því að yfirlýsingin væri mergurinn málsins. Nánar aðspurður kvað Þorvaldur yfirlýsinguna að mestu leyti rétta. Hann kvað Árna í og með hafa tekið út peninga til þess að greiða sér fyrirfram eins og yfirlýsingin beri með sér. Hann kvað Árna hafa haft samband við sig eftir að mál hans var komið í umræðuna og þá fengið hann til þess að leggja peningana inn á reikninginn eins og lýst er í ákærunni.

Niðurstaða 14. töluliðar.

Sannað er með framburði ákærða og með vitnisburði Þorvaldar Vigfússonar og öðrum gögnum málsins að dagsetningum og fjárhæðum í þessum ákærulið er rétt lýst.

Ákærði neitar sök og bar fyrir sig samkomulag þeirra Þorvaldar og að hann hafi geymt peningana eins og lýst var. Texti reikningsins sem lýst er í ákæru er svohljóðandi: ,,Fullnaðargreiðsla smkv. samkomulagi fyrir 32 stk. kistilhnalla með sérsmíðuðum lömum". Undir reikninginn ritar Þorvaldur Vigfússon. Yfirlýsingin sem rakin var að ofan vísar í samkomulag ákærða og Þorvaldar Vigfússonar um smíðina.

Hjá lögreglunni var tekin vitnaskýrsla af Páli Snævari Brynjólfssyni, sem var ritari Vestnorræna ráðsins. Hann kvaðst kannast við umræður um smíði kistilhnalla, en vissi ekkert um greiðslur vegna þeirra.

Vísað er til vitnisburðar Þorvaldar Vigfússonar fyrir dómi, sem rakinn var að framan. Hjá lögreglunni bar Þorvaldur að hann hefði útfyllt reikninginn að beiðni ákærða Árna, en fjárhæðina hefði hann ekki fært inn. Ákærði hefði komið með reikningseyðublaðið. Þorvaldur kvaðst hafa framselt tékkann og farið með ákærða í banka, þar sem tékkinn var innleystur, en ákærði hefði gert það, en Þorvaldur beðið álengdar. Þorvaldur kvað ákærða hafa greitt sér 40.000 króna skuld, en hann ekki fengið aðra fjármuni í hendur. Þorvaldur kvað ákærða síðan hafa komið að máli við sig er mál ákærða var komið til umfjöllunar fjölmiðla. Þá hafi þeir mælt sér mót við Grandakaffi, þar sem Þorvaldur kvaðst hafa undirritað yfirlýsinguna, sem lýst var. Hann kvaðst einnig hafa lagt inn peningana eins og lýst er í ákærunni. Þetta kvaðst Þorvaldur hafa gert að beiðni ákærða vegna vandræða sem upp voru komin sökum fjölmiðlaumfjöllunar að hans sögn. Þorvaldur kvaðst ekki hafa spurt ákærða út í þetta. Þorvaldur kvaðst hafa verið í sjokki vegna uppfjöllunar fjölmiðla.

Ráða má af því sem nú hefur verið rakið, að vitnisburður Þorvaldar Vigfússonar er nokkuð á annan veg fyrir dómi, en hann var hjá lögreglunni. Er tekin var skýrsla af Þorvaldi fyrir dómi var hann rúmliggjandi á sjúkrahúsi. Að mati dómsins hafði Þorvaldur ekki þrek í frekari skýrslutöku og gaf hann það sjálfur í skyn. Þess vegna var ekki unnt að taka af honum nákvæmari skýrslu og leita skýringa á misræmi í vitnisburði hans.

Dómurinn telur að leggja beri vitnisburð Þorvaldar fyrir dómi til grundvallar niðurstöðu málsins, sbr. 1. mgr. 48. gr. oml., þar sem segir að dómur skuli reistur á sönnunargögnum sem færð eru fram í meðferð máls fyrir dómi. Samkvæmt þessu er lagt til grundvallar með framburði ákærða og með vitnisburði Þorvaldar, að þeir hafi gert samkomulag um smíði kistilhnallanna, eins og lýst hefur verið, og að ákærði hafi ætlað að greiða Þorvaldi fyrirfram fyrir smíðina. Reikningurinn sem lýst er í ákæru var samkvæmt þessu ekki tilhæfulaus að öllu leyti, þar sem hann vísar til eða virðist eins konar samkomulag milli ákærða og Þorvaldar um smíðina.

Við mat á því hvort ákærði hafi gerst sekur um fjárdrátt og dregið sér andvirði tékkans eins og lýst er í ákærunni er eftirfarandi tekið fram. Ákærði játar að hafa tekið andvirði tékkans í sínar vörslur 22. júní, en hann neitar að hafa dregið sér fjármunina og fénýtt sér í eigin þágu eins og ákært er fyrir. Ekkert í gögnum málsins svo sem útprentanir af bankareikningum ákærða eða annað sýnir að ákærði hafi nýtt þessa fjármuni í sína þágu, t.d. lagt þá inn á reikninga sína o.s.frv. Fyrir liggur að ákærði tók út peningana af reikningi Vestnorræna ráðsins hinn 22. júní og kvittaði fyrir úttektinni. Hann hlaut því að gera ráð fyrir því að þurfa að gera grein fyrir þessum fjármunum, þótt síðar væri. Þetta þykir renna stoðum undir frásögn ákærða um það, að hann hafi ekki dregið sér féð. Þótt atburðarás í þessum ákærulið sé með nokkrum ólíkindum gerir hún ein og sér það ekki að verkum gegn eindreginni neitun ákærða, að unnt sé að slá því föstu að ákærði hafi verið búinn að slá eign sinni á peningana.

Að öllu þessu virtu telur dómurinn ósannað gegn eindreginni neitun ákærða, að hann hafi gerst sekur um þá háttsemi sem hér er ákært vegna og ber samkvæmt því að sýkna hann.

C. Meintar rangar skýrslur ákærða Árna til yfirvalda.

15. töluliður a og b.

Ákærði kvað lýsingu í þessum ákæruliðum rétta, en neitar að um saknæmt athæfi hafi verið að ræða. Hann kvaðst hafa orðið fyrir ýmsum kostnaði vegna starfa sinna, en ekki haldið kvittunum saman og glatað þeim. Þær fjárhæðir sem ákærði kvaðst hafa hugsað sem bakland fyrir þá reikninga sem hér um ræðir hafi verið mun hærri en fjárhæðir samkvæmt þeim reikningum sem hér er ákært vegna. Hann kvað þau viðskipti sem getið er um á greiðslukvittunum, sem til grundvallar þessum ákærulið liggja, að hluta til raunveruleg viðskipti en ekki að öllu leyti. Ákærði kvaðst hafa gripið til þess ráðs að fá þessar greiðslukvittanir sem hér um ræðir til þess að finna útlögðum kostnaði stað.

Grímur Þór Gíslason matreiðslumeistari staðfesti að hafa gefið út greiðslukvittun sem lýst er í b-lið þessa ákæruliðar. Hann kvað aðdraganda útgáfunnar þann, að ákærði hafi komið til sín og beðið um reikning að fjárhæð 118.000 krónur. Grímur kvaðst hafa neitað beiðni ákærða, þar sem hann hafi þurft að greiða virðisaukaskatt af reikningnum. Ákærði hafi þá sagt að reikningurinn þyrfti ekki að vera númeraður, kvittun nægði, því þetta væri fyrir hans einkabókhald. Grímur kvaðst því hafa gefið út greiðslukvittunina, en ákærði hafi átt við hann mikil viðskipti og lýsti Grímur því.

Niðurstaða 15. töluliðar a og b.

Ákærði kveðst ekki hafa haldið reikningum saman og talið raunveruleg viðskipti að minnsta kosti að hluta til liggja á baki þeim greiðslukvittunum, sem hér er ákært vegna.

Þar sem ekki lágu raunveruleg viðskipti að baki greiðslukvittununum telur dómurinn að þær hafi verið tilhæfulausar eins og lýst er í ákærunni, en ákærði notaði greiðslukvittanirnar eins og þar er lýst. Samkvæmt því sem nú var rakið telur dómurinn sannað með framburði ákærða og með vitnisburði Gríms Þórs Gíslasonar og með öðrum gögnum málsins, að ákærði hafi gerst sekur um þá háttsemi sem hér um ræðir.

Brot ákærða er rétt fært til refsiákvæða í ákærunni, enda voru skjölin notuð í málefnum sem varða hið opinbera, sbr. 147. gr. almennra hegningarlaga.

D. Meint brot ákærða Árna í opinberu starfi, mútuþægni.

16. töluliður.

Ákærði neitar sök samkvæmt þessum ákærulið. Hann kvaðst hafa leitað tilboða í Noregi í þetta hús, en um sé að ræða óunnið efni í hús, en ekki tilsniðið eins og lýst sé í ákærunni. Ákærði kvaðst hafa fengið Ístak til að panta og kaupa efnið fyrir sig og flytja til landsins á nafni Ístaks. Ekkert hafi farið á milli mála að hann skuldaði Ístaki þetta efni og kvaðst hann hafa rætt við meðákærða Tómas Tómasson um það, að ákærði myndi fljótlega greiða helming kostnaðarins við þetta. Ákærði neitar því að hafa fengið Ístak til að greiða reikninginn fyrir sig og færa til gjalda í bókhaldsreikningi vegna framkvæmdanna í Brattahlíð. Ákærði kvað fjárhæðir og dagsetningar í þessum ákærulið réttar, en ákærði kveðst ekki hafa neitt með færslurnar í bókhaldi Ístaks að gera.

Meðákærði Tómas kvað ákærða Árna hafa haft samband við sig vegna kaupa hans á stafkirkju í Noregi. Árni hafi beðið um að kirkjan fengi að fljóta með í pöntun sem Ístak átti og flytja skyldi til Vestmannaeyja. Ístak myndi leggja út fyrir kostnaðinum. Tómas kvað Árna hafa haft orð á því að hann myndi fljótlega greiða helming kostnaðarins sem að þessu hlytist. Tómast kvaðst hafa sent þessar upplýsingar í tölvupósti til Páls Sigurjónssonar, framkvæmdastjóra Ístaks, sem hafi samþykkt þetta fyrirkomulag. Tómas kvaðst halda að bókhaldsmistök hafi orðið hjá Ístaki að færa reikning vegna kaupa Árna á reikning vegna byggingarframkvæmda í Brattahlíð.

Páll Sigurjónsson, framkvæmdastjóri hjá Ístaki, lýsti stöðu ákærða Tómasar innan fyrirtækisins. Hann lýsti verksviði hans og kvað hann hafa annast verkefni Ístaks fyrir Þjóðleikhúsið.

Páll kvað einu afskipti sín af því, sem lýst er í þessum ákærulið, hafi verið þau að hann hafi fengið tölvubréf frá ákærða Tómasi, þar sem beðið var um leyfi til að flytja inn timbur, eins og lýst er. Páll kvaðst hafa samþykkt það. Ekki hafi verið rætt um greiðslu Árna umfram það sem fram kemur í bréfinu um að hann muni greiða helminginn fljótlega. Hann kvaðst ekki kunna aðrar skýringar á því hvers vegna reikningur vegna þessara viðskipta var færður á Brattahlíðarnefnd en þá að um mistök eða trassaskap hafi verið að ræða. Páll kvaðst ekki telja að Árni hafi beðið um að reikningurinn yrði færður eins og gert var. Páll kvað mistökin hafa verið leiðrétt um leið og þau komu í ljós og þá var reikningurinn færður á viðskiptareikning Árna hjá Ístaki.

Niðurstaða 16. töluliðar.

Ákærði neitar sök og kvað alltaf ljóst að hann skuldaði Ístaki vegna kaupanna, en hann kvaðst hafa fengið félagið til að flytja efnið hingað til lands. Ákærði kvaðst ekkert hafa haft með reikningsfærslu Ístaks að gera vegna þessa. Meint brot ákærða samkvæmt þessum kafla er talið varða við 128. gr. almennra hegningarlaga, þar sem segir að ef opinber starfsmaður heimtar, tekur við eða lætur lofa sér eða öðrum gjöfum eða öðrum ávinningi, sem hann á ekki tilkall til í sambandi við framkvæmd starfa síns, þá skuli hann sæta fangelsi allt að 6 árum eða sektum, ef málsbætur eru. Ekki eru skilyrði samkvæmt greininni að um fjárhagslegan ávinning sé að ræða. Hins vegar er skilyrði að ávinningurinn sé tengdur framkvæmd starfa hins opinbera starfsmanns. Í þessum ákærulið er því lýst að ákærði vann um þetta leyti að móttöku þjóðargjafar Norðmanna til Íslendinga. Dómurinn skilur ákæruna svo að vísað sé til þess að ávinningur ákærða af því að Ístak flutti efnið hingað til lands fyrir hann og greiddi, hafi tengst starfi ákærða sem formanns byggingarnefndar um stafkirkju í Vestmannaeyjum. Þetta starf ákærða eitt og sér er ekki til þess fallið að útiloka ákærða frá samskiptum við Ístak fyrir sjálfan sig, eins og lýst er í ákærunni, öðruvísi en saknæmt teljist. Því er ekki lýst í ákærunni hvernig þessi opinberu störf ákærða tengdust innflutningi hans á efninu í stafkirkjuna, þannig að saknæmt hafi verið af hans hálfu. Þá kom ekkert fram undir aðalmeðferð málsins um þetta.

Meðákærði Tómas og vitnið Páll Sigurjónsson, framkvæmdastjóri Ístaks, lýstu því báðir hvernig staðið var að þessum innflutningi og til hafi staðið að ákærði greiddi skuld sína.

Að öllu þessu virtu telur dómurinn ósannað að innflutningurinn á timbrinu hafi tengst hinu opinbera starfi ákærða, sem lýst er í ákærunni, þannig að varði við 128. gr. almennra hegningarlaga og ber samkvæmt því að sýkna ákærða af þessum ákærulið.

17. töluliður.

Ákærði neitar sök. Hann kvaðst hins vegar hafa tekið við 650.000 krónum eins og lýst er í þessum ákærulið úr hendi meðákærða Gísla Hafliða. Ákærði Árni kvaðst engin samskipti hafa haft við meðákærða Björn Kristmann vegna peninganna eða vegna uppáskriftar á reikninginn sem hér um ræðir. Hann kvað málavexti hafa verið þá að um haustið 2000 hafi meðákærði Gísli Hafliði komið að máli við sig er hann var staddur í Þjóðleikhúsinu. Gísli hafi spurt ákærða að því hvort ekki væri unnt að ganga frá reikningum sem safnast höfðu upp vegna framkvæmda í Þjóðleikhúskjallaranum, en um margra ára tímabil var að ræða og í mörgum tilvikum framkvæmdir sem ákærði hafi áður samþykkt að væru á kostnað byggingarnefndarinnar. Ákærði kvaðst hafa sagt við Gísla í glettni og án þess að meina nokkuð með því að best væri að hann rukkaði þá fyrir sig uppsöfnuð vangoldin laun. Ákærði kvaðst síðan hafa eytt þessum ummælum sínum, en beðið Gísla um að taka saman reikninginn, sem um var rætt. Ákærði kvað þetta hafa verið gert, en tekið nokkurn tíma. Ákærði kvað meðákærða Gísla Hafliða ekki hafa getað skilið ummæli sín þannig að áritun á reikninginn væri á einhvern hátt tengd innheimtu launakröfu fyrir ákærða. Ákærði kvaðst síðan hafa ritað um þetta greinargerð, sem send var Framkvæmdasýslu ríkisins, en það var gert að kröfu Framkvæmdasýslunnar vegna þess að reikingarnir sem mynduðu heildarfjárhæðina voru sumir gamlir. Eftir þetta fékkst reikningurinn greiddur. Ákærði kvaðst hvorki hafa gert kröfu til né óskað eftir því að fá greiðslu fyrir að skrifa upp á reikninginn. Ákærði mundi ekki hvort að hann hafði samband við meðákærða Gísla eftir að reikningurinn hafi verið greiddur, en ákærði taldi að hann hefði ekki fylgst með því hvenær reikningurinn fékkst greiddur.

Vísað er til framburðar meðákærðu Björns Kristmanns og Gísla Hafliða undir ákærulið 28 að því er þennan ákærulið varðar.

Óskar Bragi Valdimarsson, forstjóri Framkvæmdasýslu ríkisins, kvað hafa verið ákveðið í samráði við menntamálaráðuneytið að fá ákærða Árna til þess að rita greinargerð með reikningi þeim sem hér um ræðir, þar sem hann hafi verið óvenjulegur vegna þess að verið var að rukka mjög langt aftur í tímann. Eftir að greinargerð frá ákærða Árna barst kvað Óskar Bragi ekki annað fært en að greiða reikninginn.

Niðurstaða 17. töluliðar.

Ákærði játaði að hafa tekið við peningunum úr hendi meðákærða Gísla Hafliða, en hann kvaðst engin samskipti hafa átt við meðákærða Björns Kristmann vegna þessa.

Meðákærði Gísli Hafliði lýsti því að þessi greiðsla til ákærða stæði í sambandi við að samþykkja reikninginn. Ákærði Árni kvað ekkert samband hafa verið þar á milli. Ráða má af framburði ákærða Árna og meðákærða Gísla Hafliða, að þessi greiðsla til ákærða var vegna starfa hans sem formanns byggingarnefndar Þjóðleikhússins. Þótt því verði ekki slegið föstu gegn eindreginni neitun ákærða Árna, að greiðslan til hans tengist samþykkt hans á reikningnum að fjárhæð 3.154.419 krónur eins og í ákæru greinir, kemur það ekki að sök eins og hér stendur á, þar sem sannað er með framburði ákærða og með framburði meðákærða Gísla Hafliða, að ákærði tók við greiðslunni vegna opinberra starfa sinna sem formaður byggingarnefndar Þjóðleikhússins. Með móttöku fjárins braut ákærði gegn 128. gr. almennra hegningarlaga. Þótt grundvöllur sakfellingarinnar sé að hluta annar en beinlínis er lýst í ákæru kemur það ekki að sök eins og hér stendur á, enda ljóst að vörn ákærða Árna var ekki áfátt af þessum sökum, sbr. 2. málslið 1. mgr. 117. gr. oml.

E. Meint umboðssvik ákærða Árna í opinberu starfi sem formaður Vestnorræna ráðsins, Brattahlíðarnefndar.

18. töluliður.

Ákærði Árni neitar sök. Hann kvað lýsinguna í þessum ákærulið rétta, en neitaði að um brot hafi verið að ræða, þar sem hann kvaðst hafa samið um þessa viðbótargreiðslu til að höggva á hnút, sem upp var kominn vegna framkvæmdanna í Brattahlíð. Ákærði kvað engar samþykktir til um verkefnin sem unnin voru í Brattahlíð, hvorki á Íslandi, í Færeyjum né á Grænlandi. Hann kvaðst hafa unnið að verkefninu á þann hátt, sem raun varð, með vitund og með vilja allra sem hlut áttu að máli. Hann kvaðst sjálfur hafa leitað tilboða í verkið hjá Ístaki, en hann kvað verkið hafa verið unnið sumrin 1999 og 2000. Ákærði lýsti samstarfserfiðleikum milli Ístaks og Torf- og grjóthleðslunnar allt frá byrjun verksins. Hann lýsti í hverju ágreiningurinn fólst. Hann lýsti fundi sem haldinn var á skrifstofu Ístaks eftir að allir sem hlut áttu að máli höfðu verið kallaðir heim frá Grænlandi. Hann kvað fundinn hafa byrjað á því að staðarstjóri Ístaks hefði sagt að annaðhvort hann eða verkstjóri Torf- og grjóthleðslunnar færu ekki aftur til Grænlands vegna verksins. Ákærði kvað verkstjóra Torf- og grjóthleðslunnar hafa verið reiðubúinn að hætta samstundis með sinn mannskap. Ákærði kvaðst þá hafa viðrað hugmyndir sínar til að leysa ágreininginn. Hann kvað hafa komið fram hjá Torf- og grjóthleðslunni að fyrirtækið hefði vanmetið reikning sinn um tæplega eina og hálfa milljón króna. Ákærði kvaðst þá hafa boðið fyrirtækinu 650.000 króna greiðslu frá Brattahlíðarnefnd til að leysa ágreininginn, en Ístaksmenn hefðu gert það sem að þeim sneri til að leysa ágreininginn að sögn ákærða. Ákærði kvað Torf- og grjóthleðsluna því hafa átt lögvarða kröfu á hendur Brattahlíðarnefnd og hafi krafan byggst á loforði ákærða um þessa greiðslu.

Meðákærði Tómas lýsti ágreiningi milli Ístaks og torfhleðslumannsins sem vann verkið sem hér um ræðir. Tómas kvað hafa verið haldinn fund þar sem ágreiningur á milli þeirra var leystur. Hann kvað ágreininginn hafa varðað húsnæðismál á Grænlandi og kynningu á Torf- og grjóthleðslunni. Tómas kvaðst ekki vita til ágreinings milli aðila eftir að reikningur að fjárhæð rúmlega 1,3 milljónir króna var greiddur. Tómas kvaðst enga skýringu geta gefið á 645.000 króna reikningnum sem lýst er í ákærunni. Hann taldi sig hafa gert upp að fullu við Torfhleðsluna samkvæmt samningi milli Ístaks og þess fyrirtækis. Frekari greiðslur til Torfhleðslunnar hafi því verið fyrir utan samning Ístaks við fyrirtækið og Tómas kvaðst því ekki geta svarað því hvort Torfhleðslan átti kröfu á hendur Brattahlíðarnefnd.

Víglundur Kristjánsson, framkvæmdastjóri Torf- og grjóthleðslunnar ehf., staðfesti að fyrirtæki hans hefði unnið að Brattahlíðarverkefninu. Hann kvað 645.000 króna greiðsluna, sem lýst er í þessum ákærulið, hafa komið vegna óánægju og deilna milli hans og Ístaks á Grænlandi. Víglundur taldi að Ístak hefði ekki staðið við samning sem gerður var um aðstöðuna á Grænlandi og nefndi Víglundur í því sambandi að húsnæðismál, fæðismál, rafmagn og ferðamál og kynningarmál fyrir hans fyrirtæki hafi ekki verið eins og um var samið. Vegna óánægjunnar hafi verið haldinn fundur hér á landi. Fundinn hafi setið Víglundur, forsvarsmenn Ístaks og ákærði Árni. Víglundur lýsti því að Árni hefði fyrir fundinn nefnt við sig að hann hefði ákveðnar hugmyndir til að leysa málið. Víglundur lýsti ágreiningi á fundinum og er að því kom að hann bauðst til þess að fara frá Grænlandi með sinn mannskap og að Ístak yrði þá að annast verkið. Víglundur kvað Árna hafa gripið inn í er hér var komið sögu og sagt að standa yrði við samninginn við sig, en Víglundur kvaðst hafa fengið reikninga sína greidda frá Ístaki, en taldi sig hlunnfarinn, meðal annars vegna meiri vélanotkunar á Grænlandi en ráð var fyrir gert. Eftir fundinn kvað Víglundur þá Árna hafa rætt saman og kvað hann Árna þá hafa, vegna óánægju sinnar, boðið sér greiðsluna, sem lýst er í þessum ákærulið, en greiðslan kæmi ekki fyrr en í lok verksins. Víglundur kvaðst hafa sætt sig við þetta, þótt honum hafi fundist greiðslan lág, sem hann sagði Árna. Víglundur kvaðst hafa fengið reikninga sína greidda hjá Ístaki, en reikningurinn sem lýst sé í þessum ákærulið hafi ekkert með Ístak að gera.

Niðurstaða 18. töluliðar.

Ákærði neitar sök. Hann kvaðst hafa lofað Torf- og grjóthleðslunni þessari greiðslu til þess að leysa ágreining sem upp kom, en fyrirtækið hafi vanmetið reikning sinn um tæplega eina og hálfa milljón króna. Hann kvað fyrirtækið einnig hafa átt lögvarða kröfu, sem byggðist á loforði ákærða sem formanns byggingarnefndar Vestnorræna ráðsins, Brattahlíðarnefndar.

Vitnisburður Víglundar Kristjánssonar hjá Torf- og grjóthleðslunni er efnislega á sama veg um þetta uppgjör, en hann kvað þessa greiðslu óháða uppgjörinu frá Ístaki.

Í þessum lið er ákært er fyrir umboðssvik og að hafa misnotað aðstöðu sína sér eða öðrum til ávinnings. Fram kemur í gögnum málsins og því er einnig lýst í skýrslu ríkisendurskoðunar, að ekki sé auðvelt að átta sig á því hvernig störfum byggingarnefndarinnar var háttað. Svo er að sjá að starf nefndarinnar hafi að langmestu leyti hvílt á herðum ákærða, sem hefur einnig borið að svo hafi verið. Ákærði virðist hafa aflað fjár, gert verksamninga og sinnt verkeftirliti og fjármálasýslu fyrir hönd nefndarinnar. Ekki er að finna í gögnum málsins upplýsingar um að gert hafi verið athugasemdir við þetta verklag.

Samkvæmt þessu verður ekki annað ráðið af gögnum málsins, en að ákærði hafi haft heimild til að gera ráðstafanir eins og þá sem lýst er í þessum ákærulið. Samkvæmt reikningnum sem lýst er í ákærunni er hann fyrir viðbótarhleðslu, endurgerð í Brattahlíð og vegna tækjaleigu. Ekki var öðrum til að dreifa en ákærða til að semja um þetta við Torf- og grjóthleðsluna. Ekki hefur af hálfu ákæruvaldsins verið sýnt fram á það að ákærði hafi með þessum ráðstöfunum sínum misnotað aðstöðu sína eins og lýst er í ákærunni. Þá telur dómurinn að Torf- og grjóthleðslan hafi átt lögvarða kröfu á hendur Brattahlíðarnefnd á grundvelli samnings eða loforðs við ákærða sem formanns nefndarinnar um þessa greiðslu eins og áður er lýst.

Samkvæmt því sem nú hefur verið rakið er ósannað gegn neitun ákærða að hann með ráðstöfunum sínum gerst sekur um umboðssvik í opinberu starfi. Ber samkvæmt því sýkna ákærða af þessum ákærulið.

Meint umboðssvik ákærða Árna í opinberum starfi sem formaður byggingarnefndar Þjóðleikhússins og meint hlutdeild ákærða Gísla Hafliða í þeim brotum.

19. og 20. töluliður.

Ákærði Árni neitar sök. Hann kvað veittar veitingar liggja að baki reikningnum, sem lýst er í báðum þessum ákæruliðum. Hann kvaðst hafa talið reikninginn, sem í 19. tl. greinir, hafa verið vegna veitinga sem veittar voru í veislu sem haldin var í tilefni opnunar svokallaðs málarasalar í Þjóðleikhúsinu. Hann kvaðst telja að hið sama ætti við um reikninginn sem liggur að baki ákærulið 20, en þar hafi verið um að ræða veitingar vegna opnunar málarasalarins og veitingar sem veittar voru á löngu tímabili á vegum byggingarnefndarinnar. Ákærði Árni taldi starfsmenn Þjóðleikhússkjallarans hafa afhent veitingarnar sem reikningarnir eru fyrir. Hann kvaðst ekki hafa haft eftirlit með því hvernig reikningar vegna þjónustunnar voru skrifaðir. Hann kvaðst hafa treyst starfsmönnum Þjóðleikhússkjallarans fyrir þessu.

Ákærði Gísli Hafliði neitar sök og kvað reikninginn sem lýst er í 19. tölulið ákæru ekki tilhæfulausan. Hann kvað reikninginn hafa verið útbúinn á skrifstofu fyrirtækisins, en ákærði hefði ekki útbúið hann eins og ákært er fyrir. Hann kvað hugsanlegt að hann hafi mælt svo fyrir um að texti reikningsins skyldi vera eins og lýst er í ákærunni. Þetta mundi ákærði ekki og kvaðst ekki getað áttað sig á þessu, þar sem enginn undirreikningur fylgi. Hann kvað meðákærða Árna hafa komið að máli við sig og greint sér frá því að hann ætti eftir að halda veislu fyrir iðnaðarmenn. Meðákærði Árni hefði pantað í veisluna í gegnum eldhúsið, en þar kvaðst ákærði Gísli hafa fengið þær upplýsingar að þjónustan hefði verið veitt. Hann kvaðst því hafa gengið út frá því að reikningurinn væri vegna þessarar veislu.

Ákærði Gísli Hafliði neitar einnig sök samkvæmt 20. töluliðs ákærunnar. Hann kvað þann reikning hafa verið vegna vínfanga sem notuð voru í veislunni, sem getið var um að ofan. Ákærði kvað meðákærða Árna hafa reynt að fá vín til veislunnar á svokölluðu tappagjaldi, sem ekki varð úr. Því hafi þessi reikningur verið gefinn út. Ákærði Gísli Hafliði kvaðst í hvorugu tilvikanna, sem hér um ræðir, hafa haft ástæðu til að halda annað en að veitingarnar, sem reikningarnir bera með sér, hafi farið til og verið neytt í þágu byggingarnefndarinnar.

Stefán Baldursson þjóðleikhússtjóri, sem átti sæti í byggingarnefndinni eins og áður er lýst, kvaðst aldrei hafa þegið veitingar á fundum nefndarinnar og kannaðist samkvæmt því ekki við veitingarnar á þeim 29 fundum sem lýst er í ákærulið 19. Hann kvað hið sama eiga við um ákærulið 20.

Niðurstaða töluliða 19 og 20.

Ákærði Árni taldi reikningana sem hér um ræðir hafa verið vegna veitinga í þágu byggingarnefndarinnar.

Ákærði Gísli Hafliði kvaðst ekki hafa útbúið reikninginn, sem lýst er í 19. tölulið ákærunnar, en hugsanlega hafi hann gefið fyrirmæli um texta reikningsins. Hann kvað reikningana í báðum þessum ákæruliðum hafa verið vegna veitinga í þágu byggingarnefndarinnar.

Reikningarnir sem þessir ákæruliðir eru reistir á liggja frammi og bera virðisaukaskatt. Ákærðu hafa báðir lýst því að reikningarnir hafi verið vegna veittrar þjónustu. Ákæruvaldið hefur ekki sýnt fram á að það sé rangt hjá ákærðu. Samkvæmt því skortir auðgunarásetning að því er báða ákærðu varðar, en það er saknæmisskilyrði fyrir brot gegn 249. gr. almennra hegningarlaga, sbr. 243. gr. sömu laga. Samkvæmt þessu ber að sýkna báða ákærðu af báðum þessum ákæruliðum.

III

Meint umboðssvik ákærða Árna í opinberu starfi sem formaður byggingarnefndar Þjóðleikhússins og meint hlutdeild ákærða Stefáns Axels í þeim.

21. töluliður.

Ákærði Árni neitar sök. Hann kvaðst hafa talið er hann samþykkti reikninginn, sem hér um ræðir, að hann væri vegna veittrar þjónustu. Síðar kvaðst ákærði hafa talið að það hefðu verið mistök hjá sér að skrifa upp á þennan reikning, þar sem hann taldi reikninginn tengjast eigendaskiptum á Þjóðleikhúskjallaranum. Ákærði kvað formið á reikningnum hið sama og verið hafði um árabil og ekki hafi verið gerðar athugasemdir við. Hann mundi ekki hver kom með reikninginn til hans til uppáskriftar, en hann kvaðst ekki hafa hitt meðákærða Stefán Axel í tengslum við þennan reikning.

Ákærði Stefán Axel neitar sök. Hann kvaðst ekki hafa gefið út reikninginn, sem lýst er í þessum ákærulið. Hann hafi heldur ekki farið með reikninginn til meðákærða Árna. Hann kvað Daníel Helgason, þáverandi starfsmann Forum ehf., hafa gefið reikninginn út og kvaðst ákærði ekkert geta sagt um viðskipti sem lágu að baki honum. Hann kvað sér hafa skilist að þessi reikningur væri tilkominn vegna skuldar byggingarnefndar Þjóðleikhússins við Þjóðleikhúskjallarann og taldi ákærði að samkomulag hafi verið milli meðákærðu Björns, eða Gísla, og Daníels, að haga í innheimtu eins og lýst er í ákærunni.

Daníel Jón Helgason heildsali kvaðst hafa rekið leikhúskjallarann á þessum tíma ásamt ákærða Stefáni Axeli. Daníel kvaðst hafa útbúið reikninginn sem lýst er í þessum ákærulið. Hann kvað reikninginn tengjast lokauppgjöri tengdu eigendaskiptum á rekstri leikhúskjallarans. Upplýsingar um fjölda funda, sem getið er um á reikningnum, kvaðst Daníel telja að hann hafi fengið frá ákærða Gísla Hafliða. Þá kvaðst Daníel hafa haft samband við ákærða Árna til að fá upplýsingar um kennitölu sem setja ætti á reikninginn, en Árni sagt ákærða að senda reikninginn, hann myndi sjálfur færa inn kennitölu. Daníel kvað ekkert annað hafa komið fram hjá þeim ákærðu Gísla Hafliða og Árna en að reikningurinn væri réttur. Daníel Jón kvað ákærða Stefán Axel ekki hafa komið að þessari reikningsgerð.

Niðurstaða 21. töluliðar.

Ákærði Árni neitar sök, en kvaðst eftir á að hyggja hafa talið mistök hjá sér að samþykkja reikninginn. Af framburði beggja ákærðu og vitnisburði Daníels Jóns Helgasonar má ráða að reikningur þessi tengist uppgjöri vegna eigendaskipta á rekstri Þjóðleikhússkjallarans. Samkvæmt því var reikningurinn tilhæfulaus eins og lýst er í ákæru. Með samþykki reikningsins gerðist ákærði Árni brotlegur við þau lagaákvæði sem lýst er í ákæru.

Ákærði Stefán Axel neitar sök. Daníel Jón Helgason lýsti því fyrir dóminum, að hann hefði útbúið þennan reikning og ákærði Árni kvaðst engin samskipti hafa átt við ákærða Stefán Axel vegna reikningsins. Samkvæmt þessu er ósannað gegn neitun ákærða Stefáns Axels, að hann hafi framið þá háttsemi sem í þessum ákærulið greinir og ber að sýkna hann.

Meint umboðssvik og fjárdráttur ákærða Árna í opinberu starfi sem formaður byggingarnefndar Þjóðleikhússins og meint hlutdeild ákærða Tómasar Tómassonar verkfræðings hjá Ístaki í þeim.

22. töluliður.

Ákærði Árni neitar sök samkvæmt þessum ákærulið. Hann kvað Ragnar Axelsson ljósmyndara, eiganda bílskúrsins að Haukalind 17, hafa unnið mikið starf bæði fyrir byggingarnefnd Þjóðleikhússins og fyrir Brattahlíðarnefnd. Ákærði kvað vinnu Ragnars fyrir Brattahlíðarnefndina hafa verið óuppgerða. Hann kvaðst því hafa ákveðið að gera upp verkið á þennan óhefðbundna hátt. Hann kvaðst hafa haft samband við meðákærða Tómas og greint honum frá mikilli vinnu Ragnars bæði fyrir byggingarnefnd Þjóðleikhússins og fyrir Brattahlíðarnefnd og kvaðst ákærði hafa beðið Tómas um að sjá til þess að vinnan í bílskúrnum yrði unnin. Ákærði kvaðst ekki hafa rætt þetta mál þannig við meðákærða Tómas, að hann hafi vitað að þessi framkvæmd tengdist byggingarnefnd Þjóðleikhússins. Ákærði kvaðst því hafa talið að Brattahlíðarnefnd stæði í skuld við Ragnar vegna ógreiddrar vinnu hans og taldi ákærði að þetta mál yrði endanlega gert upp við lokauppgjör fyrir verkið í Brattahlíð. Það væri því Brattahlíðarnefnd, sem að lokum myndi greiða fyrir vinnuna í bílskúrnum að Haukalind 17. Ákærði kvað fjárhæðir og lýsingu í þessum ákærulið vera réttar að öðru leyti.

Ákærði Tómas neitar sök. Hann kvað málavexti hafa verið þá að meðákærði Árni hefði haft samband við sig og beðið sig um að sjá til þess að bílskúr að Haukalind 17 yrði innréttaður fyrir ljósmyndara, sem unnið hefði fyrir Þjóðleikhúsið. Hann minntist þess ekki hvort meðákærði Árni tók beinlínis fram að vinnan við Haukalindina ætti að færast á reikning byggingarnefndar Þjóðleikhússins. Hann kvaðst hafa talið þetta verkefni tengjast Þjóðleikhúsinu. Hann kvaðst hafa komið verkefninu á samstarfsmann sinn hjá Ístaki, Kolbein Kolbeinsson verkfræðing, en sá hefði þá verið með verk í Þjóðleikhúsinu. Ákærði kvaðst hafa veitt aðstoð við að útvega smiði til verksins, en önnur afskipti kvaðst hann ekki hafa haft af þessu máli. Hann kvað Kolbein hafa annast öll samskipti við meðákærða Árna vegna þessa máls og ákveðið hvernig verkið var fært til bókar hjá Ístaki. Ákærði kvaðst muna er Kolbeinn hafi borið undir sig atriði er hann var að ganga frá reikningi vegna þessa verks, en taldi sig hafa fengið fyrirmæli um að vinna verkið eins og gert var. Ákærði kvaðst hafa svarað Kolbeini á þá leið að þetta væri örugglega í lagi fyrst formaður byggingarnefndarinnar stæði fyrir þessu, en ákærði kvaðst ekki hafa útbúið reikninginn sem lýst er í þessum ákærulið, það hafi Kolbeinn gert. Ákærði kvaðst hafa talið að verið væri að greiða ljósmyndaranum fyrir vinnu hans á þennan hátt.

Ragnar Guðni Axelsson ljósmyndari lýsti því er ákærði Árni hringdi í hann og spurði hvort hann hefði kíkt út í bílskúr, en þá kom í ljós að búið var að innrétta bílskúrinn, sem er í eigu Ragnars. Ragnar kvað áður hafa komið fram hjá ákærða að hann hefði ákveðnar hugmyndir um framkvæmdir í bílskúrnum. Ragnar kvaðst hafa spurt Árna hvað framkvæmdirnar við bílskúrinn kostuðu hann. Ákærði hafi þá greint sér frá því að kostnaðurinn jafnaðist út þegar Ragnar hefði lokið ljósmyndavinnu sinni fyrir Brattahlíðarnefnd, en til stóð að Ragnar gerði reikning fyrir þá vinnu sína og reikningur kæmi á móti vegna vinnunnar í bílskúrnum. Ragnar lýsti vinnu sinni fyrir nefndina og kostnað í því sambandi.

Kolbeinn Kolbeinsson, verkfræðingur hjá Ístaki, kvað ákærða Tómas hafa hringt í sig og spurt hvort hann gæti sinnt verkefni að Haukalind 17. Kolbeinn kvað ekki hafa komið fram í samtali þeirra Tómasar hvernig reikningsfæra skyldi verkið við bílskúrinn í Haukalindinni. Kolbeinn kvaðst hafa tekið verkið að sér, hringt í Árna og mælt sér mót við hann á staðnum. Kolbeinn kvað Árna hafa greint sér frá því að eigandi bílskúrsins væri ljósmyndari sem hefði unnið fyrir Þjóðleikhúsið. Kolbeinn kvað því hafa verið skýrt í sínum huga að verkið yrði reikningsfært á Þjóðleikhúsið. Hann kvaðst þannig hafa gengið út frá að óskað væri eftir því að verkið yrði unnið svona og að um skiptivinnu hefði verið að ræða. Kolbeinn lýsti verkum sem hann kom að skömmu áður fyrir hönd Ístaks og unnin voru fyrir Þjóðleikhúsið. Hann kvaðst hafa gengið frá reikningi vegna þessara framkvæmda og þar með hafi verið verkefnið í Haukalind 17. Hann kvað viðskiptin fremur óvenjuleg og því hafa ákveðið að ráðfæra sig við Tómas um það hvort eitthvað væri athugavert við færslur hans vegna Haukalindarverkefnisins. Kolbeinn minnti að Tómas hefði ætlað að hafa samband við Árna út af þessu, en þetta mundi hann ekki. Kolbeinn kvaðst síðan hafa ýtt á eftir Tómasi, þar sem hann vildi ganga frá reikningnum, og var niðurstaða þeirra sú að reikningurinn sem Kolbeinn gerði stæði.

Páll Sigurjónsson, framkvæmdastjóri Ístaks hf., kvað Árna hafa komið fram fyrir hönd verkkaupa og þannig hafi hann beðið um ýmis verk. Páll kvaðst telja að varla væri hægt eða eðlilegt að Tómas vefengdi verkbeiðni frá yfirmanni við þetta verk. Páll kvaðst ekki vita hvað þeim ákærðu Árna og Tómasi fór á milli vegna þessa verks. Hann lýsti verkaskiptingu innan Ístaks. Hann kvaðst telja að ef Kolbeinn Kolbeinsson hefði starfað að verkefninu í Haukalind 17, þá hafi hann gert það á sína ábyrgð sem yfirmaður verksins.

Niðurstaða 22. töluliðar.

Ákærði Árni kvaðst hafa ætlast til þess að uppgjör fyrir vinnuna við bílskúrinn tengdist Brattahlíðarnefnd og kæmi á móti væntanlegum reikningi Ragnars Axelssonar ljósmyndara vegna vinnu Ragnars fyrir nefndina. Ákærði Árni kvaðst hafa greint ákærða Tómasi frá mikilli vinnu Ragnars fyrir byggingarnefnd Þjóðleikhússins og fyrir Brattahlíðarnefnd.

Ákærði Tómas mundi ekki hvort ákærði Árni tók beinlínis fram að vinnan við bílskúrinn ætti að færast á reikning byggingarnefndar Þjóðleikhússins. Dómurinn telur eins og framburði ákærða Tómasar er háttað og samskiptum ákærðu vegna verksins í Haukalind, að ekki hafi verið óeðlilegt eins og á stóð að ákærði Tómas teldi vinnuna við bílskúrinn tengjast byggingarnefnd Þjóðleikhússins. Því var lýst hvernig ákærði Tómas fékk samstarfsmann sinn, Kolbein Kolbeinsson, til að annast verkið og hvernig hann vann það og samskiptunum við ákærða Árna og að lokum reikningsgerð hans. Vísað er til þess sem áður er rakið um þetta.

Ekki er við annað að styðjast í þessu en framburð ákærða Árna um það, að hann hafi ekki ætlast til þess að reikningur vegna bílskúrsins yrði færður á byggingarnefnd Þjóðleikhússins, heldur á Brattahlíðarnefnd. Það hefur því verið fyrir mistök eða misskilning að reikningurinn var færður eins og lýst er í ákærunni. Hver sem þáttur ákærða Tómasar var í þessum misskilningi telur dómurinn ljóst að ekki hafi verið um saknæmt athæfi hjá honum að ræða.

Vísað er til þess sem rakið var í niðurstöðukafla 18. töluliðar ákæru um verklag ákærða Árna fyrir Brattahlíðarnefnd. Samkvæmt því hafði ákærði heimild til að gera samninga og koma fram fyrir hönd nefndarinnar eins og hann gerði og lýst er í þessum ákærulið.

Ragnar Axelsson lýsti mikilli vinnu sinni fyrir Brattahlíðarnefnd og sýndi í réttinum undir aðalmeðferð málsins stóra og þykka ljósmyndabók, sem hann vinnur að fyrir nefndina, en hann kvað vinnu sína vegna þessa óuppgerða.

Með vísan til þessa telur dómurinn ljóst að Ragnar eigi kröfu á hendur Brattahlíðarnefnd og í samræmi við það, sem rakið var undir niðurstöðunum í 18. tölulið ákæru, hafði ákærði Árni heimild til þess að gera ráðstafir eins og þær sem hér er lýst. Ekki er upplýst hvort krafa Ragnars á hendur Brattahlíðarnefnd sé hærri en sem nemur kostnaðinum við bílskúrinn, þótt ýmislegt bendi til þess að svo sé.

Auðgunarásetningur, sbr. 243. gr. almennra hegningarlaga er saknæmisskilyrði umboðssvika. Dómurinn telur með vísan til alls ofanritaðs slíkan ásetning ekki sannaðan hjá ákærða Árna og ber samkvæmt því að sýkna hann af þessum ákærulið.

Þessi niðurstaða leiðir sjálfkrafa til sýknu ákærða Tómasar.

23. - 27. töluliður.

Ákærði Árni játar sök samkvæmt öllum þessum töluliðum. Ákærði kvað meðákærða Tómas í engu tilvikanna hafa vitað að vörurnar, sem ákærði tók út hafi ekki farið til Þjóðleikhússins. Ákærði kvað samskipti sín við ákærða Tómas samkvæmt þessum ákæruliðum hafa verið á sama veg og í öðrum ákæruliðum, þar sem ákærði tók út vörur samkvæmt beiðni sem ákærði Tómas hefði gefið út, og á þetta við um 4., 6. og 8. tölulið ákærunnar en í þeim liðum er ákærði Tómas ekki ákærður.

Ákærði Tómas neitar sök. Hann kvaðst hafa gefið út beiðnir þær sem lýst er í þessum töluliðum ákærunnar. Í öllum tilvikum hafi ákærði Árni skýrt í hvaða skyni átti að kaupa vöruna. Ákærði Árni hefði sagst vera að kaupa vörur fyrir aðra verktaka sem voru við störf í framhaldi eða í tengslum við vinnu Ístaks í Þjóðleikhúsinu. Ákærði Árni hafi í þessu sambandi nefnt vinnu við leikmunageymslu, hús Jóns Þorsteinssonar og fleira. Tómas kvað sér ekki hafa fundist neitt óeðlilegt við innkaupin sem í þessum ákæruliðum greinir. Hann kvað minni verktaka ekki með eins gott innkaupakerfi og Ístak og kvað sér hafa fundist sjálfsagt að verða við því að gefa út beiðnirnar þegar formaður byggingarnefndar Þjóðleikhússins óskaði eftir þeim. Árni hafi verið fulltrúi verkkaupans og auk þess hafi hann verið eins konar ,,allsherjarverkefnastjóri" og komið beint að ýmsum framkvæmdum. Hann kvaðst því ekki hafa séð neitt óeðlilegt við að aðstoða við þau innkaup sem hér um ræðir. Tómas kvað ákærða Árna hafa haft samband við sig vegna viðgerðar og sandblásturs á ofni fyrir leikmunadeild Þjóðleikhússins. Hann kvaðst hafa vitað að Árni lét sér fátt óviðkomandi í leikhúsinu og kvaðst hann ekki hafa verið hissa þótt Árni væri kominn í einhverjar útréttingar fyrir leikmunadeild og kvaðst hann því ekki hafa séð neitt athugavert við að gefa út beiðni fyrir viðskiptum sem lýst er í ákærulið 23. Tómas kvaðst hafa treyst Árna fullkomlega og ekki hafa sannreynt hvort ofninn væri í þágu leikhússins. Tómas kvað hið sama eiga við um afstöðu sína til ákæruliða 24 til og með 27 og sem rakið var að ofan. Tómas kvaðst hafa talið úttektina hjá Vídd ehf. hafa verið vegna leikhússins og þar væri um að ræða efniskaup í kjölfar vinnu Ístaks fyrir byggingarnefndina og lýsti hann í hverju sú vinna fólst. Tómas kvað Árna hafa greint sér frá tveimur verkefnum sem hrundið yrði í framkvæmd síðast liðið sumar. Annars vegar við gerð á húsi Jóns Þorsteinssonar og hins vegar vinna við leikmunageymslu. Tómas kvað Árna hafa verið að skipuleggja þessi verkefni og hann hafi í því skyni verið búinn að festa innréttingarsmið, sbr. ákærulið 25, og þá hafi staðið til að forsmíða einingar sem Ístak átti að setja upp. Þá lýsti hann frekari kaupum eftir beiðnum sem hann gaf út og átti þá við liði 26 og 27. Ákærði kvað sér hafa fundist þetta eðlilegt skipulag. Tómas kvaðst hafa treyst Árna og ekki hafa haft ástæðu til tortryggni vegna þeirra innkaupa sem lýst er í þessum ákæruliðum og því ekki hafa farið í leikhúsið til að ganga úr skugga um það hvort munirnir sem keyptir voru fóru í þangað.

Niðurstaða ákæruliða 23-27.

Ákærði Árni játar sök samkvæmt þessum ákæruliðum. Hann kvað ákærða Tómas ekki hafa vitað að vörurnar fóru ekki í Þjóðleikhúsið.

Sannað er með skýlausri játningu ákærða Árna fyrir dómi og með öðrum gögnum málsins að hann hafi gerst sekur um þá háttsemi sem lýst er í öllum þessum ákæruliðum. Skírskotað er til ákærunnar um lýsingu málavaxta eins og áður var rakið.

Brot ákærða Árna eru í öllum tilvikum rétt færð til refsiákvæða.

Ákærði Tómas neitar sök. Hann kvaðst ekki hafa vitað af framferði ákærða Árna, sem hann kvaðst hafa treyst, og sér hafi fundist ráðstafanir hans eðlilegar. Ákærði Tómas skýrði úttektirnar og vitneskju sína um verk sem verið var að vinna í Þjóðleikhúsinu eða til stóð að vinna þar. Vísað er til framburðar ákærða Tómasar um þetta. Hann kvað ákærða Árna hafa verið eins konar ,,allsherjarverkefnisstjóra" við framkvæmdir í leikhúsinu. Þetta má einnig ráða af öðrum gögnum málsins og af vitnisburði.

Ákærði Tómas hafði haft mikil samskipti við ákærða Árna vegna vinnu Ístaks í Þjóðleikhúsinu. Eftir þau miklu samskipti telur dómurinn að ástæðulaust hafi verið fyrir ákærða Tómas að ganga úr skugga um það hvort munirnir sem beiðnirnar lutu að færu í Þjóðleikhúsið. Ekki var eðilegt að gera þá kröfu til ákærða Tómasar að hann hefði á þennan hátt eftirlit með verkkaupanum. Hann mátti treysta honum og hafði ekki ástæðu til annars þótt annað kæmi á daginn síðar. Þetta er í samræmi við það sem fram kom í vitnisburði Óskars Braga Valdimarssonar, forstjóra Framkvæmdasýslu ríkisins, um það að ekki hafi verið farið ofan í efnisatriði hvers reiknings sem formaður byggingarnefndar Þjóðleikhússins skrifaði upp á. Þótt í ljós hafi komið síðar að hann hafi brugðist trausti þá leggur það ekki aukna ábyrgð að þá aðila sem í góðri trú áttu við hann samskipti. Ákærði Árni kom fram sem opinber starfsmaður og fulltrúi verkkaupa í þeim tilvikum sem hér um ræðir. Ef tekið er mið af fyrri samskiptum ákærðu vegna starfs ákærða Árna sem formanns byggingarnefndar Þjóðleikhússins og að teknu tilliti til alls þess sem rakið hefur verið telur dómurinn unnt að taka undir það álit ákærða Tómasar að hann hafi ekki haft ástæðu til að vantreysta ákærða Árna. Ákærði Tómas gat því hvorki séð fyrir né gert ráð fyrir því hvernig ákæðri Árni brást trausti og ábyrgð.

Samkvæmt því sem nú hefur verið rakið telur dómurinn að ákærði Tómas hafi verið í góðri trú er hann gaf út beiðnirnar sem lýst er í þessum ákæruliðum, en Ístak krafði byggningarnefnd um greiðslu eins og lýst er. Ákærði Tómas átti samkvæmt þessu ekki neinn þátt í brotum meðákærða Árna og ekki eru uppfyllt saknæmisskilyrði að því er han varðar. Ber því að sýkna ákærða Tómas af þessum ákæruliðum.

Meint mútubrot ákærðu Björns Kristmanns og Gísla Hafliða.

28. töluliður.

Ákærði Björn Kristmann neitar sök. Hann kvað meðákærða Gísla Hafliða hafa átt inni peninga hjá Þjóðleikhúskjallaranum og hafi Gísli Hafliði oft haft orð á því að fá endurgreitt. Björn lýsti því er hann afhenti eiginkonu meðákærða Gísla 650.000 króna ávísun, sem var uppgjör við Gísla, bæði vegna láns sem hann hafði veitt og einnig var hlutur Gísla í Þjóðleikhúskjallaranum keyptur. Þetta hafi verið endurgreiðsla til Gísla og tékkinn hafi hvorki verið gefinn út í því skyni eða með þeirri vitund að andvirði hans rynni til meðákærða Árna. Þetta hafi verið peningar sem Gísli átti og réði hvernig hann ráðstafaði. Ákærði kvaðst ekki hafa vitað innihald munnlegs samkomulags meðákærðu Gísla og Árna, en ákærði kvaðst aldrei hafa rætt við Árna. Ákærði kvað reikninginn sem lýst er í þessum ákærulið hafa verið samansafn margra reikninga vegna lagfæringa á leikhúskjallaranum. Ákærði kvað Gísla margsinnis hafa rætt greiðslu þessa reikninga við Árna og þá kvaðst ákærði hafa rætt greiðslu þeirra við Stefán og Guðrúnu, sem hafi vísað á Árna.

Ákærði Gísli Hafliði neitar sök. Hann kvaðst hafa rætt við meðákærða Árna um greiðslu reikninga sem mynda heildarreikninginn, sem lýst er í þessum ákærulið. Gefið var vilyrði fyrir því að þessir reikningar fengjust greiddir. Hann kvað meðákærða Árna hafa beðið sig um að útbúa reikninga að fjárhæð 650.000 og bæta við reikninginn. Hann kvað hafa komið fram hjá Árna að hann ætti mikið inni af ógreiddum launum, bæði vegna starfs fyrir ákærðu og fyrir Þjóðleikhúsið. Hann gæti ekki fengið greitt öðruvísi. Ákærði kvaðst hafa rætt þetta við Björn, en þeir hafi neitað þessari bón Árna. Ákærði kvað Árna hafa tekið við reikningnum og hringt í sig og greint sér frá því að búið væri að samþykkja hann. Ákærði kvað það sínu vita liggja í augum uppi að Árni var að ýta á eftir greiðslu. Ákærði kvaðst þá hafa hugsað með sér að það væri kannski betra að láta Árna hafa einhverja peninga, en ákærði kvaðst aldrei hafa lofað honum því. Þá hafi ekki legið fyrir loforð er Árni áritaði reikninginn. Hann kvaðst hafa hringt í meðákærða Björn og beðið um peninga og hafi meðákærði látið sig hafa þessa fjárhæð, en hann kvaðst ekki vita hvort meðákærði Björn ætlaðist til þess að hann greiddi Árna. Ákærði kvaðst ekki hafa haft tíma til að sækja peningana til Björns, sem stílaði ávísunina á eiginkonu ákærða. Hún innleysti tékkann og ákærði kvaðst síðan hafa afhent Árna peningana í reiðufé. Ákærði Gísli kvaðst hafa átt 5% hlut í Þjóðleikhúskjallaranum og hann hafi ekki haft neina hagsmuni af því að reikningurinn, sem lýst er í þessum ákærulið, fengist greiddur.

Vísað er til framburðar ákærða Árna undir tölulið 17 vegna háttsemi sem lýst er í þessum kafla ákærunnar.

Niðurstaða 28. töluliðar.

Vísað er til framburðar meðákærða Árna undir ákærulið 17 að því er þennan ákærulið varðar.

Ákærði Björn Kristmann neitar sök og vísast til framburðar hans að ofan.

Framburður ákærða Gísla Hafliða er nokkuð á annan veg fyrir dómi en hjá lögreglu um hlut ákærða Björns Kristmanns, en fyrir dómi kvaðst hann ekki vita hvort ákærði Björn Kristmann ætlaðist til þess að peningarnir sem sóttir voru til hans yrðu greiddir meðákærða Árna.

Meðákærði Árni kvaðst engin samskipti hafa átt við ákærða Björn Kristmann í tengslum við reikninginn.

Með vísan til alls þessa telur dómurinn ósannað gegn eindreginni neitun ákærða Björns Kristmanns, að hann hafi á árinu 2001 lofað að greiða meðákærða Árna þóknun fyrir að samþykkja reikninginn eins og lýst er í ákærunni og að hafa innt greiðsluna af hendi í mars 2001 eins og ákært er fyrir.

Ber samkvæmt þessu að sýkna ákærða Björn Kristmann.

Með játningu ákærða Gísla Hafliða er sannað að hann innti greiðsluna af hendi. Eftir símtalið sem hann kvaðst hafa fengið frá meðákærða Árna tengdi hann greiðsluna til meðákærða Árna greiðslu reikningsins og er vísað til framburðar hans um þetta. Brot ákærða er í ákæru talið varða við 109. gr. almennra hegningarlaga. Í 1. mgr. 109. gr. alnennra hegningarlaga segir að hver sem gefi, lofi eða bjóði opinberum starfsmanni gjöfum eða öðrum ávinningi til þess að fá hann til að gera eitthvað eða láta eitthvað ógert, er hann með því bryti gegn starfsskyldu sinni, skuli sæta fangelsi allt að 3 árum eða, séu málsbætur fyrir hendi, fangelsi allt að 1 ári eða sektum. Meðákærði Árni braut ekki gegn starfsskyldum sínum með samþykkt reikningsins. Það var ákærða Gísla Hafliða því refsilaust að greiða meðákærða Árna fjármunina, enda tengdi hann greiðsluna lögmætu embættisverki meðákærða Árna. Samkvæmt þessu er verknaður ákærða Gísla Hafliða refsilaus og ber að sýkna hann.

Eins og rakið var að ofan eru allir ákærðu utan ákærði Árni sýknaðir af öllum kröfum ákæruvaldsins.

Sakaferill ákærða Árna hefur ekki áhrif á ákvörðun refsingar í málinu. Ákærði Árni brást trausti sem honum var sýnt er hann var skipaður til að sinna þeim opinberu störfum sem lýst er í ákærunni. Brotin framdi hann í opinberu starfi, sbr. 138. gr. almennra hegningarlaga, og er það virt til refsiþyngingar eins og lýst er í því lagaákvæði. Brot ákærða eru mörg og alvarleg. Andlag auðgunarbrotanna er rúmlega 3,2 milljónir króna auk annarra brota. Eins og lýst er í ákærunni hefur ákærði Árni endurgreitt mikinn hluta þeirra verðmæta sem hann dró sér eða sveik út á annan hátt.

Refsing ákærða er ákvörðuð með hliðsjón af 77. gr. almennra hegningarlaga. Að öllu ofanrituðu virtu þykir refsing ákærða Árna hæfilega ákvörðuð fangelsi í 15 mánuði. Fyrir svo alvarleg brot í opinberu starfi sem ákærði er dæmdur fyrir þykir hvorki fært að skilorðsbinda refsingu að öllu leyti né að hluta.

Ákærði Árni greið 2/3 hluta af 800.000 króna réttargæslu- og málsvarnarlaunum til Jakobs R. Möller hæstaréttarlögmanns á móti 1/3 hluta sem greiðist úr ríkissjóði.

Ríkissjóður greiði 300.000 króna málsvarnarlaun til Gests Jónssonar hæstaréttarlögmanns, verjanda ákærða Björns Kristmanns, 300.000 króna málsvarnarlaun til Andra Árnasonar hæstaréttarlögmanns, verjanda ákærða Gísla Hafliða, 300.000 króna málsvarnarlaun til Hilmars Ingimundarsonar hæstaréttarlögmanns, verjanda ákærða Stefáns Axels, og 500.000 króna málsvarnarlaun til Péturs Guðmundarsonar hæstaréttarlögmanns, verjanda ákærða Tómasar.

Annan sakarkostnað leiddi ekki af málinu.

Bragi Steinarsson vararíkissaksóknari flutti málið fyrir ákæruvaldið.

Guðjón St. Marteinsson héraðsdómari kveður upp dóminn.

DÓMSORÐ:

Ákærðu, Björn Kristmann Leifsson, Gísli Hafliði Guðmundsson, Stefán Axel Stefánsson og Tómas Tómasson, eru allir sýknaðir af kröfum ákæruvaldsins í málinu.

Ákærði Árni Johnsen sæti fangelsi í 15 mánuði.

Ákærði Árni greiði 2/3 hluta af 800.000 króna réttargæslu- og málsvarnarlaunum til Jakobs R. Möller hæstaréttarlögmanns á mót 1/3 hluta sem greiðist úr ríkissjóði.

Ríkissjóður greiði 300.000 króna og málsvarnarlaun til Gests Jónssonar hæstaréttarlögmanns, verjanda ákærða Björns Kristmanns, 300.000 króna málsvarnarlaun til Andra Árnasonar hæstaréttarlögmanns, verjanda ákærða Gísla Hafliða, 300.000 króna málsvarnarlaun til Hilmars Ingimundarsonar hæstaréttarlögmanns, verjanda ákærða Stefáns Axels, og 500.000 króna málsvarnarlaun til Péturs Guðmundarsonar hæstaréttarlögmanns, verjanda ákærða Tómasar.

Guðjón St. Marteinsson

Rétt endurrit staðfestir,

Héraðsdómur Reykjavíkur, 3. júlí 2002

E N D U R R I T

Ú R D Ó M A B Ó K

H É R A Ð S D Ó M S R E Y K J A V Í K U R

Málið nr. S-1393/2002

Ákæruvaldið

(Bragi Steinarsson vararíkissaksóknari)

gegn

Árna Johnsen,

(Jakob R. Möller hrl.)

Birni Kristmanni Leifssyni,

(Gestur Jónsson hrl.)

Gísla Hafliða Guðmundssyni, (Andri Árnason hrl.)

Stefáni Axel Stefánssyni og

(Hilmar Ingimundarson hrl.)

Tómasi Tómassyni

(Pétur Guðmundarson hrl.)

Dómur 3. júlí 2002.

GSM/sj

Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í heild

Lesa blaðið

Spjaldtölvu- og snjallsímaútgáfa

Leiðarar, Staksteinar og Reykjavíkurbréf

Gerast áskrifandi

Sækja um starf

Senda frétt

Senda grein

Nýir borgarar

Greinasafn

Myndasafn

Auglýsingar

Moggaklúbbur

Fréttaritarar

Advertisers

Senda inn minningargrein

Senda inn andláts-, útfarar- eða þakkartilkynningu

Lesa minningargreinar

Panta minningabók

Morgunblaðið

mbl.is

Iceland Monitor

FINNA

Edda útgáfa

K100

blog.is

Landsprent