Innlent | Kosningar | Morgunblaðið | 8.6.2022 | 11:14

Sterkur meirihluti með veik mál

Þórður Gunnarsson hagfræðingur og Stefán Pálsson sagnfræðingur. mbl.is/Ágúst Óliver

Nýi meirihlutinn í borginni á að standa sterkur þegar horft er til borgarstjórnarflokkanna sem að honum standa. Veik málefnastaða í samstarfssáttmála kann hins vegar að reynast honum erfið, að sögn viðmælenda Dagmála.

Nýr meirihluti í borgarstjórn Reykjavíkur var kynntur til sögunnar á mánudag, þó tæplega kæmi sú tilkynning mörgum á óvart eftir það sem á undan var gengið. Í gær var svo fyrsti fundur nýrrar borgarstjórnar haldinn í Ráðhúsinu, þar sem flokkarnir stilltu upp liði sínu, en nýi meirihlutinn kynnti auk þess breytingar á tilhögun og verkaskiptingu ráða og nefnda.

Þeir Stefán Pálsson sagnfræðingur og Þórður Gunnarsson hagfræðingur buðu sig báðir fram til borgarstjórnar í vor en án árangurs, Stefán fyrir Vinstri græn og Þórður fyrir Sjálfstæðisflokk. Þeir eru gestir dagsins í Dagmálum, streymi Morgunblaðsins á netinu, sem opið er öllum áskrifendum.

Illa til stofnað

Þeir félagar voru ekki hrifnir af nýja meirihlutanum, á eilítið mismunandi forsendum þó. Þórður telur ekki vel til hans stofnað og gagnrýnir þá útilokunarmenningu og klækjastjórnmál, sem notuð hafi verið til þess að ná fram þeim meirihluta sem hinum gamla, fallna meirihluta hentaði til þess að halda völdum. Stefán tekur undir það, þó að Vinstri græn hafi ákveðið að eigin frumkvæði að halda sér til hlés í meirihlutaviðræðum. Hann játar að til greina hafi komið að Vinstri græn kæmu að þeim meirihluta, sem nú var myndaður „og þá sem annað varadekk og það var ekkert spennandi við þá tilhugsun,“ segir Stefán og minnir á að fyrir flokk eins og Vinstri græn sé ekki afleitt að vera í minnihluta. „Miðað við það sem maður sér af þessum sáttmála meirihlutans eru mikil tækifæri til þess að berja á honum frá vinstri.“

Þórður segir að Sjálfstæðisflokkurinn hafi viljað svara augljósu ákalli kjósenda um breytingar, en það hafi ekki gengið eftir, sér í lagi vegna afstöðu Viðreisnar, sem hafi skipt um skoðun 3-4 sinnum á dag.

„Eftir á að hyggja með hliðsjón af því hvernig Viðreisn keyrði sína kosningabaráttu, þá átti ekki að koma á óvart hvernig spilaðist úr þessum viðræðum. Oddviti Viðreisnar minntist ekki á Viðreisn í kosningabaráttunni, hún var bara í framboði fyrir meirihlutann.“

Vinaklíka

Stefán tekur undir það og segir að það hafi verið vandamál fyrir flokka gamla meirihlutans að þeir hafi staðið svo þétt saman út á við að kjósendur hafi átt í erfiðleikum með að greina þá að í kjörklefanum.

„Menn komu meira fram eins og klíka eða vinahópur frekar en bandalag nokkurra flokka. Mér finnst þetta ekki endilega pólitískt hollt.“

Stefán og Þórður eru á einu máli um að Dagur B. Eggertsson borgarstjóri standi upp sem sigurvegari þrátt fyrir fylgistap. Þar skipti reynsla hans öllu máli, ekki síst þegar hann þyrfti að fást við nýgræðing í stjórnmálum eins og Einar óneitanlega væri.

Fádæma kosningasigur Einars Þorsteinssonar og Framsóknar var ræddur talsvert, en hann boðaði miklar breytingar sem óvíst er að kjósendum hans finnist felast í meirihluta undir forystu Dags.

Stefán bendir á annað, sem er að Einar hafi í kosningabaráttu sinni talað mjög ákveðið um ýmsa hluti og fest tölu á þeim, svo sem um fjölda íbúðabygginga á ári. Þess sjái ekki stað í meirihlutasáttmálanum, sem sé þvert á móti fremur óljós um allt slíkt.

Þórður hendir það á lofti að í sáttmálanum standi berum orðum að aðalskipulag til 2040 skuli vera leiðarljósið um íbúðauppbyggingu, en samkvæmt því eigi aðeins 1.000 íbúðir að rísa í borginni á ári að meðaltali og allir séu sammála um að það sé ekki nóg. „Ég skil ekki í Framsókn að hafa ekki nýtt samningsstöðu sína betur.“