Níu eldislaxar voru háfaðir upp úr laxastiganum í Blöndu í hádeginu. Tugir laxa sem upprunnir eru úr sjókvíaeldi eru nú staðfestir í ám á Vesturhluta landsins og Vestfjörðum. Óttast menn sem til þekkja að fjöldi þeirra kunni að hlaupa á hundruðum þegar upp verður staðið.
Einungis ein ástæða er fyrir komu þeirra í árnar og hún er sú að laxinn er frjór og það er í eðli hans að leita í ferskvatn til að hrygna. Og gildir þá einu þó að hann sé af norskum uppruna eins og þeir laxar eru sem ryðjast inn í íslenskar laxveiðiár.
„Þetta er galið. Alveg galið. Við háfuðum níu svona laxa úr teljarahólfinu í laxastiganum í Blöndu. Ég er búinn að vera að fylgjast með þessu frá því á laugardaginn. Þá gekk ég frá laxastiganum eins og við gerum á haustin. Ég var búinn að háfa tvo svona laxa og þá kom upp sú hugmynd að hreinlega ganga þannig frá stiganum að fiskur kæmist ekki upp.“
Hér talar varaformaður Veiðifélags Blöndu og Svartár og forseti sveitastjórnar Húnabyggðar, Guðmundur Haukur Jakobsson. Hann minnkaði rennslið það mikið með grjóti að nægt vatn flæðir um stigann en fiskur kemst ekki í gegn. Í samráði við formann veiðifélagsins og fiskifræðing árinnar var ákveðið að gera þetta með þessum hætti.
„Við urðum einskis varir á sunnudag en á mánudag var mættur einn villtur smálax og við settum hann upp fyrir og ég bað hann um að fara upp í Svartá því menn eru enn að veiða þar. Ég komst svo ekki í gær til að skoða þetta en í morgun hringdi í mig fiskifræðingurinn hjá Hafró og biður mig um að hreinsa aðeins betur myndavélateljarann. Hann sagðist hafa séð einhverja skugga og það gætu hreinlega verið komnir fiskar í hólfið. Ég skellti mér upp eftir í hádeginu og tók mág minn með mér og hann var bara á strigaskónum. Ég rek mig bara strax í fisk þó svo að ég sæi ekki neitt. Við háfuðum annan og þriðja og fjórða og svo komu tveir og þetta var bara súrrealískt. Við enduðum með að ná níu löxum upp úr þessu og þeir voru allir steyptir í sama mót. Sex til sjö kíló og bæði hængar og hrygnur. Sporðurinn er öðruvísi. Veiðiugginn á sumum er risastór og uggar rifnir og sumir klesstir á trýninu.“
Upplýsti Guðmundur Haukur. Hann mun áfram fylgjast með stöðunni en honum þótti alveg nóg um.
Fiskarnir voru drepnir og vildi svo vel til að Guðni Guðbergsson, sviðstjóri Hafrannsóknastofnunar, var á suðurleið og ætlaði hann að taka með sér þá tvo laxa sem Guðmundur Haukur háfaði úr stiganum um helgina. Niðurstaðan varð sú að hann tók með sér ellefu eldislaxa til greiningar.
Sérfróðir menn sem Sporðaköst hafa rætt við í dag óttast að hundruð þessara laxa séu í sjónum vestan við landið. Hvort og hvenær þeir halda í ferskvatn er ekki hægt að svara en það þarf ekki stórar tölur til að valda óbætanlegu tjóni á villtu stofnunum í þeim ám þar sem eldislaxinn hefur gert innrás.
Guðmundur Haukur var í dag að taka upp kartöflur og sagði hann samlíkingu dagsins vera við kartöflugarðinn þar sem koma upp sex til tólf undan hverju grasi, eins og að háfa eldislaxa úr laxastiganum.
Aðspurður hvort þetta mál myndi rata inn á borð sveitarstjórnar sagði hann að það kæmi í ljóst en næsti fundur er fyrirhugaður eftir helgi.
Talið er að um 750 villtir laxar hafi gengið í gegnum stiga og teljara í Blöndu í sumar. Miðað við hversu margir eldislaxar eru staðfestir á vatnasvæðinu er auðvelt að átta sig á hversu mikil hættan er á erfðablöndun. Ómögulegt er að segja hversu margir eldislaxar eru þegar gengnir í Blöndu en einn slíkur veiddist í síðustu viku í Svartá.
Eldislaxar hafa verið veiðast í öðrum ám í nágrenninu og síðast í hádeginu veiddist einn slíkur í Vatnsdalsá.
Lengd á laxi | Veiðisvæði | Veiðimaður | Dagsetning Dags. |
---|---|---|---|
102 cm | Hvítá við Iðu | Ársæll Þór Bjarnason | 19. september 19.9. |
101 cm | Víðidalsá | Stefán Elí Stefánsson | 4. september 4.9. |
101 cm | Laxá í Dölum | Hafþór Jónsson | 27. ágúst 27.8. |
102 cm | Haukadalsá | Ármann Andri Einarsson | 23. ágúst 23.8. |
103 cm | Laxá í Aðaldal | Birgir Ellert Birgisson | 12. ágúst 12.8. |
103 cm | Miðsvæði Laxá í Aðaldal | Máni Freyr Helgason | 11. ágúst 11.8. |
101 cm | Laxá í Aðaldal | Agnar Jón Ágústsson | 10. ágúst 10.8. |