Stærsta byggðasafn í heimi?

Eftir Önnu Sigríði Einarsdóttur

annaei@mbl.is

N ei, varstu í Færeyjum? Ég hef alltaf verið svolítið skotin í þeim,“ sagði móðursystir mín við mig þegar hún frétti af Færeyjaferð minni. Ég skildi hana vel. Rétt eins og ég skil vel að frændi minn, sem fer þangað reglulega vegna vinnu sinnar, skuli gæla við að flytja þangað búferlum.

Það er nefnilega eitthvað heimilislegt við Færeyjar og heimsókn þangað kærkomin hvíld frá ys og þys hversdagsins. Takturinn er annar, hægari og á margan hátt þægilegri. Ferðalangi frá Íslandi kann líka að koma á óvart hversu margar sögulegar minjar er að finna í Færeyjum og hversu mikill munur er í raun á 62° og 66° breiddargráðu. Kannski við gætum tekið þessa frændþjóð okkur til fyrirmyndar í meira mæli en við gerum?

Íhaldssemi þarf nefnilega ekki alltaf að vera af hinu illa og þó að þróun í færeyskum ferðamannaiðnaði hafi kannski ekki náð sömu hæðum og hér heima hafa eyjarnar engu að síður upp á margt að bjóða. Ekki hvað síst kyrrð, náttúrufegurð og gamaldags sjarma – sjarma sem við sjálf höfum e.t.v. ekki verið nógu dugleg að varðveita.

Fegurð í fortíðinni

Þeir eru líklega fáir ferðalangarnir sem ekki heimsækja Þórshöfn í Færeyjardvölinni. Færeyskir túristabæklingar lýsa þessum höfuðstað eyjanna gjarnan sem einum minnsta og huggulegasta höfuðstað í heimi og sú lýsing er kannski ekki svo fjarri lagi.

Í miðbæ Þórshafnar lifir sagan líka góðu lífi. Gamli bærinn er vel varðveittur og heillandi að ráfa um þröng stræti og stíga á Tinganesi og nágrenni, þar sem timburhúsabyggð, sem ýmist er svartmáluð eða svartjörguð, með fallegum torfþökum glæðir söguna lífi. Gömul hús þurfa líklega hvorki að vera ónýt né púkaleg eins og sumir íslenskir athafnamenn hafa viljað halda fram. Og nokkuð öruggt má telja að fleiri ferðamenn geri sér ferð á Tinganesið en í Kringlu þeirra Færeyinga, SMS.

Skansinn er líka vinsæll viðkomustaður, en það voru danskir embættismenn sem reistu þetta virki til að verja bæinn og einokunarverslun sína fyrir sjóræningjum. Smábátahöfnina verður sömuleiðis að teljast heillandi heim að sækja. Litríkt og fallegt hafnarstæðið á sinn þátt í sjarma miðbæjarins og á þeim sólríka haustdegi þegar ég á var þar á ferð var ljúf upplifun að fylgjast með bátunum vagga letilega við bryggju, á meðan hópur eldri manna fylgdist með félaga sínum selja fýl í soðið. Hver veit nema að við þurfum sjálf að rifja upp hvernig best sé að elda þennan sjófugl verði böndum ekki komið á efnahagsmálin á næstunni.

Færeyskir hönnuðir eru þá margir hverjir að gera spennandi hluti. Ullarflíkur og færeysk tíska frá Sirri, Gudrun & Gudrun, Steinum og Tøting fellur til að mynda vel að íslenskri veðráttu og trémunir handverkslistamanna eru margir hverjir sannkölluð veisla fyrir augað.

Vistvænt smáþorp

Síðan má náttúrlega alltaf hafa gaman af íslenskum mislestri á færeyskunni. Brosa þannig í kampinn á meðan maður kíkir inn í „gávubúðina“ nú eða skreppur í „andlitsviðgerð“.

Þórshöfn eru hins vegar langt í frá eini staðurinn til að heimsækja og hér kemur smæð Færeyja sér vel. Það tekur nefnilega sjaldnast langan tíma að komast á milli og tengslin við Danmörku skila sér óneitanlega í afbragðsgóðu vegakerfi. Jarðgöng milli eyja eða byggðarlaga? Ekkert mál.

Í næsta nágrenni Þórshafnar er eyjan Nólsoy til að mynda vel heimsóknarinnar virði. Sjarmerandi vistvænt smáþorpið býr yfir samskonar fortíðarstemningu og gamli bærinn í Þórshöfn, en auk þess er á Nólsoy stærsta stormsvölubyggð í heimi.

Kirkjubø er sömuleiðis áhugaverður viðkomustaður. En þessi gamli kirkjustaður státar af rústum svo voldugrar dómkirkju að gestir frá Fróni fyllast lotningu, þrátt fyrir að komast ekki með tærnar þar sem Færeyingar hafa hælana hvað trúræknina varðar.

Hlýlegar móttökur í myndarlegum húsakynnum Roykstovunnar, þar sem 17. ættliður bænda á þessar færeysku konungsjörð sér um varðveislu sögu fjölskylduheimilisins og kirkjustaðarins, er líka vísirinn að góðri kvöldstund. Að fá síðan að stíga færeyskan dans með heimamönnum á slíkum stað er líka skemmtan sem ekki gleymist í bráð.

Heimkynni lundans

Það er e.t.v. örlítið lengri vegalengd að sækja náttúruperluna Mykines heim, en því ætti þó helst ekki að sleppa. Þessi heimkynni lundans og viðkomustaður þúsunda farfugla getur reynst sannkölluð útivistarparadís þegar veðurguðirnir sýna sínar bestu hliðar og bæjarstæðið verður að teljast einkar myndrænt.

Bø, í nágrenni flugvallarins í Vágum er enn einn staðurinn þar sem fortíðin er varðveitt á skemmtilegan hátt og gaman er heim að sækja, sem og Gjógv á Eysturoy sem státar af bæði fallegri byggð og náttúrlegri höfn. Og það er kannski í þessu sem færeyski sjarminn lýsir sér hvað best – í kyrrð, fallegum bæjarstæðum og vingjarnlegum heimamönnum – nokkuð sem hvorki krefst endilega mikillar fyrirhafnar né stórra fjárútláta.