Brynja Jónína Pálsdóttir

Við sólarlag þegar systkini kveðjast  í hinsta sinn, bylgjast upp  minningar frá morgni lífsins þegar fegurð heimsins speglaðist með allri sinni fjölbreytni um æfintýralega stigu æskuáranna. Og í minningunni merla þær indælu stundir þegar lítil börn gerðu sér það að leik að reyna að komast undir litskrúðugt hásæti himinbogans til að fá óskir sínar uppfylltar. Sumar náðu að  verða að veruleika aðrar ekki.

Brynja Jónína hét hún fullu nafni, hún var fædd að Þingeyri við Skólaveg árið 1935. Og þar  fetuðum við okkar fyrstu  bernskuspor. Foreldrar okkar voru hjónin Þuríður Guðmundsdóttir frá Tjarnarkoti á Stokkseyri og Páll Guðmundsson sjómaður frá Sandgerði á Fáskrúðsfirði. Í ástríkri fjölskyldu ólumst við upp. Okkur var sköpuð sú gjöf að eiga góða foreldra, sem sýndu okkur ást og umhyggju eftir sinni getu.

Víst hefur Brynja systir mín átt sér fagra drauma  um framtíðina, og síðar á lífsleiðinni þráð oft það  frelsi og fegurð, sem æsku og unglingsárin veittu henni. En sá heimur, sem handan bíður við það skeið er óútreiknanlegur og getur verið þyrnum stráður þótt rósin lifi. Vissulega átti hún daprar stundir, eins og margir  á langri æfi  um lífsins vegu og henni mættu  erfiðleikar og vonbrigði, en hún sigraðist  á mótlætinu með gleði sinni  og sá alltaf til sólar í gegnum mistrið.

Ég minnist hennar með miklu bróðurþeli og dáðist  hve dugleg hún var móður okkar, sem líka var gleðinnar barn  og vafði ástríkri auðlegð  um barnahópinn sinn. Hún sá alltaf eilíft vor þótt naprir vindar næddu um lífsins tilveru.  Brynja taldi ekkert eftir sér  og var reiðubúin til allra verka, hún vissi hve lífið gat verið erfitt hjá okkar góðu og göfugu móður og lagði henni lið, hvort sem var að nudda tau á þvottabretti eða hlaupa út í næstu mjólkurbúð.

Þegar unglingsárin voru að baki  seiddi útþráin hana og hún flutti til borgarinnar bak við kvöldroðann. Þar í höfuðborginni við  sundin bláu kynntist hún  eftirlifandi eiginmanni sínum, Heiðari Marteinssyni, togarasjómanni, og byrjuðu þau búskap sinn að Stórholti 45, en fluttust fljótlega til Vestmannaeyja og gengu þar í hjónaband hjá sera Haldóri Kolbeins  á Ofanleiti. Hér bjuggu þau um tíma í  Heiðartúni, Háeyri og Hrísnesi. Og í eyjum fæddist þeim  einkasonurinn  Marteinn Unnar,  sem  nú syrgir ljúfa móður sína og var ljósgeislinn í lífi hennar.

Árið 1963 flytjast þau vestur á Snæfellsnes að Tjaldbúðum og taka við rekstri laxa og silungaeldis, sem var í eigu Ólafs Finnsen og félaga. Þar dvöldu þau í sex eftirminnileg ár. Fljótt urðu þau vinsæl þar í sveit enda bæði skemmtileg heim að sækja. Og húsfreyjan með sitt ljúfa innræti leiftraði af gleði og gestrisni. Enda fengu þau tíðar heimsóknir vina og vandamanna. Þaðan eigum við líka góðar minningar frá sumarheimsóknum okkar. Jafnframt því að sem þau hjón sáu um þennan rekstur vann Heiðar  við múrverk víða um sveitina  enda vandvirkur maður. Alla tíð hefur Heiðar haft mikinn áhuga fyrir ljós og kvikmyndatökum. Því var það á haustdögum 1966 um það leyti sem Sjónvarpið tók til starfa, að Emil Björnsson  dagskrárstjóri bað hann um að sjá um fréttamyndir  fyrir stofnunina. Sem hann og gerði.

Haustið 1969 fluttu þau svo  aftur hingað til Eyja  og þá að Birtingarholti. Aftur var Brynja komin á heimaslóðir, sem henni þótti svo vænt um. Því römm er sú taug, sem rekka dregur heimahaga til.  Hér í Eyjum settu þau á stofn fyritæki, það fyrsta sinnar tegundar, Ljósmyndaþjónustuna Eyjafótó, sem þau starfræktu með miklum ágætum fram að gosi  í því reisulega húsi Þingvöllum við Heimatorg. En lífið átti eftir að riðlast. Eina vetrarnótt  árið 1973 bárust þau tíðindi yfir heimsbyggðina að eldgos væri hafið á  lítilli eyju úti í Atlandshafi og fólk á flótta út í óvissuna. Þessi atburður átti sér afdrifaríkar afleiðingar  fyrir þá, sem hér bjuggu  og gróf sig djúpt í vitund eyjabúa, sem sáu eignir sínar verða eldi og eimyrju að bráð, eins og fyrirtæki þeirra hjóna. Hinar fyrstu myndir sem héðan bárust  og birtust í ríkissjónvarpinu  af þessum vofeiflega atburði komu frá Heiðari, sem dvaldi hér lengst af allan veturinn. Og mér er það minnisstætt  eitt drungalegt kvöld  þegar við vorum að bera út úr íbúð þeirra hjóna kassa með glermunum að glóandi stein barst utan úr háloftum myrkursins  og lenti á milli okkar og braut allt innihaldið mélinu smærra. En lífið hélt áfram og aftur voraði  þó ekki væri það alltaf dans á rósum. Og það tóku við nýir tímar.

Fljótlega eftir heimkomuna að hamförum loknum  fluttu þau að Nikhól en síðan að Faxastíg 25 og bjuggu þar þann tíma sem þau dvöldu hér. Samtímis því að halda í horfinu fallegu heimili sínu vann Brynja við fiskvinnslu  enda afbragðs vinnukraftur og eftirsótt, sem aldrei hlífði sér, en Heiðar stundaði sjómennsku.

Það var farið að gæta rótleysis í lífi þeirra, og árið 1983 flytjast þau til  Reykjavíkur  og bjuggu þar æ síðan. Þar vann Brynja hjá vestfirsku harðfisksölunni  við góðan orðstír. Brátt tók að halla undan fæti þegar heilsu Brynju hrakaði. Og það er sárt  til þess að vita  hve fólk getur verið vanhugsað um heilbrigði sitt  og meta meira þann bölvald og miskunnarleysi, sem reykingar valda  en sitt eigið ágæti  og þurfa að standa í skugganum af gleði lífsins og finna það fjara út , en slík urðu örlög minnar kæru systur sem brosti við sólarlag brostnum augum  fimmtudagskvöldið 19. nóvember. Þá kvöddu klökkir tónar við sólarlag. Ég kveð svo systur mína með þessum fátæklegu orðum. Far vel til fegri heima, minning þín lifir.