Kristrún Guðjónsdóttir

Elsku amma, nú ertu farin frá okkur í stóru ferðina sem þú talaðir stundum um. Það er skrítið til þess að hugsa að við hittumst ekki meir, a.m.k. ekki í þessu lífi. Hér sitjum við eftir og yljum okkur við minningarnar. Þú reyndist mér ávallt vel og alltaf var þér umhugað um Gísla, Karitas og Sæbjörn. Þú spurðir mig alltaf hvernig þeim gengi, svo einnig um sönginn hennar Karitasar sem þið áttuð svo innilega sameiginlegan.

Við gátum spjallað um heima og geima. Það var líka stutt í grínið, þú varst nefnilega heilmikill húmoristi.

Lengi vel fórstu allar þínar ferðir sjálf, tókst strætó og ef þú varðst þreytt þá tókstu bara leigubíl til baka. Mér fannst það bera vott um kraftinn sem í þér bjó.

Erfið veikindi knúðu dyra hjá þér og þrátt fyrir háan aldur þá sigraðist þú á þeim.

Mér er það alltaf minnisstætt þegar ég var nýlega búin að eignast frumburðinn minn og þú hringdir einn morguninn í mig og sagðir ákveðin að ég ætti að taka mig til af því að nú færum við saman að kaupa barnavagn og ég ætti að velja hann. Stuttu seinna varstu komin til mín og við röltum af stað. Svona var gjafmildi þín.

Þegar ég kom til þín í Stóragerðið þá beiðstu alltaf út í glugga þegar ég kom og þegar ég fór þá vinkaðir þú mér út um gluggann, en það var á meðan heilsan leyfði. Svo varstu alltaf með góðgjörðir eins og þú kallaðir það, handa okkur.

Þú varst atorkukona, listræn í eðli þínu og lagðir stund á myndlist, málaðir margar gullfallegar landslags- og blómamyndir. Einnig gerðir þú fallega vasa. Ljóðelsk varstu og mikill bókaunnandi.

Við eigum eftir að sakna heimsóknanna, símtalanna og pakkaferðanna til þín á aðfangadag, sem var ávallt fastur liður hjá okkur.

Ég sakna þín.

Með þessum orðum kveð ég þig elsku amma.

Takk fyrir allt.

Elsku langamma, ég sit hér og hugsa, og minningarnar streyma fram.

Það er svo ótrúlegt að hugsa til þess að ég muni aldrei heimsækja þig aftur í gömlu blokkina sem þú bjóst í. Ég mun alltaf muna hvað mér þótti lengi vel undarlegt hvað þú varst ekki alltaf á sama staðnum, þá meina ég að við heimsóttum þig svo oft annað hvort heim til þín eða á spítala. Nú loks skil ég hvers vegna.

Þrátt fyrir mikil veikindi, þá barstu þig oft svo vel. Ég man vel þegar það var óvíst hvort þú myndir lifa ein veikindin af, þá nótt lá ég í rúminu mínu og bað. Ég bað til Guðs að þú myndir jafna þig, sem þú síðan gerðir.

Ómögulega get ég sagt að ég hafi þekkt þig mjög vel, enda einmitt núna þegar ég er farin að tala af viti, þá munum við ekki tala saman meir, en þú varst mér alltaf góð. Alltaf þegar við mamma og Gísli komum í heimsókn, þá gafstu okkur kökur, mjólk og gos, spjallaðir við okkur um allt mögulegt. Því miður man ég svo lítið af því, ég var svo lítil.

Minnisstæðast er það mér þegar ég kom á spítalann til þín í eitt skiptið og eins og venjulega, spurðirðu mig hvernig mér gengi í söngnum. En ekki nóg með það, heldur baðstu mig um að syngja. Þó ég væri fremur feimin til þess, enda á spítala, þá endaði það þannig að við sungum Álfareiðina saman. Síðan spurðirðu hjúkrunarkonuna sem átti leið hjá, hvort við hefðum ekki sungið glæsilega. Aldrei mun ég koma til með að gleyma þessu.

Takk fyrir yndisleg þrettán ár, þó ég muni kannski ekki mjög mikið af þeim, þá eru þau mér afar kær. Vita máttu að ég mun aldrei gleyma þér.

Þitt langömmubarn,

Í sumar sem leið skrapp ég austur í Mykjunes eftir að hafa ekki komið þangað árum saman, sennilega ekki síðan daginn eftir stóra skjálftann á þjóðhátíðardaginn árið 2000 sem risti sundur túnið austur í Gerði, austur undir Pokalá sem hét nú raunar Baggalág en var alltaf kölluð Pokalá.

Sem ég gekk ögn austur fyrir bæinn upp í litla brekku gat ég horfið inn í lundinn trjáa sem Rúna plantaði þar um miðja síðustu öld, svo hávaxin og mikil um sig eru þau orðin eftir allan þennan tíma og byrgja næstum sólarsýn og gætu gefið skjól fyrir hitabylgju.

Sé eitthvað að marka það sem Sobbeggi afi skrifar í Sálminum að látnir lifi, og ekki þannig endilega að þeir fari til himna heldur lifi áfram ósýnilegir allt í kringum okkur sem höldum áfram þessu hversdagslega lífi, þá ætti það að vera leikur einn fyrir Rúnu að skreppa austur í Mykjunes og láta sig hverfa þar inn í lundinn háu trjánna og hlusta á þytinn í greinunum í golunni sem búast má við að geri þá eins og í gamla daga þegar leið á dag og að kvöldi.

Og rétt eins og Sobbeggi afi og Mammagagga gátu brugðið sér að  heiman, úr handanheiminum, hann frá skriftum og útvarpshlustun í  fjallakofanum og hún frá því að mála myndir við svanavatnið, til þess að horfa á Lilluheggu dansa ballett, ætti Rúna núna að geta brugðið sér á hverja þá tónleika aðra sem hana langar á og til dæmis þá hlustað á Heiðar spila á nikkuna eða Guðmund á píanóið, syni sína; og Magnús er þarna einhversstaðar líka náttúrlega á sveimi.  Og allir á besta aldri.

Á sólbjörtum sumardegi, fyrir meira en 50 árum, fór ég mína fyrstu Þórsmerkurferð. Kristrún, eða Rúna eins og ég hef alltaf kallaði hana, var með í þessari ferð og fyrir ekki löngu síðan áttum við samtal og upprifjun á þessari  ferð. Minningabrot frá þessum degi hafa fylgt mér og tengst mínum áhugamálum gegnum tíðina og, eftir á að hyggja, get ég þakkað Rúnu fyrir þann neista sem hún kveikti þarna hjá mér. Á minn hátt skynjaði ég hughrif Rúnu, næmt auga og áhuga fyrir andstæðum náttúrunnar, litum og fegurð. Skýrust er mér þó myndin sem ég á frá hvíldarstund sem við ferðafélagarnir áttum við lækinn í Langadal eftir góða gönguferð um og frá Húsadal. Myndin sú er mér einstaklega kær og er þannig að til okkar gekk maður nokkur hár vexti og einkennilega klæddur, að mér fannst. Eins og krökkum er tamt þá spurði ég ýmissa spurninga og það var hún Rúna sem svaraði. Hún sagði mér t.d. að þessi maður gætti hússins sem þá var nýlega reist, hann byggi í húsinu.  Hún sagði mér líka að hann væri skáld, ljóðskáld og einhver þekking í tali hennar, og virðing fyrir því sem hún sagði, varð til þess að vekja með mér lotningu fyrir þeirri heild sem ég upplifði og skynjaði þarna og hef sótt í allar götur síðan. Ýmislegt fleira hefur Rúna eflaust sagt mér en það voru þessi hughrif hennar, hughrif og þekking sem hún miðlaði til mín sem skildu eftir þessa skýru minningu. Minningin atarna er mér uppspretta og hvatning enn í dag og skáldið var hann Jóhannes úr Kötlum.
Allar ferðir eiga sér jú aðdraganda, upphaf og endi. „Ferðin“ hennar Kristrúnar spannaði rúmlega 90 ár og lauk mánudaginn 11. janúar sl. Rúna hefur lifað tímana tvenna eins og sagt er og leið hennar hefur ekki alltaf sýnst greiðfær eða til þess fallin að nýtast henni. Í mínum huga var Rúna leitandi, lét sér ekki nægja að efast heldur  leitaði sífellt lengra og víðar. Hún átti það til að fara ótroðnar slóðir, gera tilraunir og ég man glöggt hluti sem hún gerði tilraunir með, uppgötvaði og framkvæmdi. Saumaskap af ýmsum toga lagði hún fyrir sig, stundum óvenjulega handavinnu, stór verk og smá, oft í fegrunarskyni frekar en til beinna nota eins og þá tíðkaðist. Sumt þessara muna man ég vel og í minningunni dáist ég enn að litunum og rósunum í kjól sem hún saumaði sér svo lipurlega þá ég var krakki í sveitinni eins og svo oft á þeim árum. Síðar kom í ljós þörf hennar og færni við ýmsa sköpun, listmálun o.fl. sem hún af ákafa og snilld stundaði þegar henni opnuðust leiðir til slíkra hluta.
Hjá Rúnu kom maður sko ekki að tómum kofanum, hún hafði skoðanir, vildi ræða þjóðmál og dægurmál, listir og það sem hún var að lesa hverju sinni. Það kom fyrir að hún fletti upp sérstökum áhugaverðum staðreyndum til að fullvissa sig og sýna manni svart á hvítu og mundi jafnvel blaðsíðunúmer. Já, umræðuefnið snerist ekki um hana sjálfa, hennar veikindi, svefn eða hægðir. Hún spurði reglulega um vöxt og velferð barnabarna minna, sagði stolt frá sínum afkomendum, en Rúna átti það til að gera gott grín að embættismönnum, ráðum þeirra og ráðaleysi.
Ég gat ekki og get ekki séð  Rúnu fyrir mér öðruvísi en umkringda bókum,  s.s. fræðibókum og  blöðum, sagnaritum, ævisögum og ættfræði, landafræði, stjörnufræði, guðspeki og heimspeki, listum hverskonar og músík. Sumarið 2008 vildi ég koma með bækur til hennar þar sem hún var í hvíldarinnlögn og spurði hvað helst? Fátt var um svör, vildi ekki láta hafa fyrir sér, búin að lesa flest sem ég stakk upp á og skáldsögur, nei takk.
Að hún gat verið heima í Stóragerðinu síðustu jól var ómetanlegt fyrir hana og þakkarvert fyrir okkur hin sem vissum hvað það var henni dýrmætt. Síðasta samtal mitt við hana var um bækurnar sem hún fékk í jólagjöf frá sonum sínum sem hún og las heima um jólin.
Einlæg kveðja með lokavísunni úr Bí, bí og blaka  eftir Jóhannes úr Kötlum.