Erna Þorsteinsdóttir

Með nokkrum orðum og minningarbrotum langar okkur systkinunum að minnast ástkærrar móður okkar sem lést á hjartadeild Landspítalans 2. janúar sl.

Mamma var sjómannskona og það vita þeir sem til þekkja að sjómannskonur eru sjálfstæðar, óeigingjarnar og fórnfúsar enda er hlutur sjómannsins í barnauppeldi og heimilishaldi stundum rýr eðli starfsins vegna. Sjómaðurinn kann að vera höfuð heimilisins þegar hann er í landi en þess utan er það sjómannskonan sem ein sér um heimilið.

Mamma lést eftir stutt veikindi en upp hafði tekið sig mein sem skerti lífsgæði hennar mikið skömmu eftir að eiginmaður hennar til 30 ára lést, árið 1993.

Við undirbúning líffæragjafar kom í ljós krabbamein í lunga en hún hafði ætlað að gefa Ólafi bróður sínum nýra. Frá því varð að hverfa og þurfti hún eftir það að sætta sig við meiri afskipti lækna af sínu lífi en hún hafði áður vanist eða kært sig um.

Síðustu mánuði í lífi mömmu bjó hún við veikindi sem ekki fékkst skýring á fyrr en við læknisrannsókn í lok síðasta árs. Þá kom í ljós krabbamein sem hafði síðustu vikurnar dregið allan mátt úr mömmu. Dauðinn varð ekki umflúinn.

Búskapur pabba og mömmu hófst í þriggja herbergja íbúð á Herjólfsgötu 9 en áður var hún í foreldrahúsum á Arnarfelli með synina Gunnar og Gísla. Árið 1969 festu þau kaup á einbýlishúsinu að Illugagötu 1 þar sem þau bjuggu þar til pabbi lést að undanskildum þeim tíma sem fjölskyldan bjó í Njarðvík og Keflavík meðan á Heimaeyjargosinu stóð. Eftir að pabbi lést flutti mamma í lítið hús á Brekastíg  með Ásdísi sem þá var ein eftir í foreldrahúsum. Er Ásdís flutti að heiman keypti mamma íbúð í Blokkinni að Hásteinsvegi 64, íbúð sem mamma hennar hafði áður átt. Hringnum var lokið, mamma ætlaði ekki að flytja framar og hún sagðist ekki vilja enda ævina á elliheimili. Varð henni að ósk sinni.

Mamma var um tíma með þrjá sjómenn á heimilinu en því gátu fylgt andvökunætur þegar illa viðraði og eiginmaður og synir voru á sjó. Munum við eftir því í æsku að gamla útvarpið var stillt á bátabylgjuna og hlustað var eftir því hvort Huginn II stæði skil á tilkynningarskyldunni til næstu loftskeytastöðvar. Þannig vissi mamma af Tomma sínum óhultum.

Í hlut sjómannskonu koma mörg verk sem stundum mætti ætla að heimilisfaðirinn sinnti en mamma smíðaði kassabíla, gerði við reiðhjól, sinnti viðhaldi utanhúss og svo mætti lengi telja. Ekki var alltaf hægt að bíða eftir að pabbi kæmi heim. Hún sinnti garðinum á Illugagötunni svo vel að eftir því var tekið auk þess að útbúa kartöflugarð á baklóðinni. Alltaf var nóg að gera.

Mamma var heimakær og hreinskiptin og vildi ekki vera lengi í einu á fastalandinu þegar hún heimsótti börn sín þar. Ég vil bara komast í minn stól og mitt rúm var viðkvæðið ef reynt var að telja hana á að fresta heimferð og dvelja lengur. Á þessu var skilningur og víst er að heima er best. Mamma var ekki alltaf mikið fyrir breytingar og kom það fyrir að hún  keypti sér nýja flík sem dúsa mátti í fataskápnum í marga mánuði áður en flíkin var tekin í sátt og notkun. Ekki má rugla saman sjálfstæði og óþolinmæði eins og þegar hún hafði beðið um aðstoð við að færa ísskáp úr innréttingu en var farið að lengja eftir aðstoðarmanninum. Hún færði ísskápinn sjálf þegar aðstoðarmaðurinn lét eftir sér bíða.

Mamma var kominn yfir miðjan aldur þegar hún tók bílpróf en það átti ekki vel við hana að aka bíl og lét hún fljótt af því.  Beygur var í henni frá unglingsárum hennar í sveit þegar drapst á dráttarvél sem hún ók upp frá árbakka og rann dráttarvélin stjórnlaust aftur á bak út í á og lá þar við stórslysi. Þetta var skýringin á því hvers vegna Stórhöfði var áfangastaður á ísrúnti með pabba en ef mamma var líka með í för náði rúnturinn ekki lengra en að Brimurð.

Fyrir mörgum árum tók mamma upp á því að teikna og mála myndir á spegla, flöskur og steina. Myndefnið var iðulega það sama; Heimaklettur, sem í huga Eyjamanna er það sem Esjan er í huga Reykvíkinga, n.k. einkennisfjall byggðarlagsins og áttaviti.  Þegar mamma sat við norðurgluggann í eldhúsinu á Illugagötunni, með Heimaklett fyrir augum, lét hún það iðulega eftir sér að fá störu eins og hún kallaði það. Var það hennar hugleiðsla og orkulind.

Heimaklettur var nafn bátsins sem pabbi hóf sjómennsku sína á 17 ára að aldri og lífsförunaut sinn fann hann í mömmu mörgum árum síðar í Vestmannaeyjum.

Þegar pabbi var jarðsettur í Vestmannaeyjum í dæmigerðu síðhaustsslagviðri var sem skilaboð væru send jarðarfarargestum er kistan var látin síga í gröfina. Skyndilega stytti upp og rofaði til yfir Heimakletti, samtímis því að stór regnbogi birtist sem náði frá Eiðinu og austur um, yfir Heimaklett. Við slíka sjón, á þeirri stundu, var við hæfi að tárast.

Nú hefur mamma sameinast pabba á ný en hvort þau standi fyrir merkjagjöfum í dag á eftir að koma í ljós. Augu okkar verða á Heimakletti.

Það er erfitt að sjá á eftir ástkærri móður, en efst er okkur þó í huga þakklæti fyrir þau ár sem við nutum samvista við mömmu. Minningarnar ylja okkur um hjartarætur og gera kveðjustundina léttbærari.

Hvíl í friði, elsku mamma,