Gerður Sigurðardóttir

Hendingar úr ljóðinu,  Heyannir,  eftir  Jóhannes úr Kötlum, verða mér oft hugstæðar þegar mér verður litið aftur til bernsku minnar.  Þannig birtast mér oft fyrir hugskotssjónum, leiftur frá gamalli tíð þegar ég var smástrákur.  Á sólríkum sumardegi mátti finna hóp fólks við vinnu niður á engjunum, voru það aðallega konur og börn sem gengu á flekkina  til að ryfja, eins og það var kallað. Bændurnir voru álengdar, úti við jaðarinn og slógu sem mest þeir gátu með orfi og ljá. Á ræktuðum túnum var þó vélmenningin reyndar hafin á þessum upphafsárum mínum í sveitinni.

Kaffið var síðan borið niður á engjarnar í sérstökum trogum, reitt fram  og kepptust við börnin við að gera bakkelsinu skil, næla okkur í eina kleinu eða svo og kannski  jólakökusneið líka.  Og  þegar heyið var orðið þurrt þá þurfti að raka því saman, saxa föngin og hlaða þeim í bólstra. Eða þá að það var strax tekið saman og flutt heim í hlöðu. Mitt í þessum atgangi öllum var Gerður föðursystir mín.  Þannig man ég fyrst eftir henni , þar sem við börnin nutum handleiðslu hennar við heyskapinn.  Jæja, lagsmaður,.. sagði hún  þá, eða  komdu nú, lagsmaður,  þegar heyskapur var í aðsigi og við fylgtum liði niður á þerrivöllinn.

Gerður var þriðja elst í stórum systkinahópi og þurfti snemma að taka ábyrgð við barnauppeldi. Aðstoðaði móður sína við hversdagsleg störf á heimilinu og sinnti bústörfum jafnframt,  eftir því sem til féll.  Yngri börnin fundu fljótt öryggið hjá stóru systur og leituðu jafnan til hennar með hin ýmsu úrlausnarefni.  Og þannig háttaði til í mörg ár, stóð ég til að mynda föður minn að því fyrir nokkrum árum,  sem var yngstur systkina sinna,  að fara með buxurnar sínar til Gerðar til lagfæringar. En hún var nefnilega frábær saumakona og lék allt í höndunum á henni sem sneri að saumaskap. Hún var lærður handavinnukennari  og saumakona, á þeim vettvangi sem hún starfaði síðar um langt skeið.

Á jólum var það sérstakt tilhlökkunarefni þegar þær systur, Lóley og Gerður komu að sunnan, þar sem þær þá bjuggu, með fjölskyldur sínar til að taka þátt í jólagleðinni heima á Sleitustöðum. En ætíð háttaði svo til að stórfjölskyldan kom saman í húsi ættforeldranna til hátíðahalds. Þá var borðað heimareykt hangikjöt  með kartöflustöppu og grjónagrautur með berjasaft að gömlum íslenskum sið.  Gengið í kringum jólatréð og mesta lukku vöktu auðvitað jólapakkarnir frá Gerði sem innihéldu kjóla á stúlkurnar eða buxur og vesti á strákana sem hún hafði saumað sjálf. Gerður var allt í öllu og stjórnaði jólaundirbúningnum af mestri rausn.

Og víða kom hún að verki og átti hlutdeild í athafnasemi  stórfjölskyldunnar á Sleitustöðum um ómunatíð, hvort heldur það var verktakastarfsemi eða virkjanagerð. Oftast beindust þó kraftar hennar að bústörfum á ættaróðalinu, eins og fyrr segir,  þar sem hún veitti föður sínum og síðar bróður, dygga aðstoð við heyskapinn  um sumartímann þegar hún hafði frí frá kennslustörfum.

Minnisstæðust verður þó aðild hennar að hugsjónastarfi föður síns þar sem hann hafði komið sér upp litlum skógræktarreit, skammt sunnan við bæinn. Þar átti hún sínar stundir og sýndi það í verki hversu vænt henni þótti um þann stað. Þær voru ófáar ferðirnar hennar suður í skógrækt og mörg voru hennar handtök þar. Viðhald á ættarreitnum, Fagralundi, sem farið er að kalla svo, kostaði hún oft úr eigin vasa.  Þar hefur nú verið reistur minnisvarði um frumkvöðulinn og fjölskyldu hans.  Í hvert skipti sem barn fæddist inn í fjölskylduna þá lýsti Gerður því hvernig hana dreymdi fyrir þeirri fjölgun, henni fannst að hún væri að ganga um skógræktina og sæi þá blóm sem hún hefði aldrei séð áður. Þessi skemmtilega draumsýn varð síðan kveikjan að því verkefni í Fagralundi sem nefnt hefur verið Barnalundur.  En þá gróðursetja minnstu börnin tré í eigin nafni með aðstoð foreldra sinna.

Gerður átti nokkra tamda hesta sem gjarnan voru settir undir yngstu börnin. Ekki síst þegar halda átti í rúningssmölun eða haustsmölun fram í Kolbeinsdal. Eitt skiptið minnist ég þess þegar við vorum á heimleið úr einni slíkri ferð. Þá var oftast sprett úr spori síðustu kílómetrana og farið geyst. Allt í einu hnaut hestur Gerðar og hún hentist af baki og fór margar veltur og kollhnísa. Hélt ég að hún væri stórslösuð enda var hún þá komin af léttasta skeiði. Var þó ekki lengi að brölta á fætur og dusta af sér rykið, rétt eins og ekkert hefði í skorist.

Gerður var alla tíð mjög heilsuhraust og náði háum aldri. Hún var mikil hæglætiskona og dagfarsprúð. Hún var vel gefin til orðs og æðis og prýðilega vel hagmælt. Þessu til staðfestingar liggur einmitt eftir hana þessi fallega vísa;

Fyrir hönd föður míns og fjölskyldunnar allrar sendum við Ragnhildi og Oddi,  Gerðu og Hugrúnu og Trausta og fjölskyldum þeirra, okkar innilegustu samúðarkveðjur.

Minningin um góða konu lifir.