Inga Hallveig Jónsdóttir

Líf okkar allra er vandmeðfarið, og þau gildi er okkur finnst gefa því einhvern tilgang vilja oft týnast í fljóti tímans.  Nú er amma gengin á sporbaug eilífðarinnar, kona sem hefur verið fyrirmynd í svo mörgu, og hverrar gildi hafa með eigin þroska öðlast æ stærri sess og mótað lífsviðhorf einhvers sem eitt sinn var ungur maður.

Ef það væri leyfilegt þá hefði ég skilað inn krossgátu í stað minningargreinar, því fátt þótti ömmu skemmtilegra en að ráða slíkar gátur, enda orðsnilld ein af hennar mörgu kostum.  Ég man þegar ég fékk fyrst að taka þátt í að leysa krossgátu með henni.  Ég hef verið í kringum 6 ára aldur.  Ég bjó með foreldrum mínum á Húsavík.  Þau höfðu brugðið sér í bæjarferð og ömmu hafði verið dröslað norður til að líta eftir litla drengnum.  Ég, sem endranær, sat á gólfinu og föndraði við kubbana en amma sat í sófanum að ráða krossgátuna.  Hún var að vandræðast með þriggja stafa orð yfir bein og í rælni spyrði hún drenginn hvort hann vissi svarið.  Ég, ungur sem ég var, þekkti bara nafn á einu beini líkamans, rifbeininu, og sagði að sjálfsögðu rif.  Krossgátu dagsins var borgið!  Ég hef á tilfinningunni að eftir þetta hafi amma haldið að ég væri gæddur einhverjum einstökum gáfum, einhverri orðsnilld, því í næstum hverri heimsókn til hennar eftir þetta fórum við, fyrst að hennar frumkvæði, að setja saman allskyns sögur; sögur hvar öll orð byrjuðu á sama bókstaf, sögur hvar næsta orð byrjaði á sama staf og það síðasta endaði, sögur hvar lengd orða innan setningar jókst alltaf um einn staf, og svo mætti lengi telja.  Amma safnaði þessu öllu saman í bækur, og væntanlega eru þær enn til.  Orðsnilldina hafði ég ekki, enda var þetta með rifbeinin algjörlega byggt á vanþekkingu minni á öðrum beinanöfnum mannslíkamans, en þjálfunin sem ég fékk í þessum heimsóknum til ömmu hefur nýst mér þokkalega í gegnum tíðina.

Mörg minningarbrot eru til sem myndu fylla lárétta og lóðrétta dálka krossgátunnar.  Að sjálfsögðu myndu Eyvík og Hjallabrekka koma við sögu, eins rauða trérólan sem við öll barnabörnin fengum að dingla okkur í.  Nokkrar salíbunur í henni gátu breytt sorg í gleði, súru í sætt.  Margar aðrar minningar tengdar Hjallabrekkunni myndu fylla dálkana, hjónabandssælan sem alltaf var geymd í ofninum kæmi við sögu, píanóið í stofunni, sem glamrað var á í tíma og ótíma. Garðurinn og gróðurskálinn yrðu að fá að vera með, enda ekki fáir dagarnir sem fóru í að viðhalda ræktuninni. Annarri ræktun man ég líka eftir sem ekki má gleymast, en það er ræktun á sveppi sem mig minnir að sé ættaður frá Kákasus og átti seyðið af honum að vera allra meina bót, en sú ræktun yfirtók allan kjallarann og sinnti amma henni af sömu alúð og garðinum. Fyrst við erum komin niður í kjallara þá verð ég líka að bæta húsdraugnum í safnið. Í hluta af kjallaranum var óklárað rými og til að halda okkur krökkunum frá því tók amma upp á því að segja sögur, sem í hennar augum voru skemmtisögur, af húsdraugnum sem þar bjó.  Í mörg ár óttaðist ég þennan húsdraug og þótti mér meira að segja erfitt að skjótast niður í kjallara til að sækja ís eða gos þegar til hátíðabrigða átti að bjóða upp á slíkt.  Óttinn við að vekja húsdrauginn, lenda í klóm hans, varð oft löngun í sætindi yfirsterkari.  Ekki get ég sleppt því að nefna sjónvarpsherbergið, sem var miklu frekar bókaherbergi því aldrei var kveikt á sjónvarpinu svo ég muni eftir. Hins vegar var nóg til af bókum. Eitthvað segir mér að þetta hafi vakið hjá mér lestraráhuga og kveikt það dálæti sem ég hef á bókum enn í dag. Á tímabili gat ég næstum talið upp allar bækur ömmu og afa í þeirri röð sem þeim var raðað í hillurnar.

Eitthvað verður að týna til úr seinni tíð í þessa krossgátum eins og ótal margar sögustundir við eldhúsborðið, en amma kunni allra manna best að segja frá.   Fuglinn Polli, sem fékk kynleiðréttingu er hann komst af léttasta skeiði, er flutti inn til ömmu eftir að afi dó verður líka að fá að vera með.  Auðvitað yrði svo að minnast á afa þarna líka, því samband þeirra einkenndist af ást og virðingu og ætti að vera fyrirmynd allra sem hyggjast festa ráð sitt.  Hún verður fegin að hitta hann að nýju.  Að endingu yrði að koma orðum sem einkenndu ömmu: Sagnagleði, kímni (alveg frá hvítri niður í sót-svarta), orðsnilld, hnyttni, kærleikur og ódrepandi áhugi á fólkinu sínu.  Ég átta mig á því eftir að hafa barið þetta saman að mér yfirsást að nefna áhuga hennar á að setja saman vísur, en þar naut hún sín ekki hvað síst.  Það hafði því kannski verið einnig við hæfi að hafa þessa grein í bundnu máli, kannski verið meira í hennar anda.

Við kveðjum þig með þökk í hjarta fyrir allt sem þú gafst.  Við kveðjum þig með sorg í brjósti því eftirsjáin er mikil.  Við kveðjum þig með söknuði, en yljum okkur við minningarnar.  Hvíldu í friði.