Raforkuflutningskerfi: Rangfærslur Landsnets leiðréttar

Einar Snorri Einarsson hjá Landsneti svaraði nýlega grein minni sem birtist í Morgunblaðinu þann 31.3. 2016. Það gerir hann fyrir hönd þeirra Nils Gústavssonar og Sverris Jan Norðfjörð sem bera ábyrgð á verkefninu sem um er fjallað. Þetta gerir hann þó án þess að svara spurningunum sem settar eru fram og eru mjög skýrar. Ég vísa hér í greinina sjálfa sem ber nafnið „Þungstíga ballerínan“.

Einar Snorri Einarsson hefði átt að kynna sér betur það sem yfirmenn hans hjá Landsneti þó láta frá sér í þessum efnum. Tökum dæmi úr skrifum Einars Snorra: „Þrátt fyrir að upplýsingar um hið gagnstæða liggi fyrir gefur greinarhöfundur [undirritaður] sér að þessi nýja gerð mastra muni leysa eldri gerðir af hólmi um land allt.“ Af hverju skyldi ég gera það, skoðum málið. Á haustdögum 2015 þann 23. október kynnir forstjóri Landsnets, Guðmundur Ingi Ásmundsson, nákvæmlega sömu mastursgerð í tímaritinu Sóknarfæri þar sem þess er sérstaklega getið að umrætt mastur komi til greina í fyrirhugaða hálendislínu. Þess er einnig getið í sömu grein að þessi nýja mastursgerð komi til greina fyrir Sprengisandsleið. Þetta er frekar skýrt, en til að kóróna þetta með enn skýrari hætti – og útiloka allan mögulegan misskilning – þá hefur nákvæmlega sama mastur fengið sinn fasta stað í skýrslunni „Tillaga að matsáætlun fyrir Sprengisandslínu“. Af þessu má ljóst vera að Einar Snorri Einarsson hefur ekki kynnt sér þessi mál nægilega vel og dregur því sjálfur rangar ályktanir. Nema hann vísvitandi afvegaleiði lesendur.

Annað dæmi úr skrifum Einars Snorra: „Meintur þungi mastursins og kolefnisspor þess er greinarhöfundi [undirrituðum] hugleikið. Hið rétta er að mastrið er sambærilegt að þyngd og hefðbundin frístandandi möstur og kolefnissporið sömuleiðis sambærilegt.“ Þetta stenst ekki skoðun, einfaldlega útilokað. Jafnvel bara undirstöður gera út um þennan samanburð. Nema það sé ætlunin að hártoga hlutina, þyrla upp ryki og blekkja. Munurinn er meira að segja mikill. Það er ekki gott sem afrakstur margra ára nýsköpunar og þróunarvinnu sem kostaði okkur mikla fjármuni. Ekki gott fyrir umhverfið, ekki gott fyrir hagkvæmni.

En sé þetta niðurstaðan í kolefnisgreiningunni sem Einar Snorri vísar í, þá hefur eitthvað farið úrskeiðis. Það er mjög einfalt að sýna fram á það. Hér fer því Einar Snorri Einarsson aftur með rangt mál. Annaðhvort hefur hann verið blekktur af ráðgjöfum sínum eða hann ekki aflað sér réttra upplýsinga hjá ábyrgum hlutlausum aðilum. En sé vilji til þess að taka af allan vafa um þetta og ekki ávallt leggja sig fram við að flækja málin eða veita ekki þær upplýsingar sem almenningur á rétt á að fá, þá væri auðvitað einfaldast að birta tölurnar sem Einar Snorri vísar í – sundurliðaðar. Um þær var beðið í síðustu grein minni, Einar Snorri valdi að birta þær ekki. Það er ekki viðleitni til sáttar gagnvart fólki sem er annt um umhverfi sitt og vill stuðla að umhverfisvænum lausnum á þessu sviði sem öðrum. Það er heldur ekki ásættanlegt gagnvart skattgreiðendum, fjarri því.

Ef Landsnet stundar sömu vinnubrögð á öðrum sviðum sínum er ástæða til þess að hafa verulegar áhyggjur. Hvað er á bakvið 100 milljarðana? Hér skortir tilfinnanlega gagnsæi.

Þá er athyglisvert hvernig Einar Snorri Einarsson talar með lotningu um nýsköpun erlendis líkt og þeir Nils Gústavsson og Sverrir Jan Norðfjörð gerðu í annarri grein, þar sem augljóslega og vísvitandi er litið fram hjá íslenskri nýsköpun á vegum Línudans ehf. (www.facebook.com/greengrids). Það er í anda þess sem Landsnet hefur gert öll árin átta sem Línudans hefur starfað, þ.e. útilokað þetta íslenska nýsköpunarfyrirtæki í einu og öllu, í viðleitni til að verja þröngan hagsmunahóp. Ekki einu sinni glufa á hurðinni. Fyrir því stóð Þórður Guðmundsson, fyrrverandi forstjóri, ásamt aðstoðarmanni sínum. Þess má geta að Þórður Guðmundsson þessi situr nú skyndilega hinum megin við borðið í nýju fyrirtæki vegna sama stórverkefnis og semur ásamt vinum sínum við núverandi forstjóra, fyrrverandi aðstoðarmann sinn. Þannig hefur hann einhvern veginn valið sig sjálfan og vini sína til að færa íslensku þjóðinni „nýja kynslóð háspennumastra“, eins og forstjórinn núverandi orðaði það; án útboðs eða nokkurrar samkeppni. Hvað kallast það? Er það fyrirmyndarhegðun stjórnenda hins nýja Íslands eða eru það leifar af starfsháttum sem einmitt leiddu til stærsta gjaldþrots Íslandssögunnar? Ég spyr því ég skil ekki af hverju svona lagað viðgengst.

Ef starfsmenn Landsnets telja þetta vera fyrirtækinu eða samfélaginu til framdráttar, þá er það einnig mikill misskilningur. Og það er ekki annað hægt en að vera stórundrandi yfir því hvernig Landsvirkjun, sem aðaleigandi Landsnets, lætur þetta viðgangast þegar 100 milljarða fjárfestingar eru annars vegar.

Hver ber ábyrgð á þessu?