Bjarni Jónsson

Í dag verður jarðsettur, í Nashville Tennessee,  Bjarni Jónsson stærðfræðingur. Þar mun Bjarni hvíla við hlið eiginkonu sinnar, Harriet, sem lést árið 2014. Nashville er óralangt frá æskustöðvum Bjarna  í Svínadal í Hvalfjarðarstrandarhreppi og  lífshlaup þessa sterk greinda, ljúfa og einstaklega hógværa manns var mjög óvenjulegt fyrir bóndason, fæddan á Íslandi á fyrri hluta síðustu aldar. Bjarni var sonur hjónanna Steinunnar Bjarnadóttur og Jóns Péturssonar, einn 10 systkina. Vegna barnafjöldans var ákveðið að Bjarni myndi búa hjá afa sínum og ömmu, þeim Bjarna Bjarnasyni hreppstjóra og Sigríði Einarsdóttur á Geitabergi í Svínadal. Amma mín, Björg, var yngst Geitabergs systkinanna. Hún og Bjarni ólust að hluta til upp saman og amma var alla tíð mjög stolt af Badda sínum. Afi Bjarna og Jón faðir hans munu snemma hafa séð að Bjarni litli var góður í að fara með tölur. Þegar Bjarni hreppstjóri lá fyrir dauðanum árið 1928, bað hann son sinn Bjarna lækni um að koma Bjarna litla til mennta, sem hann og gerði. Eftir stúdentspróf vann Bjarni um skeið á Akureyri en sigldi síðan  til Bandaríkjanna  þar sem honum hafði verið  boðin skólavist í Harvard og Berkley. Bjarni valdi Berkley og hóf þar grunnnám árið 1941. Þá var nýlega komin til starfa hinn þekkti stærðfræðingur Alfred Tarski frá Póllandi. Skv. ævisögu Tarski, fékk Bjarni, sem þá var enn í grunnnámi, það verkefni að yfirfara Hausdorff sannanir og varð Tarski yfir sig spenntur þegar neminn ungi  fann villu í einni slíkri. Bjarni varð síðan fyrsti doktorsnemi Tarski í Bandaríkjunum. Bjarni og Tarski eyddu miklum tíma saman og það er alveg í takt við hógværð Bjarna að halda því fram að það hafi verið vegna vinaleysis Tarski í nýja landinu. Eftir doktorsnám kenndi Bjarni og vann við vísindastörf. Hann kenndi m.a við Ivy League skólann Brown, en lengst af kenndi hann  við Vanderbilt háskólann í Tennessee þar sem hann  byggði  upp framhaldnámsdeild sem nú þykir meðal þeirra bestu í Bandaríkjunum. Ég og mín fjölskylda erum afar þakklát fyrir að hafa átt vináttu Bjarna þau 10 ár sem við höfum verið í USA. Við heimsóttum þau hjónin bæði til Cincinnati þar sem þau eyddu ævikvöldinu og í paradísina þeirra, sumarbústaðinn í Minnesota. Við hlið bústaðsins í Minnesota var Bjarni með lítinn kofa sem hann notaði til vísindastarfa á sumrin. Skv. nágrönnunum þá var Bjarni með gríðarlanga pappírsörk sem hann byrjaði á að festa á veggina allan hringinn í kofanum. Þegar leið á sumarið og útreikningurinn varð lengri og lengri, kom örkin út um gluggann. Bjarni var alltaf spenntur fyrir fréttum að heiman og best var að fá fréttir af ættingjunum. Eftir 75 ár í Bandaríkjunum var íslenskan lýtalaus og hann mundi hvað öll hans fjölmörgu systkinabörn voru að sýsla. Minni Bjarna var með ólíkindum. Sem dæmi, þá urðum við  orðlaus þegar hann þuldi upp ljóð eftir Björgu ömmu mína sem höfðu verið lesin upp fyrir hann, einu sinni, 25 árum áður. Bjarni lét sér annt um nám og starf Eddu dóttur minnar, sem einnig er stærðfræðingur, ráðlagði henni varðandi framhaldsnám, skrifaði meðmæla bréf og fylgdist með framgangi hennar af áhuga. Sem dæmi um hógværð Bjarna þá hafði hann sagt börnunum sínum að hann var með slaka einkunn þegar hann tók inntökupróf í menntaskóla en nefndi ekki að hann var langyngstur, einungis 12 ára gamall. Hann hafði heldur ekki flíkað viðurkenningum sínum við neinn og þannig kom t.d.  nýverið í ljós að Bjarni hafði verið sæmdur Stórriddarakrossi hinnar íslensku fálkaorðu. Þegar við vorum að dáðst að verkum hans og ótrúlegum starfsferli, þá beindi Bjarni talinu umsvifalaust að einhverju öðru, en hann var alltaf óspar á að hrósa öðrum. Bjarni hafði sérstaklega góða nærveru, það var stutt í hláturinn og hann var sérstaklega ljúfur. Orðið snillingur er ofnotað í daglegu tali en það er fullljóst að Bjarni Jónsson var snillingur í eiginlegri merkingu þess orðs. Við munum sakna Bjarna frænda og sendum börnum Bjarna, Kristinu, Meryl og Eric og fjölskyldum samúðarkveðjur.