Rut Petersen Sigurhannesdóttir

Við vorum svo lánsamar að alast upp á þeim tíma þar sem við gátum verið með mömmu sem var heimavinnandi og sinnti heimilinu af alúð. Barnahópurinn var stór, allt frá unglingum niður í smábörn, og hún var dugleg að láta hlutina ganga vel fyrir sig. Alltaf hafði hún heimilið hreint og snyrtilegt, hún fór vel með hlutina sína og átti þá lengi. Mamma var góð saumakona og saumaði falleg föt á okkur systkinin. Jólafötin saumaði hún á okkur á milli þess sem hún bakaði jólasmákökurnar, hélt heimilinu hreinu og fínu og undirbjó barnaafmæli, þar sem ég, Ásdís, á afmæli fjórum dögum fyrir jól. Hún hélt alltaf fallega upp á afmælið mitt með veislu þótt mikið væri að gera á stóru heimili svona rétt fyrir jólin, eins og hún hélt upp á afmæli okkar allra barnanna.

Mamma var mikill vinur okkar systkinanna og einnig vinur vina okkar. Hún fylgdist með og tók þátt í því sem við vorum að gera á hvaða aldursskeiði sem við vorum á, hvort heldur sem við vorum litlar stelpur í dúkkuleik eða því sem við vorum að fást við á unglingsárunum.

Það voru mikil forréttindi að alast upp í Kópavoginum með mömmu og pabba og stórum systkinahópi á þeim tíma þegar bærinn var enn svolítil sveit. Þá var alltaf gott að vera úti að leika frjáls í náttúrunni og hafa alltaf tilfinningu um öryggi að vita af mömmu innan seilingar.

Þó að hún hafi verið frjálslynd og opin fyrir nýjungum var hún samt fyrir hefðir á ákveðnum sviðum, hún vildi til dæmis alltaf gefa ástvinum sínum afmæliskort. Hún lagði mikið upp úr því að myndirnar á afmæliskortunum sem hún valdi pössuðu vel við afmælisbarnið. Hún var enn að senda jólakort. Hún vildi gleðja fólkið sitt og þá sem voru í kringum hana og þar voru kisurnar okkar systra ekki undantekning, því þær fengu einnig jólapakka. Mamma okkar hafði mjög gaman af að hitta fólk og fylgdist vel með mannlífi líðandi stundar.

Alltaf var hún glæsileg og vel tilhöfð. Ungleg, ekki bara í útliti heldur einnig í anda. Hún fylgdist með því sem var að gerast hverju sinni og þekkti deili á ungu tónlistarfólki í sviðsljósi líðandi stundar, en þó var Haukur Morthens alltaf í uppáhaldi hjá henni.

Hún hafði óskaplega gaman af að dansa og þegar hún hlustaði á lög í útvarpinu sem henni fannst skemmtileg dansaði hún og söng með hátt og af innlifun. Hún dansaði meira að segja stundum eftir að fæturnir voru farnir að gefa sig og hún studdist við hækju. Í seinni tíð dillaði hún sér og ljómaði þegar hún heyrði lög sem hún þekkti og þótti falleg. Það var stutt í hláturinn og það var gaman að hlæja og grínast með henni.

Hún var til staðar fyrir okkur í erfiðleikum og fagnaði með okkur þegar vel gekk.

Ótrúlega dugleg kona hún mamma okkar og gafst aldrei upp þótt á móti blési. Hún hafði mikla seiglu og hún var þrautseigasta kona sem við vitum um og var góð fyrirmynd. Eftir að hafa gengið í gegnum margt á lífsleiðinni stóð hún alltaf upprétt og var sjálfstæð eins og hún vildi vera. Mamma vissi hvað hún vildi og hvað hún vildi ekki.

Mamma passaði vel upp á okkur og signdi okkur alltaf eftir bað áður en farið var í fötin.

Pönnukökurnar hennar voru frægar í stórfjölskyldunni og hún var stolt af þeim. Hún talaði oft um þegar pabbi kom til hennar í kaffi í fyrsta sinn, þá bakaði hún pönnukökur sem honum fannst þær bestu sem hann hafði smakkað. Lengi vel bakaði hún alltaf pönnukökur fyrir þá sem áttu afmæli í fjölskyldunni og keyrði með þær til þeirra á afmælisdaginn. Hún var lífsglöð og kraftmikil sem sést til dæmis á því að á hverju sumri bjó hún til rabarbarasultu og gaf okkur börnunum sínum og nú síðast síðastliðið haust á nítugasta og fjórða aldursári. Hún eldaði fyrir sig sjálf og keyrði bílinn sinn til síðasta dags.

Hún var mikið fyrir veislur og mannfögnuði og bjó oft til veislur þar sem börnin hennar og barnabörnin komu til hennar. Barnabörnin eiga sérstaklega góðar minningar um það, því hún fann upp á ýmsum leikjum fyrir þau og þeim fannst hún mjög skemmtileg amma.

Athyglin beindist oft að henni þar sem fólk kom saman því hún var uppátækjasöm og hristi oft upp í stemningunni því hún hafði ekki mikla þolinmæði fyrir leiðindum.

Mamma var óhrædd við að standa með börnum og minnimáttar þegar þeim var sýnt óréttlæti, þá var hún fljót að láta í sér heyra og koma þeim til hjálpar. Hún var þekkt fyrir það af krökkunum í hverfinu og núna síðustu daga höfum við systurnar heyrt frá æskuvinum okkar að þeim fannst hún mikill karakter og báru mikla virðingu fyrir henni.

Söknuðurinn er mikill en minningarnar um elsku mömmu eru gimsteinar sem við munum alltaf geyma í hjörtum okkar. Heimilið var höllin hennar og hún var drottningin.

Elsku fallega, góða mamma okkar, takk fyrir allt.

Maður er aldrei undirbúinn þegar dauðann ber að garði og tekur frá manni þá sem við elskum og eru okkur kærastir. Það er sárt að missa ástvin og söknuðurinn er mikill. Eina stundina hvarflar hugurinn að góðum og hlýjum minningum æskunnar, sem ylja og hjálpa til við að takast á við sorgina og söknuðinn. Hina stundina hellist yfir sorg og eftirsjá. Í hugann koma upp spurningar; hefði ég átt að taka betur eftir þegar hún sagði mér sögur frá sínu eigin lífi og lífshlaupi, sagði mér frá samferðafólki sem mótaði og hafði oft á tíðum mikil áhrif á það hvernig manneskja hún var og hvernig hún lifði?
Sorgin kvaddi snemma dyra hjá mömmu en pabbi hennar lést þegar hún var aðeins níu ára gömul. Ingibjörg amma varð þar með ekkja með fjórar stelpur, móðir mín elst, Eiríka aðeins tveggja mánaða og Tóta og Lilla þar á milli. Öryggisnet samfélagsins eins og við þekkjum í dag var ekki til staðar og við tók fátækt og erfiðleikar ungrar móður með fjórar ungar stúlkur.

Mamma fæddist á Vesturgötunni og var alla sína æsku í vestur- og miðbæ Reykjavíkur og þekkti þar hvern krók og kima. Hún sagði mér oft frá samheldni í fjölskyldunni, frá föðurömmu og -afa á Tjarnargötunni og vinskap systkinabarna Sigurhannesar afa. Hún talaði líka mikið um frænkur í móðurætt, þær Steinunni og Ráðhildi, og hversu vel þær reyndust henni á unglingsárunum og sem ungri konu.
Foreldrar mínir byggðu sér hús sem var æskuheimili mitt og systra minna. Það stóð við Nýbýlaveg í landi Snælands í Kópavogi. Kópavogur var að byggjast upp en umhverfið var í raun sveit. Fjöldi barna var í hverju húsi og ævintýri á hverju strái hjá okkur krökkunum. Móðir okkar var alltaf til staðar fyrir okkur og lagði sig fram við að þekkja krakkana í hverfinu. Það voru forréttindi að fara út að leika sér eða í skólann og koma heim í morgunkaffi, hádegismat, síðdegiskaffi, kvöldmat og kvöldkaffi. Alltaf, alla daga. Ég veit að hún þurfti að hafa mikið fyrir mér og ég náði einhvern veginn alltaf að koma heim blautur og óhreinn. Hún tók því alltaf vel en þakkaði fyrir að systur mínar voru ekki eins fyrirferðarmiklar. Hún þurfti líka oft að fara með mig á slysavarðstofuna. Einhvern veginn náði ég reglulega að slasa mig; fá gat á hausinn sem þurfti að sauma, fara úr lið eða brjóta bein. Og alltaf fór elsku mamma með litla strákinn sinn á slysó. Þegar ég var ellefu ára datt ég af bílskúr og slasaðist illa, braut báðar hendur og fótbrotnaði og ég man hvað þetta var óumræðilega sárt. Mamma sat hjá mér allan sólarhringinn fyrstu dagana, strauk mér um vangann og hughreysti.
Eftir að ég varð orðinn fullorðinn og hitti vini sem ég hafði ekki hitt lengi fékk ég nær undantekningarlaust spurninguna hvernig hefur mamma þín það? og í kjölfarið skilaðu kveðju til hennar. Einn vinur okkar systkina átti erfiða æsku, hann bjó hjá ömmu sinni og afa, miklum heiðurshjónum. Hann varð fyrir aðkasti sem í dag er einfaldlega kallað einelti. Mamma skynjaði varnarleysi hans og oftar en ekki kom hún honum til aðstoðar. Mörgum árum seinna hitti ég hann í bænum. Hann gekk rakleitt að mér og faðmaði mig og spurði: Hvernig hefur mamma þín það? Við töluðum lengi saman og hann lýsti því fyrir mér hvað mamma hefði alltaf verið góð við hann þegar hann var lítill og hvað það skipti hann miklu máli.
Mamma fylgist alltaf vel með því sem við systkinin vorum að gera og setti sig inn í áhugamál okkar. Á unglingsárum mínum og tveggja yngri systra minna var leikfélagið okkar annað heimili. Mamma fylgist með okkur þar og fyrr en varði var hún byrjuð að sauma leikbúninga, meðal annars í leikritinu Gúmmí-Tarzan. Ég held að Páll Óskar hafi stigið fyrst á svið þar. Ég veit ekki hvort hún hafði gaman af pönki, þegar það helltist yfir okkur Kópavogsunglingana, en hún hallmælti því í það minnsta aldrei eins og flestir fullorðnir.
Ég varð aldrei þess áskynja að móðir okkar gerði upp á milli okkar systkina, þó skynjaði ég sérstakan streng á milli Sigrúnar Eddu og mömmu. Þær voru ekki eingöngu móðir og dóttir heldu líka vinkonur. Mamma eignaðist Sigrúnu Eddu ung og ól hana ein upp í fjögur ár.
Árið 1983 var ekki gott ár fyrir fjölskyldu okkar. Sigrún Edda systir okkar lést í janúar það ár, aðeins 29 ára, eftir erfið veikindi. Pabbi okkar lést fimm vikum seinna, aðeins 51 árs. Mikill harmur og sársauki er missa barn og í kjölfarið eiginmann. Ég sé mikið eftir því að hafa ekki verið móður minni meiri stoð og stytta í sorginni. Ég hafði sótt um skólavist í París og flutti til Frakklands þremur mánuðum eftir að pabbi dó. Mamma kom ári síðar í heimsókn til mín til Parísar og við áttum góðan tíma saman. Hún rifjaði oft upp atvik frá þessari ferð, margt sem ég hafði löngu gleymt en hún mundi eins og gerst hefði í gær.
Ég á ótal góðar minningar um elskulega móður mína. Ég hef ekki minnst á fjölmörg uppátæki hennar. Eins og þegar hún fór í fallhlífarstökk þegar hún átti sjötugsafmæli. Eða þegar hún þeysti um bæinn aftan á mótorhjóli þegar hún varð 80 ára. Mamma var dugleg þrátt fyrir að fæturnir væru að gefa sig. Það var henni mikils virði að geta keyrt sinn eigin bíl alla daga fram í andlátið, það gaf henni sjálfstæði og frelsi eins og hún sagði alltaf. Hún reykti aldrei og smakkaði varla vín en hún elskaði að dansa og fara út á meðal fólks. Henni fannst verst að geta ekki dansað þegar hreyfigetan fór þverrandi.

Takk fyrir mig elsku mamma mín, ég sakna þín mikið en ég veit að nú dansar þú á nýjum stað meðal vina.