Anna Kristine Magnúsdóttir Mikulcáková

Elsku hjartans mamma mín. Þú varst lífið mitt, kletturinn minn og klappstýran, huggaðir og samfagnaðir, studdir og styrktir. Eftir því sem ég eldist hef ég séð betur og betur hversu lánsöm ég var að fá þig fyrir móður og uppeldið og gildin sem þú innrættir mér. Þú varst allt sem ég vil vera; glæsileg, greind, fyndin, skemmtileg, hugrökk, blíð, einstaklega ráðagóð og útsjónarsöm, sterk og viðkvæm og með stóran skammt af samkennd. Þér tókst að sameina alla þessa eiginleika í einhverja skemmtilegustu manneskju sem fyrirfinnst. Ástin þín var skilyrðislaus og alger. Þú gerðir allt lífið svo fyndið og skemmtilegt, ferðalögin okkar hefðu auðveldlega getað orðið að geggjuðum gamanmyndum. Þegar eitthvað fór úrskeiðis, eins og gerist stundum í lífinu, sástu húmorinn eða lærdóminn í því, frekar en að láta uppákomuna stuða þig. Við lentum ítrekað í því að fara inn í röng lönd á ferðalögum um Evrópu; óvart inn í Pólland á leiðinni til Tékklands, vorum komin í röðina til Þýskalands á leið til Austurríkis (sem þú reddaðir með því að taka u-beygju á landamærunum!), auk þess sem við læstumst inni í La Scala-safninu og þurftum að ræsa þjófavarnarkerfið til að vera hleypt út (við lítinn fögnuð ítalskra öryggisvarða!). Þú eignaðist vini alls staðar og þú varðst heimavön alls staðar á engum tíma. Það var jafn eðlilegt að sjá þig drekka kampavín á snekkju með olíufursta í Monte Carlo (sem þú gerðir - ekki myndlíking) og að bruna í gegnum fátækrahverfin í Detroit á bílaleigubíl (sem þú fórst létt með)! Þú heillaðir fólk hvar sem þú komst, með lífsgleði þinni, samkennd, áhuga og sagnagleði. Þú varst ekki afkomandi sr. Árna Þórarinssonar prófasts fyrir ekki neitt! Það var ekki óvanalegt að við stigjum út úr leigubíl í erlendri borg og þú kveddir bílstjórann með: Gangi þér vel hjá tannlækninum á þriðjudaginn!

Æskan sem þið amma gáfuð mér á Ránargötunni var eins og í lygasögu. Ástin og öryggið og skilyrðislaust samþykkið og stuðningurinn er eitthvað sem ég hélt að öll börn byggju við. Og eiga að búa við. Ég hef verið að tala við Obbu, Völu, Ásu og Ínu síðustu daga og við munum þetta allar eins, svo þetta er ekki ímyndun í mér. Samgangurinn og vináttan á milli húsanna nr. 19 og 29 í áratugi var engu lík. Þegar ég kom heim úr skólanum með vini voru oft litlar þríhyrningslaga eggjasalatssamlokur í ísskápnum ef ég tæki einhvern með mér heim eftir skóla. Vinir mínir sakna þín sem vinkonu, ekki bara sem mömmu vinkonu sinnar. Það lýsir þér vel. Það var mjög vinsælt að gista á Ránargötu 29 þegar við vorum litlar og þú sagðir okkur vinkonunum sögur af ykkur Öddu að svindla ykkur inn í Glaumbæ! Svo sagðirðu okkur gæsahúðarútgáfuna af því þegar Glaumbær brann! Þú vannst oft tvö eða þrjú störf en aldrei heyrði ég þig andvarpa eins og svo margir gera í dag ohh, það er bara svo brjálað að gera. Þú talaðir aldrei um hvað þú ynnir mikið eða hvað það væri mikið að gera en þú talaðir hins vegar mikið um hvað það væri gaman í vinnunni og sagðir frá einhverju skemmtilegu eða áhugaverðu sem gerðist þann daginn.
Margir minnast helst þáttanna þinna Milli mjalta og messu sem slógu í gegn, en færri vita að þú hélst að enginn myndi hlusta á þá. Vinnuheiti þáttanna var lengi vel Ein ég vaki því þér datt ekki í hug að fólk vaknaði á sunnudagsmorgnum til að hlusta á þig taka viðtöl. En það er einmitt það sem tugir þúsunda gerðu. Það var vegna einlægs áhuga þíns á sögu fólks, lífsreynslu þess, lærdómi og sjálfsbjargarviðleitni sem þátturinn náði þessum vinsældum. Í þáttunum þínum voru sjaldnast frægt fólk eða stjórnmálamenn, heldur það sem við myndum kalla venjulegt fólk sem hafði lent í óvenjulegum aðstæðum í lífinu og lært dýrmæta lexíu. Mörg af viðtalsefnum þínum höfðu aldrei farið í viðtal áður og flestir fóru ekki aftur í viðtal. Þú skrifaðir líka fjórar bækur þar sem þetta eftirlætisáhugamál þitt - annað fólk og líf þess - var í aðalhlutverki. Ég held að þennan eiginleika, þennan einlæga áhuga á fólki, sé ekki hægt að kenna. En, eins stórkostleg fjölmiðlamanneskja og mannvinur og þú varst, þá var það hvernig þú tókst á við móðurhlutverkið og lífið sem ég er stoltust af. Hvað þú elskaðir mig og vini mína skilyrðislaust; okkar sorgir voru þínar og okkar sigrum samfagnaðir þú af öllu hjarta. Það var ekki í þér að finna græðgi, snobb, fordóma eða öfund og þú komst alltaf hreint fram. Þú hafðir mikla og djúpa réttlætiskennd og lagðir þitt af mörkum í mannréttindabaráttu hinsegin fólks á tíma þegar ekki margir með dagskrárvald, eins og þú hafðir sem fjölmiðlamanneskja, hættu sér út í baráttuna. Þú lifðir eftir setningunni Fyrir Guði eru allir jafnir og það voru ekki bara orð í þínum huga heldur mottó. Ein af fyndnari minningum sem ég á er af þér og Möggu Pálma að selja regnbogafána í Gleðigöngunni. Það var úrhelli og ég kom að ykkur að reyna að selja manni fána en í æsingnum tókuð þið ekki eftir því að fánarnir höfðu blotnað svo mikið í úrhellinu að þeir duttu af prikunum og þið voruð komnar á háa c-ið að fá fólk til að kaupa þessa fána (hvít prik) til að styðja við mannréttindabaráttu. Auðvitað endaði fólk á að kaupa prikið, enda ómögulegt að segja nei við þig OG Möggu Pálma sameinaðar! Þú máttir aldrei sjá á neinn hallað, lítillækkaðan eða smættaðan. Þú samsamaðir þig alltaf með þeim sem voru í veikari stöðu. Sem dæmi hvernig þú endaðir sem formaður Kattavinafélagsins: Þú varst alltaf logandi hrædd við ketti en þegar níu ára gömul ég grátbað þig um kettling komstu yfir óttann þegar pínulítill svarthvítur hnoðri, frk. Stjarna Mai, mætti á Ránargötuna. Síðar varðstu formaður Kattavinafélagsins! Þetta lýsir þér svo algjörlega, þú fórst alltaf alla leið! Þú máttir ekkert aumt sjá, styrktir föðurlandið Tékkland í þrígang eftir flóð með góðgerðartónleikum sem þú settir upp, hélst tónleika fyrir Parkinsonsamtökin og svo síðar fyrir Kattavinafélagið. Þú glímdir við erfiðan sjálfsónæmissjúkdóm frá unga aldri, sjúkdóm sem stundum tók þig alveg úr leik. Sjúkdóm sem einungis var hægt að halda niðri með stórum steraskömmtum sem héldu þér vakandi dögum saman. En aldrei heyrði ég þig kvarta eða vorkenna þér. Þú bara barðist áfram eins og ljón. Eftir að veikindin ágerðust mikið upp úr 2014 með endurteknum innlögnum á sjúkrahús, endurhæfingarstofnanir og þú þáðir heimaþjónustu og -hjúkrun frá borginni léstu aldrei deigan síga. Ég sagði oft við þig að ég skildi ekki þolinmæðina, hugrekkið og æðruleysið sem þú sýndir. Þú varst oft í einangrun vikum saman og máttir ekki fá heimsóknir. En þú vingaðist við hjúkrunarfólkið, fékkst auðvitað upp úr þeim ævisöguna, naust þess að lesa bækur og fréttir og detta inn í plottið í sjónvarpsþáttum. Þú ræktaðir sambandið við þinn stóra og trygga vinahóp með símtölum, FB-messenger, tölvupóstum og sms-um. Eitthvert sinn þegar sjúkdómurinn sendi þig eina ferðina enn á sjúkrahús sagði ég við þig: Jæja, nú þarftu að reima á þig nýja karateskó fyrir þennan slag og þá sagðirðu: Ég er að verða svolítið þreytt á að reima á mig ný og ný pör og fara í nýja og nýja slagi. Við vorum orðin svo vön því að þú sigraðir dauðann að andlát þitt kom öllum í opna skjöldu. Sú holskefla fallegra orða, korta, símtala og skilaboða sem ég fékk frá fólki sem hreinlega trúði ekki að þú hefðir yfirgefið sviðið sýndi mér að öllum öðrum fannst þú jafn stór og mikill sigurvegari og mér. Allir vissu að þú hefðir verið mikið veik lengi en enginn átti samt von á þessu. Sem segir mikið um hugrekki þitt og seiglu. En það er helst fallega hjartalagið þitt sem ég mun geyma með mér og reyna að lifa eftir það sem eftir er. Þú innrættir mér mannkærleika, ást á dýrum, heiðarleika, sannsögli og virðingu fyrir öðrum skoðunum og lífsferlum. Það leið varla sá dagur á tæplega 47 ára ævi minni sem við hittumst ekki eða töluðum saman. Ég sakna þín svo hræðilega; símtalanna, sms-anna, knúsanna og góðu lyktarinnar þinnar. Ég trúi ekki enn að þú sért farin, þarf að spyrja þig svo margs og bera margt undir þig. Þú varst stærsta sál, stærsti karakter og stærsta hjarta sem ég hef hitt. Og ég er svo þakklát fyrir að hafa fengið að elska þig og vera elskuð af þér og fá að kalla þig mömmu. Guð gefi þér góða nótt, ég elska þig út af lífinu. Miluji te (ég elska þig á tékknesku).

Lízella.