Ragnar Ingólfur Sigvaldason

Þá er Ragnar á Hákonarstöðum farinn út í vorið.
Það er ekki auðvelt að skrifa minningargrein um 98 ára gamlan höfðingja, sem er hægt að segja svo margt um. Ég kynntist Ragnari þegar hann var rúmlega sjötugur en hef aldrei upplifað hann sem gamlan mann. Hann var ótrúlega vel á sig kominn, hélt sér vel, borðaði gjarnan feitt og saltað kjöt, notaði hvítan sykur í kaffið en var lítið fyrir votbrauð, sem var orðtak hans yfir sætabrauð.
Tengdafaðir minn var Jökuldælingur með sanni, fæddur og alinn upp í Sólskinsdalnum, eins og hann kallaði dalinn sinn. Mér lærðist snemma að betra var að mótmæla ekki gæðum og kostum staðarins, það hafði lítið uppá sig. Hann Ragnar var nefnilega meinstríðinn, sem ég áttaði mig ekki á í fyrstu. Ég var í uppvaski, hann við matarborðið og við að ræða einhver þjóðþrifamál. Umræðan fór á flug, við ekki sammála, mér hitnaði í hamsi og óð á súðum eins og sagt er, sneri mér við til að fylgja málinu eftir en viti menn, hann var á bak og burt. Þetta lék hann oft og alltaf féll ég í sömu gildruna. En engir eftirmálar urðu af þessum samtölum og margt lærði ég af þessum mæta manni.
Ragnar heyrði ekki vel, notaði heyrnartæki, en mig grunar að hann hafi haft svokallaða valheyrn á stundum. Hann var alla tíð lipur, léttstígandi og hnarreistur, og ekki auðvelt að fylgja honum í verkum. Mér er minnisstætt þegar ég ætlaði að létta honum brynningar í sauðburði, þá slapp hann bara í næsta verk. Þarna hljóp ég alla daga, alltaf að reyna að ná því að vera á undan honum en allt kom fyrir ekki, hann fann sér alltaf eitthvert verk sem ég sá ekki fyrir. Sívinnandi var þessi maður, hummandi eða blístrandi við störf sín. Ófáa sokka og vettlinga hefur hann prjónað af mikilli vandvirkni, hannað fyrir vinnandi fólk með styrktum hæl og þæft til að endast betur. Alltaf voru naglar og snærisspottar í úlpuvösunum því girðingaviðhald var mjög mikilvægt og ég undraðist oft hvernig þessi granni maður gat mundað járnkarlinn eins og kraftajötunn. En hann brýndi alltaf fyrir mér að varast gaddavír, held að hann hafi ekki talið það kvenmannsverk að meðhöndla slíkt.
Heilbrigðiskerfið hefur lítið haft af Ragnari að segja, hann fékk reyndar gangráð fyrir tveimur árum því hjartað gekk orðið í verulegum hægagangi og var þetta fyrsta sjúkrahúsdvöl hans. Þetta var á Covidtímum og ég reyndi að hringja á þá staði sem hann þurfti að dvelja á til að ítreka fyrir þeim að horfa ekki á fæðingarár hans heldur að horfa á manninn. Til að lýsa honum sagði ég þeim að þessi maður keyrir bara upphækkaðan Toyota Hilux, veiðir silung í vöðlum, fer á rjúpnaveiði, fylgist með þjóðfélagsumræðunni en kann ekki að kvarta. Hann kvartaði aldrei um vanlíðan en ef ég sá að hann var með verki lagði ég verkjatöflu á borðið hjá honum, á milli okkar var þegjandi samkomulag og hann mótmælti því aldrei, við vissum bæði að það var ekki til neins.
Frá því að ég kom í þessa fjölskyldu hafa tengdaforeldrar mínir alltaf komið með okkur á þorrablót sveitarinnar og ekki verið þau fyrstu heim enda var Ragnar stemningsmaður á þessum samkomum. Hann var maðurinn sem var til í að smakka jólabjórana, framandi vín og ræða um kosti eða galla þeirra, hann var líka maðurinn sem var til í að prófa sýndarveruleikagleraugun með níutíu ára yngra barnabarni, hann var maðurinn sem fylgdi tímanum. Ragnar var einn þeirra sem tókst að miðla og kenna án þess að hafa mörg orð um hlutina, maður skildi bara mikilvægi þeirra á einhvern óskiljanlegan hátt. Það var gott að þegja með honum en það er bara hægt með fólki sem manni líður vel með. Um leið og ég mun sakna hans því hann var hluti af daglegu lífi, bæði heima og í vinnu, er ég þakklát fyrir að hafa þekkt hann og sátt við að hann fékk að kveðja nánast í fullu fjöri án þjáninga eða fjötra veikinda. Góða ferð, Ragnar minn.

Vorið var tíminn hans pabba, en þegar hillti undir að þessi vetur væri senn á enda og gróðurinn tæki við sér á ný voru blikur á lofti varðandi heilsu hans. Það á kannski ekki að koma á óvart að 98 ára maður geti kennt sér meins en fyrir mér var pabbi hinn síungi og heilsuhrausti. Minni, atgervi, hreyfigeta og flest annað í fullkomnu lagi. Í mín eyru hef ég heyrt talað um hann sem â  gamla manninn en fyrir mér og fleirum sem hann þekktu varð pabbi aldrei gamall. Hann var alltaf eins, og því átti þetta hugtak ekki við hann þótt vissulega væri lífsleið hans löng.
Miðvikudagurinn 8. maí sl. verður mér örugglega minnisstæður framvegis en snemma morguns þess dags ákvað pabbi að halda út í vor hins eilífa lífs eftir skammvinn veikindi og þriggja vikna sjúkrahúsvist af fjórum á hans löngu ævi. Dagurinn á undan var honum góður, nú stefndi í heimferð og hugurinn var kominn í sauðburð heima á Hákonarstöðum og lífsþrótturinn endurheimtur. Í stað þess að sjá pabba koma akandi yfir Leitið utan við bæ á sínum upphækkaða Hilux með nýendurnýjað ökuskírteini skilaði almættið honum heim á sínum fararskjótum á þeim fallegasta morgni sem hafði komið þetta vorið.
Já, margs er að minnast en fyrir mér var pabbi svo margt annað en faðir minn, hann var ráðgjafi og fræðari, en síðast en ekki síst vorum við vinnufélagar og engum öðrum hef ég unnið meira með um dagana. Það var gott að vinna með pabba, en báðir skapmenn og stundum gat hvesst á milli okkar en aldrei svo að skaði yrði af enda báðir jafn fljótir niður og upp. Hæfileikar pabba lágu víða og hann var fróður um margt án þess að hafa nokkra þörf fyrir að bera það á torg. Ég veit að á hans skólagöngu naut hann Laugarvatnsáranna og námið átti vel við hann. Bjarni skólastjóri hvatti hann til frekara náms og vildi beina honum í Samvinnuskólann, hvað réði því að pabbi fór ekki að þeim ráðum fékk ég aldrei að vita. Lögfræði var honum alltaf hugleikin enda rökræður honum sérstakt áhugamál.
Pólitík var einnig sérstakt áhugamál pabba. Hann studdi Sjálfstæðisflokkinn alla tíð og vitnaði gjarnan í hans gömlu grunngildi; stétt með stétt. Þótt við deildum stjórnmálaskoðunum gátum við samt deilt um slík mál en á góðlegum nótum, einungis til að vera ósammála og fá umræðu. Morgunblaðið var hans blað alla tíð frá því að það fór að berast í Hákonarstaði á ungdómsárum hans. Ég minnist tilvitnana hans í greinar Ólafs Thors og Bjarna Benediktssonar eldri mörgum árum eftir andlát þeirra, þegar hann sagði að allir ættu að lesa þeirra boðskap, öðruvísi gætu menn ekki rætt þjóðmál. Blaðið las hann til hinsta dags og vitnaði gjarnan í ýmsar greinar er ritaðar voru í blaðið, þó sérstaklega aðsendar greinar um þjóðfélagsmál.
Eitt af mörgum sameiginlegum áhugamálum okkar var saga samfélags okkar og heiðarinnar. Þegar ég sótti í hans viskubrunn var aldrei komið að tómum kofanum. Síðasta verk pabba, þá farinn að finna fyrir óþægindum af veikindum sínum, var að miðla þekkingu sinni á örnefnum og koma þeim inn á kortavef Landmælinga. Örnefni Hákonarstaða, nálægra jarða og heiðarinnar voru honum opin bók. Það er ekki hægt annað en minnast á silungsveiðar sem áttu hug hans allan á sumrum enda bar að nýta hlunnindin, en stangveiði nennti hann ekki að sinna. Mikið var veitt í vötnum og daglega farið til vitjana en misgóður matsilungur var í vötnum heiðarinnar, t.d. var ekki góður matfiskur í Gripdeild. Því tók pabbi sig til og keypti seiði Þingvallableikju og sleppti í vatnið. Hinn gamli stofn er nú nær horfinn en stofninn sem pabbi kom með er alls ráðandi og hinn besti matfiskur.
Þótt ég hefði tekið formlega við búinu upp úr 1990 bjuggum við saman og vinnuframlag pabba við búið hélt áfram að fullu fram til 2013, er pabbi og mamma fluttu sig um set í Egilsstaði þar sem þau komu sér upp fallegu og notalegu heimili. Þau héldu áfram að koma á álagstímum um vor, sumar og haust og erfitt var að hemja hann við vinnu. Til marks um vinnuhörku hans og úthald sáum við mun á honum þegar hann varð níræður. Í stað þess að vinna sextán tíma á sólarhring drógust afköstin niður um tvær klukkustundir og hann var að í um fjórtán tíma á sólarhring.
Heyskapur þótti pabba alltaf skemmtilegur og hann viðhélt vélafærni sinni fram á tíræðisaldurinn. Frændi minn einn mætti pabba, hann þá 88 ára, er við vorum í rúlluflutningum af næstu jörð með þeim orðum hvort jafnaldrar pabba, þau Kastró Kúbuforseti og Elísabet Bretadrottning, væru svo snjöll að víkja með rúlluvagn sem hann á örmjóum vegi Efradals. Það verður tómlegt í haust þegar smalamennskur byrja að hafa hann ekki með en sína síðustu smalamennsku fór hann síðasta haust á Hiluxinum, tók upp uppgefið fé og horfði yfir hvort smalar væru nokkuð að slugsa og skilja eftir. Það var alveg einstakt að fylgjast með honum í þessum verkum þegar hann tók jafningjaspjallið við alla, sama á hvaða aldri þeir voru. Í gegnum árin hef ég getað stundað félagsmálastörf þar sem ég hef notið stuðnings hans því hann var ávallt reiðubúinn að standa vaktina á búinu í fjarveru minni.
Ég á föður mínum margt að þakka því það er gæfa hvers manns að njóta stuðnings og gæsku foreldra á fullorðinsárum, sem ég tel mig hafa notið. Þótt ég syrgi og sakni, sem og gráti, við fráfall pabba er ég afskaplega þakklátur fyrir að hann fékk að halda út í eilífðina eins og þetta bar að, enda fullur vinnudagur á enda hjá honum.
Guð blessi og varðveiti minningu föður míns, Ragnars á Hákonarstöðum