María Pétursdóttir

Tengdamóðir mín María Pétursdóttir eða Maja í Tungu, eins og hún var jafnan kölluð, hefur kvatt þetta jarðlíf. Það er mikill sjónarsviptir að henni Maju minni enda engin lognmolla í kringum hana. Áfram gakk og hlutirnir áttu að gerast og þar var hún fremst í flokki að láta þá gerast og lagði sig mest fram. Maja fæddist á krepputímum við fátækt, var elst sex systkina og var aðeins 14 ára gömul þegar hún missir föður sinn. Hún fór ung að vinna fyrir sér og var fyrsta vinnan hennar að passa hesta þeirra sem komu í þorpið, brynna þeim og gefa hey, fimm krónur fyrir hvern hest. Þetta gerði hún þrátt fyrir hræðslu við hrossin en hún varð að hjálpa til við að leggja til heimilisins en þá bjuggu þau á Árbakka á Hvammstanga. Heima við var hennar hlutverk að passa krakkastóðið eins og hún orðaði það sjálf og sjá um matseldina og var uppistaðan einkum kartöflur og uppstúfur til að drýgja matinn. Þarna koma uppvaxtarárin hennar Maju minnar svo sterkt í ljós þegar engum matarafgöngum mátti henda eða tína skyldi öll rifsberin í garðinum okkar og helst nágrannans líka þar sem hann virtist ekkert ætla að nýta þetta hvort sem er og sneri líka inn á okkar lóð. Að fara sparlega með og nýta allt, það er góð vísa. Sumarið áður en faðir hennar dó hafði hún ráðið sig í vist norður á Akureyri og undi sér þar vel en var kölluð heim til að kveðja föður sinn og þá varð ekki aftur snúið. Frænka hennar á Gnýstöðum þurfti á henni að halda, að sögn móður hennar, en Sesselja frænka gekk þá með yngsta barn þeirra hjóna. Þangað fór Maja mín og átti þar góðar stundir. Yljaði hún sér oft við þær minningar sem og frá Eiðsvallagötunni á Akureyri.

Við tengdamamma hittumst fyrst í Tungu í júní fyrir 30 árum og það var enginn smá kvenskörungur sem tók á móti mér. Frú María gekk bókstaflega í öll verk! Morgunkaffið tók hún til, nýbakað brauð úr brauðvélinni, undirbjó hádegismatinn og síðan vatt hún sér í rauðu treyjuna, prjónakollan sett upp og í gúmmískóna. Út á tún að rifja eða múga en fyrir þá sem ekki vita þá þýðir það að snúa heyinu eða raka heyi í langar ræmur. Síðan kom hún heim rétt fyrir hádegi til að kveikja undir kartöflunum, hræra í eina köku og út aftur; svona var þetta meira og minna alla daga. Myndarskapur og gestrisni út í eitt og alltaf vel veitt, alveg sama í hvaða formi það var, föstu eða fljótandi.

Maja mín slakaði aldrei á, kunni það bara ekki og naut þess heldur ekki. Það var ekkert til sem hét að taka rólegan dag, chilla eða slaka. Ef ekki voru útiverk þá voru það inniverk. Ekki var hún mikið fyrir hannyrðir en prjónaði aðeins en bakstur átti hug hennar allan. Þeir feðgar voru oft þreyttir á þessu brölti hennar, sértaklega þegar hún var að prófa nýjar kleinuuppskriftir, til hvers, þeir elskuðu þessa gömlu! Þegar við Eggert bjuggum í Tungu var það hún sem kenndi mér að keyra traktorinn (Deutz) og réttu handtökin við að hjálpa ám við burð. Hún var þolinmóð við mig og góður kennari en ég verð að viðurkenna að við áttum ekki samleið í bakstrinum. Hins vegar kenndi hún dætrum mínum að baka en því miður kann ég ekki enn að steikja pönnukökur. Sú kennsla fór eitthvað á milli laga hjá okkur enda Maja miklu fljótari að steikja bara fyrir mig og ekki verra að hafa tvær pönnur í notkun í einu.

Maja mín var mikil stoð og stytta fyrir okkur Eggert þegar stelpurnar okkar veiktust eða starfsdagar voru í skólanum. Þá var Maja komin um leið að rétta okkur hjálparhönd og var hún eins og þeytispjald með Norðurleið fram og til baka, orðin málkunnug rútubílstjórunum. Þetta var ómetanleg hjálp á allan máta fyrir utan öll heimilisstörfin og þvottinn sem hún gekk í. Í Svarthömrum átti hún gott afdrep um árabil. Þar var mikill gestagangur og hún til staðar fyrir stelpurnar okkar. Þar var hálfgert mötuneyti því hún eldaði alltaf eins og hún var vön á árum áður þegar hún var með stórt og mikið heimili þannig að það var alltaf þrefaldur skammtur af öllu. Það var ekki amalegt að koma heim úr vinnunni og beint í gómsætan kvöldverð hjá Maju minni. Já og ekki mátti nú gleyma eftirréttunum! Í Svarthömrum undi hún sér þokkalega þótt Tunga væri alltaf best og hugurinn stefndi alltaf heim eins og viku fyrir andlátið.

Kvenhetjan María í Tungu er fallin frá sem bjó við mikla fátækt í æsku, byrjaði búskap sinn í tjaldi með tvö börn í sveit, átti við heilsubrest að stríða, ól upp drengina sína með sóma, missti Teit sinn allt of snemma. En í kjölfar þess voru samt tímamót þar sem Maja fór að ferðast með kórnum, löggunum og okkur í fjölskyldunni og hafði hún mikla unun af. Hún var alltaf glöð og kát þótt lífið væri ekki alltaf auðvelt.

Maja mín er nú komin til Teits síns og þau örugglega farin á rúntinn eða í reiðtúr og búin að kveikja í einni filterslausri Camel og njóta saman.

Mér er efst í huga þakklæti fyrir hugulsemi þína, ást og virðingu alla tíð.

Hafðu þökk fyrir allt og allt elsku Maja mín.

Þín tengdadóttir,