Guðjón Guðmundsson

Guðjón frændi minn hefur verið kallaður til Austursins eilífa, en hann var einu ári yngri en ég. Við vorum sem börn og unglingar hluti af mjög stórum ættlegg Guðbjartar Helgasonar á Flateyri. Öll börn hans og síðari eiginkonu hans, Önnu Jóhannsdóttur, eða sex samtals, ólust upp á Flateyri, stofnuðu fjölskyldur og ólu upp börn sín á staðnum, en aðeins eitt barnabarna þeirra býr enn á Flateyri, að Guðjóni gengnum.

Á þeim tíma sem við frændurnir hófum skólagöngu okkar í glænýjum barnaskóla voru um 120 börn í skólanum, og mikil bjartsýni í samfélaginu. Auðvitað erum við flest svo heppin að jákvæðar minningar yfirtaka þær leiðinlegu og þannig er það með mínar. Mikill samheldni og samhjálp ríkti í þessu unga samfélagi sem var um það bil aldar gamalt og byggði á sjávarútvegi og þjónustu við landbúnaðinn í firðinum.

Guðjón var yngstur fimm systkina. Samskipti Guðbjartarsystkinanna og okkar systkinabarnanna afkomenda þeirra voru mikil og áberandi í samfélaginu. Fjarlægð milli húsa er ekki mikil á Flateyri, eða um 800 metrar og var enn minni á uppvaxtarárum okkar.

Frændi var alltaf geðgóður og hófsamur, iðinn, handlaginn og hjálpsamur. Hann tók ungur ákvörðun um að verða húsasmiður, eins og stór hluti ættleggs okkar. Enda voru trésmiðir frá Flateyri út um allar grundir á næstu fjörðum. Að loknu námi okkar frændanna syðra leiddu forlögin og reykvískar eiginkonur okkar okkur aftur vestur. Þar ákváðu hann og Bjarnheiður, ásamt tveimur eldri bræðrum sínum og eiginkonum, Gunnari og Ellu, Eiríki og Rögnu, að byggja sér og fjölskyldum sínum einbýlishús við Unnarstíg 1, 2 og 4. En við Gulla byggðum á Unnarstíg 3. Þetta var magnaður tími og skemmtilegur. Margt var þar gert sér til skemmtunar, svo sem árleg götupartí!

Samskiptin milli Heiðu og Gullu og okkar frændanna urðu mikil og náin. Þau með dæturnar þrjár og við með synina þrjá. En því miður gripu óblíð náttúruöflin inn í tilveru okkar og 26. október 1995 rústaði snjóflóðið mikla stórum hluta byggðarinnar á Flateyri, þar með öllum húsum okkar fjögurra frændanna við Unnarstíginn. Tuttugu einstaklingar fórust í flóðinu, þ.m.t. tvær bróðurdætur Guðjóns. Við tveir vorum hins vegar svo ólýsanlega heppnir að fjölskyldur okkar lifðu flóðið af, þótt húsin færu í mél. Er það án efa ein af ástæðum þess að Guðjón og Heiða, og Gulla og ég, ákváðum að gera okkur ný heimili á Flateyri, enda skýr vilji barnanna að búa þar áfram. Enn á ný höguðu aðstæður málum þannig að við urðum áfram nágrannar, þau í nýbyggingu á Grundarstíg 5 en við fengum hús foreldra minna, Grundarstíg 2, gefins frá fjölskyldunni, sem við endurgerðum og stækkuðum.

Þarna undirstrikaði frændi minn elju sína, fagmennsku og þrautseigju við byggingu nýs einbýlishúss, á milli þess að hann sótti sjóinn á trillunni sinni eða vann að trésmíðaverkefnum á Flateyri. Vandað var til hvers einasta smáatriðis við allt sem hann tók sér fyrir hendur, enda skipti ekki máli hvort það kláraðist strax, því vanda varð til þess sem lengi átti að standa. Á meðan dvaldi fjölskyldan í sumarbústað sem komið var fyrir á lítilli lóð beint á móti byggingarlóðinni. Bústaðurinn var hluti sumarhúsa sem húsnæðislausir þolendur flóðsins fengu húsaskjól í til bráðabirgða.

Það voru því áfram fjölmargar samverustundirnar á Grundarstíg 2 og 5, þar sem frásagnargleði frænda fékk að njóta sín, enda var hann einstakur sögumaður! Stundum var okkur strítt með því að við værum alltaf að segja sömu sögurnar en auðvitað er það ósatt. Guðjón gaf sér ótrúlegan tíma til að aðstoða mig við hin ýmsu verkefni á G2, svo sem parketlagningu og fleira, en stundir mínar hjá honum voru ekki margar endurgoldnar. Eiginkonur okkar hafa ætíð verið miklar vinkonur og deila sorg og gleði saman eins og góðir vinir gera. Það er því miður þannig að meira álag er sett á suma en aðra og þannig hefur það verið hjá þessum góðu vinum okkar, Heiðu og Guðjóni og dætrum þeirra.

Um mitt sumar 2014 dundi svo enn eitt óveðursskýið yfir vini okkar. Yngsta dóttir þeirra, þá 21 árs, fékk heilablæðingu, sem gekk ótrúlega hratt til baka, en þegar allt virtist á réttri leið dundi ógæfan aftur yfir nokkrum mánuðum síðar og hún fékk enn öflugri heilablæðingu. Frá þeirri stundu má segja að allt heimilislíf Heiðu og Guðjóns hafi umturnast og Heiða sneri sér algerlega að því að annast dóttur sína 24/7/365.

Dóttirin, Katrín Björk, hefur sýnt ótrúlegt þrek og jákvæðan lífsvilja í baráttu sinni við að yfirvinna afleiðingar blæðinganna. Blæðingar sem raktar eru til svonefndrar arfgengrar heilablæðingar, sem hrjáir of margar fjölskyldur á Íslandi. En vonir standa til að horfi nú fram á betri tíð með lyfi sem mágur Heiðu hefur verið að þróa og talið er geta haldið þessum vágesti niðri og gert lífslíkur þessa hóps jafnar öðrum. Katrín Björk er mörgum Íslendingum að góðu kunn, þar sem hún hefur verið ófeimin við að miðla af lífsreynslu sinni og smitandi lífsvilja.

Það gerist síðan fyrir nokkrum árum að Guðjón fær sjálfur heilablæðingar, sem bundu hann við hjólastólinn og þurfti hann að flytjast á hjúkrunarheimilið Eyri á Ísafirði, þar sem hann bjó síðustu árin. Lífið hefur því ekki verið okkar góðu vinum auðvelt síðastliðinn áratug. Ég get þó engan veginn lýst með nægjanlega skýrum hætti hvernig fjölskyldan hefur komist í gegnum þessa erfiðleika án þess að brotna. Það er eiginlega ofurmannlegt hvernig Heiðu og fjölskyldu hefur tekist að fást við öll áföllin. Því miður hafa fleiri systkini Guðjóns og afkomendur þeirra þurft að heyja hliðstætt stríð, en það er önnur saga.

Við Gulla biðjum Höfuðsmiðinn að umvefja Guðjón með kærleik og umhyggju sinni, um leið og við sendum Heiðu og fjölskyldunni allri okkar einlægustu samúðarkveðjur vegna andláts Guðjóns og biðjum almættið að vernda hana, dætur og fjölskyldur þeirra um ókomin ár.