Hjalti Jónsson Guðmundsson

Hann Hjalti frændi minn var mér sem barni og unglingi tákn um mótsögn.

Hann var lifandi dæmi í minni fjölskyldu um klofning sem kærleikurinn einn gat brúað.

Hlýr og elskulegur, frændrækinn og skemmtilegur með svona gamaldags karlahúmor, sem er mögulega aftur orðinn fyndinn af því að hann er svo óviðeigandi.

Hann var hávær og fyrirferðarmikill og nærvera hans var stór og hláturmild. Það var kannski ekki óvenjulegt í minni fjölskyldu en Hjalti var samt af annarri tegund.

Því þrátt fyrir alla sína góðu kosti var Hjalti amerískur í versta skilningi þess orðs.

Ameríka var ekki hátt skrifuð á mínu æskuheimili en samt var Hjalti aufúsugestur þótt hann væri amerískari en allt sem ég hafði nokkurn tíma kynnst. Hann var í uppáhaldi hjá mömmu sem ung hafði fóstrað hann og Jóhönnu systur hans og milli þeirra var alltaf óslítandi strengur.

En Hjalti varð mér samt snemma ráðgáta.

Hann notaði orð eins og sósíalisti í neikvæðri merkingu eins og það væri skammaryrði sem mér fannst þá mjög óvenjulegt. Hann gat sagt orðið sósíalisti með jafn mikilli fyrirlitningu og pabbi gat sagt orðið heimdellingur.

Þeir voru samt hinir mestu mátar og faðir minn bauð Hjalta í lönsa með sínum vinstrisinnuðu vinum og Hjalti sagði mér löngu seinna að hann hefði hlegið svo mikið að hann kláraði ekki matinn sinn.

Hjalti fór ungur til Ameríku í flugvirkjanám og var í framhaldinu sjanghæjaður á olíuborpall og vann síðan alla starfsævi sína við borun og uppdælingu jarðefnaeldsneytis.

Hann varð verðmætur starfskraftur fyrir Texaco.

Þetta voru ekki beint meðmæli í mínu húsi.

Hann sagði okkur í miðju matarboði að á tímabili hefði hann gengið með svipu og byssubelti eins og kúreki um vinnustað sinn. Þá var hann nefnilega verkstjóri og allsráðandi á olíuborpalli undan strönd Afríku. Og okkur við matarborðið varð ljóst að hann var ekki að grínast. Dr. Reed kölluðu þeir hann.

Þarna byrjuðu stælar mínir við Hjalta frænda. Það var nefnilega verið að sýna þættina Rætur í sjónvarpinu, sögu um frelsisbaráttu Kunta Kinte, afríska drengsins sem var látinn þræla á ökrum kúgara sinna á bökkum Mississippi.

Ég tók upp hanskann fyrir Kunta og alla hans frændur og setti Hjalta í ákveðið hlutverk.

Ég man að í miðju samtals okkar voru allir orðnir hljóðir við borðið nema við frændurnir.

Og þegar honum þótti ég aðeins of fullyrðingaglaður spurði hann mig hlýlega hvort ég hefði nokkurn tíma unnið á olíuborpalli fyrir strönd Afríku?

Nei það hafði ég unglingurinn ekki gert.

Kannski væri ég bara illa upplýstur?

Hjalti var samt meira en þetta hlutverk, því hann átti til umburðarlyndi og hlýju sem þoldi vel allan þennan skæting frá ungum frænda sínum. Hann brosti alltaf eins og sá sem veit betur og hló sínum dillandi hlátri. Seinna fann ég fyrir þessu sama brosi í gegnum símann þegar hann sagði mér hvað ég væri illa upplýstur. Ég ætti að horfa á Fox news, þá myndi ég sjá ljósið.

Það hafði myndaðist þráður á milli okkar sem hélst alla tíð.

Og á bak við þetta hlutverk var manneskja með innsæi og hjarta sem litli drengurinn ég fann alltaf fyrir. Þetta stóra umvefjandi hjarta sem hann erfði líklega frá mömmu sinni henni Siggu frænku sem var ein sú hlýjasta og allt-um-lykjandi manneskja sem ég man eftir.

Ætli það hafi ekki líka verið þess vegna sem ég eitt sinn í örvæntingu minni leitaði til hans.

Ég hóf samtalið á gamalkunnum nótum okkar í millum og skoraði á hann að gera eitthvað gott og gagnlegt við sína svörtu olíupeninga. Hætta að fjárfesta í mýrlendinu við Mississippi og setja þá heldur í íslenska kvikmyndagerð.

Þetta fannst honum skemmtilegt. Ég þurfti ekki að segja honum mikið meira um hvernig mynd þetta ætti að vera. Hjalti var on og varð þar með einn af framleiðendum Hross í oss.

Hann varð einn af liðsmönnum mínum, partur af hópi fólks sem gerði mér kleift að gera mína fyrstu kvikmynd.

En svo auðvitað varð hann Trumpisti.

Það fannst mér erfitt að skilja.

Ég meina, Hjalti var vel greindur maður en samt vildi hann styðja þetta tröll til valda.

Hjalti var haldinn því sem Karl Marx kallaði falsvitund og það blindaði hann. Hann sá ekki veruleikann eins og hann blasti við mér og okkur sófa-sósíalistum.

Ég sendi Hjalta alls konar róttækan áróður af netinu árum saman í þeirri von að honum batnaði. En fékk frá honum innsýn inn í hans algóritma sem fyrir mér var grautur falsfrétta og samsæriskenninga.

Það kom svo í ljós að hann var ekki einn með þennan vírus. Hálf ameríska þjóðin og annar ritstjóri þessa blaðs sem þessi grein birtist í er enn illa haldin. Hjalti var því vissulega einn af þessum Nashyrningum á meðal vor.

En mér þótti vænt um hann. Hann var Nashyrningurinn minn. Honum var vel til mín og mér til hans. Og það brúaði þetta ginnungagap á milli okkar.

Kannski þarna, í þessari mótsögn, liggur von mannkyns.

Það er allt undir því komið að við getum sýnt hvert öðru umburðarlyndi, frændsemi, vináttu í verki og verið hvert öðru betri en enginn. Hvort sem við erum frá Súdan eða Suðurnesjum, Trumpistar, sósíalistar eða heimdellingar. Valsmenn eða KR-ingar.

Hvíl þú í friði elskulegi frændi minn.