Nýtt skyldustopp í Hveragerði

Í Hveragerði má finna brugghúsið og veitingastaðinn Ölverk. Eldbakaðar pítsur og smáréttir renna ljúflega niður með heimagerðu ölinu, sem bruggað er með hjálp jarðvarmans.

Ungum hjónum í Hveragerði fannst upplagt að opna einstakan veitingastað þar sem bjórinn væri bruggaður á staðnum. Reyndar var það kannski bjóráhugi bóndans sem kom ævintýrinu af stað en Elvar Þrastarson hafði lengi gengið með þá hugmynd í maganum að opna brugghús og veitingastað.

Kona hans, Laufey Sif Lárusdóttir, sem er innfæddur Hvergerðingur, var til í slaginn og opnuðu hjónin staðinn Ölverk í maí á síðasta ári, ásamt vini þeirra Ragnari Karli Gústafssyni. Þau byrjuðu í matargerð en brugggerðin hófst í október síðastliðnum og segir Laufey bæði heimamenn og ferðamenn vera hæstánægða með þessa viðbót í veitingahúsaflóru bæjarins.

Jarðgufan notuð til bjórframleiðslu

Það sem gerir Ölverksbjórinn einstakan er að hann er bruggaður með jarðgufu sem ekki skortir í bænum.

„Við ákváðum strax að við vildum nýta jarðvarma í bruggframleiðslunni. Við erum staðsett í Hveragerði og nýting jarðgufu í atvinnurekstri einkennir sögu bæjarins svo það var aldrei spurning um hvort við myndum vilja nýta þessa orkulind. Við erum eitt örfárra brugghúsa í heiminum sem nýta þessa framleiðslutækni og höfum þannig skapað okkur vissa sérstöðu,“ segir hún.

Laufey útskýrir að í venjulegri bjórframleiðslu þurfi rafmagn til þess að hita upp vatn en þau nýta 150 gráðu heita gufu sem hitar upp bruggið, en það þarf að ná 110°C til þess að það sé heilnæmt.

Laufey rifjar upp upphaf ævintýrisins.

„Maðurinn minn byrjaði sem heimabruggari. Hann yfirtók garðskúrinn okkar og henti öllum garðtólunum út og sat gjarnan þar á hækjum sér að brugga. Humlalyktin lá yfir hverfinu og héldu án efa einhverjir nágrannar að eitthvað ólöglegt væri í gangi þarna,“ segir Laufey og hlær.

Nú er bruggið flutt að mestu í Ölverk þar sem Elvar hefur nóg pláss til að þróa nýjar tegundir bjóra.

„Bjórinn okkar er einungis seldur hér og það fer oft eftir í hvaða skapi Elvar er hvað er bruggað hverju sinni. Núna er hann farinn að hugsa um sumarbjórinn og gott ef hann er ekki einnig farinn að leiða hugann að jólabjór,“ segir hún en Ölverk er 300 lítra míkróbrugghús.

Elvar við einn af tönkunum. Ásdís Ásgeirsdóttir

Pítsa með blómum eða hangikjöti

Ölverk býður upp á fleira en bjór; ekki má gleyma matnum. „Svo erum við með eldbakaðar pítsur en hugmyndin var að á boðstólum væri bæði matur og drykkur. Við leggjum mikið upp úr góðum og vönduðum pítsum; deigið er hæggert á tveimur dögum og lítið ger notað þannig að þær eru léttari í maga. Svo erum við með létta smárétti sem við pörum saman við bjórinn og bæði bjórostadýfu og bjórlaukssultu. Þannig að við nýtum bjórinn í matargerðina líka,“ segir hún.

„Við bjóðum upp á skemmtilega flippaðar árstíðabundnar pítsur. Til dæmis um Hinsegin daga helgina vorum við með regnbogalitaða eftirréttapizzu með kandýfloss, á blómstrandi dögum var það pítsa með ætum blómum og nú um jólin var á boðstólum hangikjötspítsa með rauðkáli og uppstúf, alvöru jólapítsa eins og amma myndi gera ef hún myndi bjóða upp á pítsu á jóladag!“ segir hún og segir þau gjarnan nota það ferska grænmeti sem fæst í bænum.

„Í gróðurhúsum bæjarins eru ræktaðar hinar ýmsu grænmetistegundir og jarðarber sem við nýtum eins og við getum.“

Ekki setjið þið jarðarber á pítsur?

„Jú, við erum með mjög vinsæla eftirréttarpítsu sem er með jarðarberjum, bönunum, nutella og flórsykri.“

Eftir viðtalið var smakkað og getur blaðamaður vottað að þessi pítsa er ekkert slor.

Fjölskyldurekið og umhverfisvænt

Var ekkert erfitt að fara út í bjórframleiðsluna?

„Nei ekki með Elvar yfir því sviði en hann er mikill áhugamaður um bjór, með starfsreynsluna sem bruggmeistari og svo fór hann til Bretlands í skóla og nældi sér þar í gráðu í þessum fræðum. Hann er hugmyndasmiðurinn á bakvið bjórgerðina og matinn og svo kem ég og sé um stjórnun og utanumhald,“ segir Laufey sem er með menntun í notkun stafrænna miðla og markaðssetningu.

„Svo er ég með gráðu í hússtjórnun frá Hallormsstað og fyrir það nám er ég hvað eina þakklátust í dag. Þar voru og eru kenndir áfangar eins og hreinlætisfræði sem kemur sér heldur betur vel í dag með Ölverk sem okkar annað heimili og mikið um gestagang,“ segir hún og brosir.

Laufey segir heimamenn duglega að sækja staðinn en einnig koma margir ferðamenn þarna við. „Sumir álpast hingað óvart inn en aðrir koma gagngert hingað af því að þeir vita af brugghúsinu og það er greinilegt að það er stækkandi hópur ferðamanna sem stundar það að heimsækja brugghús vítt og breitt um landið. Það er þá gaman fyrir þá að smakka íslenskan bjór sem er bruggaður á staðnum og sem einungis fæst þar. Ferðamaður er að sækjast eftir einhverju einstöku, því sem hann fær ekki upplifað annars staðar. Ölverk er fjölskyldurekið fyrirtæki, af fólki sem býr á staðnum, við erum umhverfisvæn með því að nota þær náttúruauðlindir sem eru í boði og þetta þrennt tikkar í viss box yfir staði sem ferðamönnum þykja áhugaverðir og þess virði að skoða betur.“

Eru þið að vinna hér allan sólarhringinn?

„Já, nánast. Þetta er mikill skóli en skemmtilegt og er að virka af því að við stöndum saman í þessu ævintýri,“ segir Laufey, en þau hjón eiga tvo drengi saman, eins árs og fimm ára.

„Þeir eru strax farnir að aðstoða á einn eða annan hátt eða alla vega sá eldri og þykir honum það mjög gaman. Styttist í að þeir fari að æfa sig í pítsugerðinni,“ segir hún.

Laufey Sif dælir heimabrugguðum bjórnum. Ásdís Ásgeirsdóttir

Bjór á sér stað og stund

Á Ölverki er oft tekið á móti hópum í bjórkynningar. Þar er farið yfir sögu bjórsins hér á landi og hvernig bjórmenningin hefur þróast en í sumar hyggjast hjónin fara í gang með daglegar bjórkynningar.

„Í kynningunum tölum við um jarðhitanotkunina á Íslandi og um staðsetningu Hveragerðis við Mið-Atlantshafshrygginn og þau áhrif á svæðið. Hvernig það hjálpar okkur og hvernig við nýtum þessa orkulind í bjórframleiðslunni,“ segir Laufey.

„Svo auðvitað smökkum við fullt af bjór og höfum gaman.“

Elvar situr á barnum, þó ekki við bjórsull, og svarar nokkrum spurningum blaðamanns.

Af hverju fórstu til Bretlands að læra að bjórgerð?

„Ég byrjaði að brugga heima hjá mér og gekk með þann draum í maganum lengi að opna stað eins og Ölverk þannig að fyrsta skrefið var að læra meira og fór ég út til Bretlands til þess. Þegar ég kom heim fékk ég strax vinnu sem bruggmeistari hjá Ölvisholti og var þar í þrjú ár. Svo snemma árið 2017 losnaði þetta húsnæði við aðalgötuna hérna í Hveragerði og þá fór boltinn að rúlla,“ segir Elvar.

Hvað er svona sérstakt við bjórinn?

„Mér þykir hann góður,“ segir hann en vill ekki meina að hann eigi sér uppáhaldsbjór. „Hver bjór á sér stað og stund.“

Drekkur þú mikinn bjór?

„Alltof lítinn. Ég drakk örugglega mun meira áður en ég byrjaði að brugga.“