Guðbjörg Kára heldur í jólahefðirnar

Fágað og stílhreint yfirbragð er yfir hátíðarborðinu hennar Guðbjargar Káradóttur …
Fágað og stílhreint yfirbragð er yfir hátíðarborðinu hennar Guðbjargar Káradóttur hjá KER. Það er skreytt með lifandi greinum, silkiborðum og fallegum jólakúlum. Morgunblaðið/Árni Sæberg

Fagurkerinn og leirlistakonan Guðbjörg Káradóttir hjá KER byrjar snemma að undirbúa jólin. Hún hefur einstaklega gott auga fyrir fallegum hlutum og kann að láta þá tóna saman með lifandi greni og blómum úr náttúrunni. Jólahefðirnar er í forgrunni og hún er fastheldin á gamla og siði sem hafa fylgt fjölskyldunni gegnum tíðina.

Hún byrjar líka snemma að undirbúa jólin á vinnustofu sinni þar sem hún nýtir sína listrænu hæfileika til að renna og gera falleg keramikverk.

„Ég byrja alltaf mjög snemma að undirbúa jólin og byrja yfirleitt að renna jólatré í ágúst. Þó kemur jólaskapið yfirleitt ekki alveg fyrr en í byrjun aðventunnar. Fyrsta jólaskrautið hjá mér eru jólaseríurnar í gluggana, sem ég set upp í byrjun nóvember til að skapa hlýlega stemningu. Ég byrja síðan að skreyta almennilega heima um miðjan desember,“ segir Guðbjörg með bros á vör.

Guðbjörg Káradóttir leirlistakona nýtur þess að skreyta á aðventunni og …
Guðbjörg Káradóttir leirlistakona nýtur þess að skreyta á aðventunni og dekka hátíðarborðið fyrir jólamáltíðirnar. mbl.is/Árni Sæberg

„Mér finnst alltaf ótrúlega gaman að fá fólk í heimsókn í galleríið og vinnustofuna mína í Mávahlíðinni, þar sem ég eyði mestum tíma á aðventunni og legg mikinn metnað í að skreyta fallega þar. Jólalögin í útvarpinu skapa notalegt andrúmsloft, og mér finnst algjör nauðsyn að hafa góðan jólailm í loftinu, ilmurinn „Vetur“ frá Haf Store er í miklu uppáhaldi hjá mér,“ segir Guðbjörg dreymin á svip.

Hver hlutur á sér tilgang á heimili Guðbjargar og fagurkerinn …
Hver hlutur á sér tilgang á heimili Guðbjargar og fagurkerinn skreytir gluggana með ferskum jólaávöxtum í skálum úr sinni eigin hönnunarlínu. mbl.is/Árni Sæberg

Yfirleitt búin að leggja á borð á Þorláksmessukvöld

Þegar kemur að borðhaldinu um hátíðirnar er metnaðurinn í hámarki hjá Guðbjörgu. Þá blandar hún saman hlutum sem eiga sér sögu og því sem hún hefur hannað með skemmtilegri útkomu sem fangar augað.

„Mamma mín lagði ávallt mikinn metnað í að skreyta hvern disk á jólaborðinu með lifandi greinum og var yfirleitt búin að leggja á borð á Þorláksmessukvöld. Þessa hefð hef ég haldið í heiðri og alltaf fylgt sjálf.

Fyrr á árinu hannaði ég og renndi sérpantað matarstell fyrir kúnna og ég á nokkra diska úr því setti sem ég ætla að nota á jólaborðið í ár. Mér finnst það ómissandi hluti af jólunum að skreyta með lifandi greinum og fallegu jólatré og er einstaklega þakklát fyrir að enginn í fjölskyldunni sé með ofnæmi fyrir greni,“ segir Guðbjörg glaðlega.

Í ár er matarstellið á jólaborðinu nýtt en Guðbjörg hannaði …
Í ár er matarstellið á jólaborðinu nýtt en Guðbjörg hannaði það og renndi í sumar. Hver einasti diskur er handgerður og engir tveir eru í raun eins. Handbragðið gerir mikið fyrir borðhaldið. mbl.is/Árni Sæberg

Hefðirnar í matargerðinni eru í föstum skorðum hjá Guðbjörgu og fjölskyldu hennar. „Á aðfangadag undirbúum við dóttir mín jólamatinn saman frá hádegi og á meðan hlustum við á jólakveðjurnar í útvarpinu. Það er misjafnt hvort við höldum jólin heima hjá mér eða hjá henni. Eftir að kirkjuklukkurnar hringja inn jólin setjumst við til borðs og byrjum að snæða saman.

Það hefur þó komið upp smá vesen eftir að við hættum að nota gömlu útvarpstækin – stundum hefur verið smá bras að tengja rétta símann við rétt snjalltæki til að ná kirkjuklukkunum á réttum tíma,“ segir Guðbjörg og hlær.

Aðspurð segist Guðbjörg vera frekar íhaldssöm þegar kemur að jólunum. „Hjá okkur eru þau keimlík því sem ég upplifði í æsku. Nú er ég náttúrulega orðin amman, og það er alveg dásamlegt að fylgjast með litlu og stóru strákunum mínum, barnabörnunum, upplifa jólin.

Blómavasinn er einnig hannaður af Guðbjörgu og er handgerður úr …
Blómavasinn er einnig hannaður af Guðbjörgu og er handgerður úr postulíni sem er blandað með eldfjallaösku. mbl.is/Árni Sæberg

Dagarnir eftir aðfangadag eru kærkomin hvíld eftir mikla vinnutörn. Þá nýt ég þess að eyða tíma með vinum og fjölskyldu. Það er líka fyndið hversu mörg afmæli eru hjá mínu nánasta fólki yfir hátíðirnar, sem þýðir að við höfum fleiri skemmtilega hittinga en bara þessi hefðbundnu jólaboð.“

Eldhúsið fær líka að njóta þess að fara í jólabúninginn.
Eldhúsið fær líka að njóta þess að fara í jólabúninginn. mbl.is/Árni Sæberg

Matseðillinn í föstum skorðum á aðfangadag

„Á okkar jólaborði er rækjukokteill í forrétt, rétt eins og á mínu æskuheimili. Það er hefð sem við í stórfjölskyldunni höldum flest í heiðri. Um aldamótin fann ég uppskrift að fylltri önd sem við höfðum í jólamatinn, en ég týndi henni eftir þau jól. Þrátt fyrir það held ég að ég hafi náð að endurskapa hana nokkuð vel. Í eftirrétt geri ég ávallt sítrónufrómas, sem er borinn fram í art deco-glerskálum sem ég erfði frá ömmu minni og mér þykir einstaklega vænt um.

Það hefur komið upp að einhver stingi upp á smávægilegum breytingum á jólamatnum, en það eru helst börnin sem harðneita, þau vilja að allt sé eins og það á að vera.“

Þessi forláti bikar með rækjukokteilnum í kemur frá æskuheimili Guðbjargar. …
Þessi forláti bikar með rækjukokteilnum í kemur frá æskuheimili Guðbjargar. Hún á nokkra slíka og þeir voru keyptir á Mallorca árið 1976 og eru eingöngu notaðir á aðfangadagskvöld. mbl.is/Árni Sæberg

Guðbjörg sviptir hér hulunni af uppskriftinni að jólaöndinni en uppskriftin að hinum fræga rækjukokteil er fjölskylduleyndarmál og verður áfram. Með öndinni ber hún fram waldorfsalat, brúnaðar kartöflur og rósakál. Í eftirrétt er ávallt sítrónufrómasinn.

Tauservíettubrotið fallegt og skreytt með lifandi greinu og slaufuborða. Trén …
Tauservíettubrotið fallegt og skreytt með lifandi greinu og slaufuborða. Trén sóma sér vel á hátíðarborðinu. mbl.is/Árni Sæberg

Jólaöndin hennar Guðbjargar

Jólafyllingin

  • 1 laukur, smátt skorinn
  • 1 stór engiferrót, smátt skorin
  • 2 msk. smjör til að svissa
  • 1 pk. þurrkaðar apríkósur, soðnar og smátt skornar, vatn sigtað frá
  • 1 dl púrtvín
  • 1 dl appelsínusafi
  • 2 dósir kastaníuhnetur (water chestnuts)
  • brauðmolar innan úr einu stóru franskbrauði
  • salt og pipar eftir smekk
  • 3 msk. apríkósusulta

Aðferð:

  1. Svissið lauk og engifer í smjöri á meðalhita þar til það verður mjúkt og ilmandi.
  2. Hellið púrtvíni og appelsínusafa yfir soðnar apríkósur og
  3. blandið saman.
  4. Hrærið kastaníuhnetum, brauðbitum, lauk og engifer saman við.
  5. Kryddið til með salti og pipar.
  6. Blandið apríkósusultu saman við.
  7. Ef fyllingin er of þurr, bætið við meiri appelsínusafa og púrtvíni þar til rétt áferð næst.

Aðferð við fyllingu

  1. Fyllið öndina með blöndunni og lokið opinu með tannstönglum eða eldhúsgarni.
  2. Undirbúningur fyrir eldun
  3. Nuddið öndina með smá salti og penslið hana síðan með apríkósumarmelaði.
  4. Setjið hana á grind með ofnskúffu undir til að safna fitu og safa.

Eldun

  1. Eldið öndina í forhituðum ofni við 180°C. Eldunartími fer eftir stærð, en almenna reglan er 20-25 mínútur fyrir hver 500 g.
  2. Athugið hvort öndin sé tilbúin með því að stinga í lærið; safinn ætti að vera tær.
  3. Setjið öndina á fallegt fat eða viðarbretti og skreytið eins og ykkur langar til. Berið fallega fram.

Andarsósan

  • Andarsoð (af safanum sem rennur af öndinni í ofnskúffunni)
  • 1 dl púrtvín
  • 200 ml rjómi
  • 2 msk. apríkósusulta
  • salt og pipar eftir smekk

Aðferð:

  1. Byrjið á því að setja andarsoðið í pott og hitið á miðlungshita.
  2. Bætið síðan við púrtvíni og látið vínandann sjóða upp.
  3. Bætið þar næst rjómanum við og apríkósusultunni og látið suðuna koma upp. Kryddið til með salti og pipar eftir smekk.
  4. Hrærið reglulega í sósunni og smakkið til.
  5. Þið getið bætt við kryddi eða öðru sem þið viljið ef ykkur finnst vera þörf á því.
Skálarnar eru handverk Guðbjargar gerðar úr postulíni blandað með eldfjallaösku.
Skálarnar eru handverk Guðbjargar gerðar úr postulíni blandað með eldfjallaösku. mbl.is/Árni Sæberg
Handbenndu jólatrén eru táknræn fyrir hönnun Guðbjargar og eru þau …
Handbenndu jólatrén eru táknræn fyrir hönnun Guðbjargar og eru þau sýnileg á ófáum heimilum landsmanna. mbl.is/Árni Sæberg
Nánar um málið
í Morgunblaðinu
Áskrifendur:
Nánar um málið
í Morgunblaðinu
Áskrifendur:
Fleira áhugavert
Fleira áhugavert