Innlent | mbl | 23.7.2010 | 21:15 | Uppfært 22:34

Aukinn stuðningur við aðild

Við höfuðstöðvar ESB í Brussel. Reuters

Stuðningur við aðild Íslands að Evrópusambandinu á Alþingi hefur heldur farið vaxandi að undanförnu að mati Össurar Skarphéðinssonar utanríkisráðherra. Össur vísar á bug gagnrýni sjálfstæðismanna vegna fyrirhugaðrar þátttöku hans í ríkjaráðstefnu ESB og segir flokkinn vera að einangra sig.

En hvað ætlar Össur að leggja áherslu á á ríkjaráðstefnunni?

Fylgt úr hlaði með stuttri ræðu

„Við munum leggja fram skriflega greinargerð sem ég fylgi úr hlaði með munnlegri ræðu þar sem farið er yfir stærstu drættina. Ég mun þar leggja áhersla á þau grundvallaratriði sem koma fram í nefndaráliti meirihluta utanríkismálanefndar. Það er sá grundvöllur sem allt ferlið byggir á.

Það er fyrst og fremst tvennt sem ég veg þyngst af efnislegum atriðum í minni ræðu. Það er sjávarútvegur og landbúnaður, þó vitaskuld séu önnur atriði einnig reifuð. Megináherslan er þó á það tvennt,“ segir Össur og bætir því við að hann farið yfir drög að hinni skriflegu greinargerð á fundi utanríkismálanefndar í dag.

„Ég fór mjög nákvæmlega yfir okkar viðhorf gagnvart sérstöðu Íslands í sjávarútvegi og fiskveiðum ásamt áherslum í landbúnaði og byggðamálum, jafnframt því sem ég greindi frá öðrum atriðum sem verða líka rædd. En þetta eru stóru atriðin.“

Undir lok fundarins lögðu fulltrúar Sjálfstæðisflokksins í utanríkismálanefnd fram bókun þar sem þátttaka Össurar í ráðstefnunni var sögð ótímabær í ljósi þess að fyrir liggi tillaga á þinginu um að draga umsóknina til baka.

Sjálfstæðismenn á einangrunarbraut

Össur segir tillöguna hafa verið lagða fram í beinu framhaldi af landsfundi Sjálfstæðisflokksins undir lok júní.

„Sjálfstæðisflokknum virðist umfram um það að einangra sig í stjórnmálum í dag og læsa sig frá öðrum flokkum. Það eru bernskubrek nýrrar forystu sem mun ábyggilega einhvern tímann sjá ljósið og koma fram með ábyrgari hætti.“

Aðspurður um það sjónarmið að fremur sé um aðlögunarferli að ræða, þar sem Ísland fær litlu um ráðið, heldur en eiginlegar samningaviðræður landsins við ESB vísar Össur því á bug með vísan til þess að það sé vissulega hægt fyrir Íslendinga „að ná samningum við Evrópusambandið um erfið mál alveg eins og öðrum þjóðum hefur tekist“.

Hægt að semja um erfið atriði

Össur rifjar af því tilefni upp skýrslu Evrópunefndar Alþingis sem lauk störfum 2007 undir forystu Björns Bjarnasonar og hann átti sæti í.

„Þar er heill kafli þar sem greint er frá ýmsum sérlausnum Evrópusambandsins gagnvart einstökum ríkjum sem sóttu um aðild. Þannig að ég tel fráleitt að gefa sér fyrirfram að það sé ekki hægt að ná samningum um erfið atriði. Það væri undarlegt keppnisskap að tapa orrustum áður en þær byrja.

Ég nefni sem dæmi sjávarútveg þar sem við höfum algera sérstöðu. Hún birtist í því að okkar efnahagslögsaga er gríðarlega víðfeðm, 760.000 ferkílómetrar, og hún er einstök miðað við ríki ESB að því leyti að hún skarast ekki á við efnahagslögsögu nokkurs annars ríkis.

Sameiginleg sjávarútvegsstefna sambandsins var ekki skrifuð fyrir slíkar aðstæður, rétt eins og að hin sameinaða landbúnaðarstefna sambandsins var ekki skrifuð fyrir hinar finnsku aðstæður eins og sambandið viðurkenndi í verki með sérlausnum fyrir Finnland.

Þannig að ég gef mér að í samningunum sé ekkert útilokað fyrirfram. Síðan verður veruleikinn að leiða í ljós hvað er hægt að komast langt við samningaborðið.“

Fráleitur málflutningur

- Hvað segirðu um það sjónarmið þingmanna Sjálfstæðisflokksins að það sé ótímabært að þú takir þátt í ríkjaráðstefnu ESB á þriðjudag, í ljósi þess að fyrir þingi liggi tillaga um draga aðildarumsóknina til baka?

„Það er fráleitur málflutningur en hann kemur mér ekki að öllu leyti á óvart. Hann kemur þó á óvart miðað við það að skömmu áður en núverandi formaður var kjörinn leiðtogi Sjálfstæðisflokksins talaði hann nánast eins og jafn sannfærður Evrópusambandssinni og ég. En allt breytist í heiminum [...] Hitt liggur fyrir að Alþingi er æðsta vald og það getur tekið ákvörðun hvenær sem það vill um að fresta viðræðum, draga sig út úr viðræðum eða slíta þeim.

Ég er hins vegar í þeirri stöðu að Alþingi hefur tekið formlega ákvörðun þar sem mér er falið að hafa stjórnskipunarlegt frumkvæði að því að sækja fyrir Íslands hönd um aðild og leiða samninga til lykta. Það verður ekki stöðvar með því að nokkrir þingmenn komi korteri fyrir þinglok fram með tillögu um eitthvað annað.“

Tillagan hlaut ekki brautargengi

Össur bendir í framhaldinu á að fyrir nokkrum mánuðum hafi forsprakki málsins lýst yfir á Alþingi að innan tíðar myndu allir þingmenn stjórnarandstöðunnar leggja fram tillögu á Alþingi um að aðildarumsóknin skyldi dregin til baka. Hún hafi hins vegar ekki komið fram fyrr en korteri fyrir þinglok, þegar forsprökkum málsins hefði vitanlega verið ljóst að málið kæmist ekki á dagskrá.

Össur segir að sér hafi líka fundist athyglisvert að enginn flokkur stjórnarandstöðunnar hafi sett fram kröfu um að tillagan skyldi sett í forgang við afgreiðslu mála á lokaspretti þinghaldsins í sumar.

Rammklofin stjórnarandstaða

„Þannig að ég get ekki séð að það fylgi mikill hugur máli. Alllir flokkar stjórnarandstöðunnar eru rammklofnir í þessu máli. Sjálfum segir mér svo hugur að fylgi við ferlið og umsóknina sé heldur að aukast á Alþingi fremur en að minnka. Það kemur væntanlega í ljós.“

- Á hverju merkirðu þennan aukna stuðning?

„Ég þekki þingið.“