Pétur Eiríksson fæddist 21. október 1937 í Dresden í Þýskalandi. Pétur lést 1. ágúst 2024 á Landakoti.
Foreldar hans voru Salóme Þ. Nagel (1897-1979) og dr. Erich Nagel (1886-1947).
Pétur var áður giftur Helgu Bahr. Dætur þeirra eru: Kristín Hjördís, f. 13.8. 1964, gift Thomasi Lesch, þau eiga dæturnar Mareni, f. 12.12. 1996, maki hennar er Fabian Frank og Köru, f. 3.4. 1999, gift Maik Perius. Signý Gyða, f. 6.3. 1969, sem á dótturina Söru Melissu, f. 2.2. 2011. Laila Sæunn, f. 13.1. 1975, sem er trúlofuð Brynjari Ingvarssyni. Pétur var kvæntur Marinu Droujinina (2001-2003) og Ednu M. Vasquez 2007. Hann sótti um lögskilnað frá Ednu í vor.
Foreldrar Péturs ráku tungumálaskóla í Leipzig 1929-1945. 1945 flúðu þau til Hamborgar. Erich féll frá 1947 og sama ár flutti Salóme með Pétur til Íslands. Mæðginin fluttu á heimili stórfjölskyldunnar að Bókhlöðustíg 2. Pétur gekk í Austurbæjarskóla og Menntaskólann í Reykjavík. Hann lauk stúdentsprófi frá MR 1957 og útskrifaðist sem hagfræðingur úr Freie Universität í Berlín 1963. Á þessum tíma var verið að byggja Berlínarmúrinn. Pétur ásamt nokkrum félögum sínum tóku á það ráð að hjálpa til við að smygla fólki frá austur til vestur Berlínar. Þeir náðu að bjarga fjöldanum öllum af fólki.
Eftir nám var Pétur fulltrúi og síðar deildarstjóri áætlunardeildar Efnahagsstofnunar 1963-1970 og kynnti sér áætlanagerð hjá Alþjóðabankanum í Washington D.C. 1968. Síðar varð Pétur skrifstofustjóri Álafoss h.f. 1970, aðstoðarframkvæmdastjóri þar 1971 og forstjóri þar 1974-1986. Eftir að Pétur hætti störfum hjá Álafossi stofnaði hann ásamt fleirum inn- og útflutningsfyrirtækið M.A. Eiríksson h.f. sem sýslaði með verslun á íslenskum lopa- og gjafavörum fyrir ferðamenn. Heildsöluna rak hana til 2006 þegar hann hætti störfum.
Pétur var mikill námshestur og fannst gaman að læra nýja hluti. Hann lagði stund á skógrækt og var iðinn við skák. Pétur sat í stjórn Taflfélags Reykjavíkur og Skáksambands Íslands um árabil, í stjórn Félags íslenskra iðnrekenda 1977-87, í stjórn Útflutningsmiðstöðvar iðnaðarins 1979-83 og gengdi fjölda annarra stjórnar- og nefndarstarfa. Hann skrifaði að auki fjölda tímaritsgreina um efnahags- og iðnaðarmál sem og sagnfræðitengdar greinar. Pétur útskrifaðist með BA í sagnfræði frá HÍ 2006 og með MA í sagnfræði frá HÍ 2014 og gaf út bókina Þýska landnámið árið 2008.
Pétur var mikill tungumálamaður og þótti einstaklega gaman að ferðast. Hann fór í Leiðsögumannaskólann og útskrifaðist þar árið 2007 þá 70 ára gamall. Hann ferðaðist um landið með ferðamenn og sagði þeim allt um land, þjóð og sögu á hinum ýmsu tungumálum svo sem ensku, þýsku, spænsku og dönsku. Dætur hans vita að hann hefur verið mjög góður leiðsögumaður því þegar þær voru ungar fengu þær að þeysast með honum um landið.
Pétur verður jarðsungin í dag, 20. ágúst 2024, kl. 13 frá Fríkirkjunni í Hafnarfirði.
Elsku pabbi okkar, Pétur Eiríksson, er fallinn frá. Við dætur hans
viljum gjarnan minnast hans með því að skrifa brot af æviágripi hans.
Pabbi fæddist í 21. október 1937 í Dresden í Þýskalandi rétt fyrir seinni
heimsstyrjöld. Móðir hans var Salóme Þ. Nagel (1897-1979) og faðir dr.
Erich Nagel (1886-1947). Þau ráku tungumálaskóla í Leipzig frá árinu 1929
til 1945. Árið 1945 flúðu þau til Hamborgar og bjuggu þar næstu tvö ár þar
sem afi tók að sér kennslu í einkatímum og fjölskyldan leið hörmungar
eftirstríðsáranna. Þau vildu öll komast til Íslands en amma hafði fengið
boð um að koma heim til Íslands með pabba en hún vildi ekki skilja mann
sinn eftir. Erfitt var á þessum tíma að fá landvistarleyfi fyrir Þjóðverja
svo þau ákváðu að vera um kyrrt í Hamborg að bíða saman. Afi féll hins
vegar frá stuttu áður en leyfið barst. Hann andaðist í febrúarmánuði 1947
og sama ár fluttu mæðginin heim til Íslands þar sem fjölskyldan og vinir
tóku á móti þeim hér heima.
Þegar pabbi kom til Íslands kunni hann ekki stakt orð í íslensku þar sem
amma hafði ekki þorað að kenna honum íslensku í ljósi aðstæðna í Þýskalandi
þar sem þau hefðu getað verið handtekin. Við tók því íslenskukennsla á
heimili þeirra á Bókhlöðustíg 2 þar sem Ragnheiður Bjarnadóttir amma hans
og frænkur voru iðnar við að hjálpa til. Pabbi var þó snöggur að læra
íslenskuna þó að þýska hreimsins gætti alla tíð. Hann gekk í
Austurbæjarskóla og undi sér þar vel og fór svo í Menntaskólann í
Reykjavík. Hann sagði alltaf að hann hefði alltaf vaknað bara við
skólabjölluna og hlaupið þá í skólann, sem var við hliðina á heimili hans.
Bekkjarbræður hans í MR hittast reglulega enn þann dag í dag og þótti pabba
ætíð gaman og vænt um þessa hittinga.
Pabbi lauk stúdentsprófi frá MR árið 1957 og hélt þá af landi brott og
lagði stund á nám í þjóðhagfræði við Georg-August-Universität í Göttingen
1957-58 og svo Freie Universität í Berlín 1958-1963 þar sem hann
útskrifaðist með Diplom Volkswirt-gráðu. Hann var einnig löggiltur
skjalaþýðandi. Pabbi naut námsins og að ferðast um Evrópu og lagði meira að
segja af stað í hjólaferð frá Þýskalandi til Ítalíu með þremur öðrum
námsmönnum. Á þessum tíma var verið að byggja Berlínarmúrinn til að afmarka
austrið frá vestrinu. Sú aðgerð hófst árið 1961. Pabbi, ásamt nokkrum
félögum sínum í háskólanum, tók á það ráð að hjálpa til við að smygla fólki
frá Austur- til Vestur-Berlínar. Einn sá um að falsa pappíra, hinir, þar á
meðal pabbi, fóru reglulega til austursins að þjálfa fólkið svo það myndi
ekki lenda í vandræðum ef það yrði spurt. Að lokum fór pabbi með pappírana
í leynihólfi í bílnum sínum til austursins, afhenti þá og þau sem voru að
flýja fóru svo í lest til Vestur-Berlínar. Þeir félagarnir náðu að bjarga
fjölda manns, meðal annars á þennan máta. Eitt skiptið skiptu pabbi og
annar á vöktum og það afdrifaríka kvöld var hópurinn handtekinn. Það var
njósnari á heimavistinni þeirra sem sagði til þeirra og pabbi komst á
svartan lista hjá Stasi og gat ekki farið aftur til Austur-Þýskalands fyrr
en eftir hrun Berlínarmúrsins.
Í Berlín kynntist pabbi fyrrverandi eiginkonu sinni, Helgu Bahr, f. 1938.
Hann á með henni þrjár dætur, þær eru: 1) Kristín Hjördís, f. 13. ágúst
1964, gift Thomasi Lesch, saman eiga þau dæturnar Maren, f. 12.12. 1996,
sambýlismaður hennar er Fabian Frank, og Köru, f. 3.4. 1999, gift Maik
Perius. 2) Signý Gyða, f. 6. mars 1969, sem á dótturina Söru Melissu, f.
2.2. 2011. 3) Laila Sæunn, f. 13. janúar 1975, trúlofuð Brynjari
Ingvarssyni. Pabbi var kvæntur Marinu Droujinina 2001-2003 og Ednu M.
Vasquez 2007. Hann sótti um lögskilnað frá Ednu í vor.
Eftir námið var pabbi fulltrúi og síðar deildarstjóri áætlunardeildar
Efnahagsstofnunar, þ.e. árin 1963-1970, og kynnti sér áætlanagerð hjá
Alþjóðabankanum í Washington DC árið 1968. Síðar varð hann skrifstofustjóri
Álafoss hf. árið 1970, aðstoðarframkvæmdastjóri þar frá 1971 og forstjóri
sama fyrirtækis árin 1974-1986. Eftir að pabbi hætti störfum hjá Álafossi
stofnaði hann ásamt fleirum inn- og útflutningsfyrirtækið M.A. Eiríksson
hf. sem sýslaði með verslun á íslenskum lopavörum og gjafavörum fyrir
ferðamenn. Heildsöluna rak hana til ársins 2006 þegar hann hætti
störfum.
Pabbi var mikill námshestur og fannst gaman að læra nýja hluti. Hann ákvað
til dæmis einn daginn að helga sig skógrækt og upphófst tímabil sáninga og
græðlinga heima fyrir í öllum gluggakistum heimilisins og á endingu varð að
kaupa landskika við Hafravatn til að koma plöntunum fyrir. Hann var iðinn
við skák og tefldi meðal annars á Lækjartorgi þegar stóru taflmennirnir
voru dregnir út á hátíðarstundum. Pabbi sat í stjórn Taflfélags Reykjavíkur
og Skáksambands Íslands um árabil, sat í stjórn Félags íslenskra iðnrekenda
1977-87, var í stjórn Útflutningsmiðstöðvar iðnaðarins árin 1979 til '83 og
gegndi fjölda annarra stjórnar- og nefndarstarfa. Hann skrifaði að auki
fjölda tímaritsgreina um efnahags- og iðnaðarmál. Síðar skrifaði hann
einnig sagnfræðitengdar greinar og gaf út bók en hann ákvað í kringum
eftirlaunaárin að skrá sig í sagnfræði í Háskóla Íslands.
Pabbi útskrifaðist með BA í sagnfræði frá HÍ árið 2006 með lokaverkefnið:
Frá Memel til Melrakkasléttu: uppruni, afdrif og aðlögun þýsks
landbúnaðarverkafólks sem flutt var til Íslands af Búnaðarfélagi Íslands
árið 1949. Verkefnið snerist um að skrásetja sögur aðallega fólks sem kom
frá Þýskalandi eftir stríðsárin til vinnu á Íslandi og þótti honum afar
mikilvægt að þessar sögur yrðu skrásettar áður en að um seinan væri. Út frá
þessu verkefni gaf hann út bókina Þýska landnámið árið 2008. Hann hélt svo
áfram í námi og útskrifaðist með MA í sagnfræði frá HÍ árið 2014.
Útskriftarverkefni hans var: Mikilvægi Íslandsverslunarinnar fyrir Hamborg
á 15. og 16. öld og dvaldi pabbi í Hamborg í um hálft ár við heimildaleit
þar.
Pabbi var mikill tungumálamaður og þótti einstaklega gaman að ferðast. Það
var jafnan keppni á milli hans og okkar dætranna til hversu margra landa
hver um sig hafði komið. Hann sagði meðal annars fyrir stuttu frá því að
hann hefði til dæmis stokkið niður tröppur flugvélar í Íran og sett tána
niður á jörðina til að geta talið Íran með öllum hinum löndunum sem hann
hafði komið til. Pabbi lærði sjálfur grunn í rússnesku til að selja
ullarvörur frá fyrirtækinu sínu um borð í skemmtiferðaskip sem voru með
rússneskar áhafnir. Árið 1996 skellti hann sér í spænskunám til
Suður-Ameríku og fór í bakpokaferðalag um Ekvador, þá 59 ára gamall. Hann
fór einnig í leiðsögumannaskólann og útskrifaðist þaðan 2007 þá 70 ára
gamall. Hann ferðaðist um landið með ferðamenn og sagði þeim allt um land,
þjóð og sögu á hinum ýmsu tungumálum svo sem ensku, þýsku, spænsku og
dönsku. Við dætur hans vitum að hann hefur verið mjög góður leiðsögumaður
því þegar við vorum ungar fengum við að þeysast með honum um landið og
hafði hann mjög gaman af að segja okkur sögur af hverjum einasta stokk og
steini.
En nú er komið að leiðarlokum hjá elsku pabba okkar. Við þökkum honum allar
fyrir að hafa leitt okkur í gegnum lífið á einn eða annan hátt og fyrir öll
ævintýrin.
Við vitum að hann á eftir að hafa það gott í sumarlandinu með öllum þeim
sem eru farnir á undan honum og hlökkum til að sjá hann þar síðar.
Við elskum þig pabbi!
Þínar dætur,
Kristín, Signý og Laila.