Heilsu­fars­leg­ur ávinn­ing­ur kyn­lífs er vel þekkt­ur, en rann­sókn­ir benda til þess að kyn­líf auki hjarta- og æðaheil­brigði, dragi úr streitu, styrki ónæmis­kerfið, stuðli að al­mennri ham­ingju og dragi úr kvíða og þung­lyndi. 

Að því sögðu er for­vitni­legt að spyrja sig hvort kyn­líf geti einnig bætt heil­a­starf­semi og veitt vernd gegn tauga­hrörn­un­ar­sjúk­dóm­um. Ný­leg rann­sókn sem birt var í The Journal of Sex Rese­arch svar­ar þess­ari spurn­ingu. 

Rann­sak­end­ur notuðust við gögn úr ann­arri og þriðju lotu Nati­onal Social Life, Health and Ag­ing Proj­ect (NS­HAP) og báru sam­an 2.409 svar­end­ur sem höfðu lokið báðum lot­um könn­un­ar­inn­ar með fimm ára milli­bili til að greina hvernig þau breytt­ust með tím­an­um. Tveir hóp­ar voru skoðaðir, ann­ars veg­ar ein­stak­ling­ar á aldr­in­um 62 til 74 ára og hins veg­ar á aldr­in­um 75 til 90 ára. 

Til að mæla vit­ræna virkni var Montreal Cogniti­ve Assess­ment könn­unn­in notuð, en kyn­ferðis­leg tíðni og gæði voru skoðuð út frá spurn­ing­um úr NS­HAP-könn­un­inni. 

Þrjár leiðir kannaðar

Þótt það geti hljóm­ar lang­sótt að kyn­líf geti bætt heil­a­starf­semi eru þrjár leiðir sem rann­sak­end­ur könnuðu. Nicole K. McNichols, pró­fess­or í kyn­fræði við há­skól­ann í Washingt­on, tók sam­an niður­stöður rann­sókn­ar­inn­ar í grein sem birt­ist á vef Psychology Today:

1. Kyn­líf dreg­ur úr hættu á hjarta- og æðasjúk­dóm­um

Miðað við lík­am­lega eig­in­leika þess er kyn­líf álitið vera teg­und hreyf­ing­ar sem rann­sókn­ir sýna að hafi mik­il áhrif á vit­ræna frammistöðu með því að auka blóðflæði til heil­ans, draga úr bólg­um í lík­am­an­um og auka prótein sem örva vöxt tauga­frumna.

2. Kyn­líf dreg­ur úr streitu

Kyn­líf dreg­ur úr streitu, varðveit­ir vits­muni og hvet­ur til mynd­un­ar nýrra tauga­frumna í svæði heil­ans sem kall­ast dreki (e. hippocamp­us) og teng­ist minn­inu.

3. Kyn­líf los­ar dópa­mín 

Örvun og full­næg­ing leiða til los­un­ar á tauga­boðefn­inu dópa­mín, en rann­sókn­ir hafa sýnt að dópa­mín bæti at­b­urðarminni (e. ep­isodic memory) hjá eldri full­orðnum. 

Þegar þess­ar þrjár leiðir eru lagðar sam­an þá gæti kyn­líf verið ein leiðin til að berj­ast gegn rýrn­un í heil­an­um á eldri árum.

Fundu fjór­ar niður­stöður

McNichols tók sam­an þær fjór­ar niður­stöður sem rann­sak­end­ur fundu varðandi áhrif kyn­lífs á vits­muni hjá full­orðnu fólki. 

1. Tíðara kyn­líf tengt við betri vit­ræna virkni

Hjá eldri hópn­um (75 til 90 ára) var tíðara kyn­líf tengt við betri vit­ræna virkni í ann­arri lotu rann­sókn­ar­inn­ar. Þá voru þeir sem stunduðu kyn­líf að minnsta kosti einu sinni í viku með hærra skor. Höf­und­ar veltu því fyr­ir sér hvort þess­ar niður­stöður komi fram vegna þess að kyn­líf bæt­ir blóðrás­ina rétt eins og önn­ur hreyf­ing. 

Það vakti at­hygli að kyn­líf einu sinni eða oft­ar í viku leiddi til næst­um jafn mik­ill­ar bættr­ar vit­rænn­ar virkni og það að fá há­skóla­gráðu hjá þess­um ald­urs­hópi. 

2. Gæði kyn­lífs­ins teng­ist betri vit­rænni virkni

Hjá yngri hópn­um (62 til 74 ára) höfðu gæti kyn­lífs­ins áhrif á vits­muni. Þeir sem töldu kyn­ferðis­legt sam­band sitt vera mjög ánægju­legt eða ánægju­legt höfðu betri vit­ræna virkni fimm árum síðar. Þessi niðurstaða er tal­in geta stafað af ánægju­horm­ón­um, þá sér­stak­lega dópa­míni, sem tengj­ast kyn­ferðis­lega full­nægj­andi sam­bönd­um. 

3. Lík­am­leg ánægja kyn­lífs hjá körl­um teng­ist betri vit­rænni virkni

Það vakti at­hygli að karl­ar, en ekki kon­ur, sem greindu frá mik­illi lík­am­legri ánægju af kyn­ferðis­leg­um sam­bönd­um sín­um voru með betri vit­ræna virkni fimm árum síðar sam­an­borið við karla sem gerðu það ekki. Höf­und­ar geta sér til um að þessi kynjamun­ur sé til­kom­inn vegna fé­lags­mót­un­ar þar sem meiri áhersla er lögð á að karl­ar sæk­ist eft­ir kyn­ferðis­legri ánægju en kon­ur. Þar af leiðandi hafi þeir til­hneig­ingu til að for­gangsraða henni. 

4. Skýrt or­saka­sam­band milli kyn­lífs og betri vit­rænn­ar virkni

Rann­sak­end­ur fundu skýr or­saka­tengsl milli kyn­lífs og auk­inn­ar vit­rænn­ar virkni en ekki öf­ugt. Það þýðir að þeir sem stundnuðu virkt og ánægju­legt kyn­líf upp­lifðu veru­leg­an vit­ræn­an ávinn­ing þegar það var metið fimm árum síðar. Það að hafa meiri vit­ræna virkni í upp­hafi leiddi hins veg­ar ekki til auk­inn­ar tíðni eða ánægju í kyn­lífi fimm árum síðar.

Þess­ar niður­stöður und­ir­strika já­kvæð áhrif kyn­lífs á vit­ræna heilsu með tím­an­um. Rann­sak­end­ur taka þó fram að kost­ir kyn­lífs, eins og þeir koma fram í þess­ari rann­sókn, gilda þvert á ald­urs­hópa. Lífeðlis­fræðileg­ur ávinn­ing­ur kyn­lífs eigi því við um alla, óháð aldri þeirra. 

Tengd­ar frétt­ir

Svefn­her­bergið

Kyn­lífs­vanda­málið sem kon­ur vilja ekki viður­kenna

• Á að fyr­ir­gefa fram­hjá­hald?
• 5 ástæður fyr­ir því að eig­inmaður­inn vill ekki stunda kyn­líf
• Stund­ar fal­legt fólk betra kyn­líf?
• Kyn­lífs­stell­ing­ar sem auka unaðinn á Konu­dag­inn

» Fleiri tengd­ar frétt­ir

• Blogga um frétt