Pistlar:

Heimurinn hefur þurft að aðlaga sig að vaxandi hryðjuverkaógn og nú eru stórir viðburðir ekki skipulagðir svo að ekki sé mikill viðbúnaður eða fram fari ítarlegt öryggismat áður en þeir eiga sér stað. Fyrir stuttu var hér í pistli sagt frá undirbúningi vegna Ólympíuleikanna í París sem hefjast eftir nokkra daga en þar er þegar fallið met í öryggisgæslu. En það var einmitt á Ólympíuleikunum í München árið 1972 sem heimurinn vaknaði upp við nýja ógn.

Leikarnir í München áttu að vera leikar gleði og friðar. Þjóðverjum var mikið í mun að sýna aðra og betri hlið á sér eftir hersýninguna sem Hitler setti upp 1936. Allir voru innstilltir inn á að leikarnir í München yrðu leikar „friðar og gleði,“ bæði gestgjafarnir og gestir. Þetta voru stærstu og umsvifamestu Ólympíuleikarnir til þessa en 7.134 keppendur frá 121 landi voru mættir á opnunarhátíðina á nýjum og glæsilegum Ólympíuleikvangi í München þar sem 80 þúsund áhorfendur gátu tekið þátt í hátíðarhöldunum.

Allt átti að vera opið og afslappað, nánast „dásamlegt“ eins og einn ísraelsku íþróttamanna hafði sagt. Ísraelska liðið hafði heillast af andrúmsloftinu eins og aðrir og keppendur frá hinum ólíku löndum voru hvattir til að spjalla og eiga jákvæð samskipti. Ísraelsmaðurinn Andre Spizer hafði sagt við eiginkonu sína að þetta væru leikarnir sem allir vildu. Hann var nokkrum dögum síðar einn síðasti Ísraelsmaðurinn til að deyja fyrir byssukúlum hryðjuverkamannanna. Þá var hann sallaður niður af hryðju kúlna úr vélbyssu þar sem hann sat með hendur bundnar fyrir aftan bak.

PLO æfði sig í Líbíu

Fyrir leikana höfðu PLO (Palestinian Liberation Organistions) sent bréf til Alþjóða ólympíunefndarinnar og óskað eftir að fá að taka þátt á leikunum. Óskin var algerlega hundsuð og PLO ákvað að vera með á eigin forsendum. Aðgerðarhópurinn gekk undir nafninu Svarti september og undirbúningur PLO var strangur. Nokkrir liðsmenn samtakanna strituðu og puðuðu í líbýsku eyðimörkinni og undirbjuggu sig undir sína útgáfu af leikunum. Hærra, hraðar og lengra, voru líka einkunnarorð þeirra þar til þeir voru reiðubúnir fyrir München. Að komast í gegnum hindranir var þeirra sérhæfing.

Þegar upp var staðið reyndust girðingar litlar hindranir. Öryggisgæsla var nánast engin og það voru að endingu drukknir Bandaríkjamenn sem hleypti PLO mönnunum inn í búðir keppenda þann 5. september. Þeir höfðu séð hryðjuverkamennina reyna að komast yfir girðingar og ákváðu bara að hjálpa þeim inn, fullkomlega andvaralausir.

Atburðarásin varð síðan hröð, fyrsta líkinu var hent fram af svölunum á íbúðablokkinni klukkan hálf sex um morguninn og með fylgdi skæðadrífa pappírsmiða sem tilkynntu kröfurnar. Frelsa átti 234 fanga í ísraelskum fangelsum, ella yrði einn gísl skotinn á klukkustunda fresti. Þáverandi forsætisráðherra Ísraels, Golda Meir, hafnaði þegar kröfunum enda myndi þær hafa í för með sér að engin Ísraelsmaður væri öruggur og þetta væri þvingun af verstu tegund.

Klúður Þjóðverja

Ísraelsmenn buðust til að senda björgunarsveit til að aðstoða vestur-þýsk yfirvöld. Því var hafnað og þá bað Golda Meir Zvi Zamir, yfirmann Mossad leyniþjónustunnar að fara til München til að fylgjast með því hvernig Þjóðverjum gengi að bjarga þeirra fólki. Í eftirmælum sem tímaritið The Economist skrifaði um Zvi Zamir í byrjun árs kom fram að Þjóðverjar voru ekki ánægðir með heimsóknina enda sögur gengið af honum. Zvi Zamir hafði hafist til metorða innan ísraelska hersins áður en hann gekk til liðs við Mossad. Nærvera hans truflaði Þjóðverja en hann hélt sínu striki og fylgdist með aðgerðunum. Hann sá að þýska lögreglan lagði upp með flókna björgunaráætlun en undirbjó sig slaklega.

Áætlun Þjóðverja gekk út á að þykjast ganga að kröfum PLO og að þeir fengju að fljúga í burtu eins og þeir höfðu krafist. Ætlunin var að sitja fyrir þeim við flugvélina. Hryðjuverkamennirnir fóru því næst með gíslana og Zamir fylgdist með í þeirri trú að Þjóðverjar vissu hvað þeir væru að gera. En áætlunin reyndist byggð á sandi. Leyniskytturnar voru ekki í skotheldum vestum eða með hjálma og myrkur var á svæðinu. Zamir sagði að nauðsynlegt hefði verið að baða svæðið í ljósum. Hann fylgdist með áætluninni fara í vaskinn frá fyrstu stundu. Þyrlan sprakk í loft upp og gíslarnir féllu í vélbyssuskothríð, blóðið flæddi um flugvöllinn. Eftir lágu ellefu gíslar, ein þýskur lögreglumaður og fimm af átta hryðjuverkamönnunum.

Til að bæta gráu ofan á svart var fyrsta fréttin röng, sagt var að gíslarnir hefðu bjargast. Zamir hringdi í Goldu Meir og sagði að hann hefði vondar fréttir.

Reiði guðs

Árásin í München breytti öllu, bæði fyrir Ólympíuleikana en ekki síður fyrir Ísraelsmenn. Þeir hættu að sitja hjá og treysta á aðra. Þeir tóku alla öryggisgæslu í sínar hendur. Um leið skipulagði Zamir aðgerðaráætlun sem hét „reiði guðs“. Allir sem komu að árásinni voru eltir upp og drepnir. Margt fór líka úrskeiðis þar og saklaust fólk féll líka fyrir reiði guðs. Heimurinn var breyttur.