Mín fyrstu kynni af Mikael Torfasyni voru árið 2004 þegar hann var ritstjóri DV og bauð mér vinnu. Þegar ég mætti í atvinnuviðtalið var mér vísað á skrifstofu ritstjórans, eftir að hafa gengið í gegnum mjög svo þungt loft þar sem hópur karlmanna sat saman í opnu rými með lokaða glugga. Þar sat hann í stól með lappirnar uppi á borði, í hermannaklossum, og veifaði leikfangabyssu. Hann horfði aldrei í augun á mér og ég verð að játa að ég var skíthrædd við hann og líka alla karlana sem sátu þarna í opna rýminu og bakkaði út.

Það var í raun ekki fyrr en ég las bókina Týnd í Paradís, sem kom út 2015, að ég skildi hvers vegna Mikael hefði verið eins og hann var. Fjölskylda Mikaels er engin hefðbundin vísitölufjölskylda og faðir hans var sannarlega enginn „bonus pater familias“. Sögu og örlögum hjónanna Torfa Geirmundssonar heitins og Huldu Fríðu Berndsen eru gerð góð skil í Týnd í Paradís en tveimur árum síðar kom út bókin Syndafallið, sem fjallar um föður hans og öll hans ævintýri. Nú er hins vegar komið að frú Huldu Fríðu Berndsen og ákvað Mikael að skrifa henni í bókinni Bréf til mömmu, sem er sorgleg, átakanleg og líka dálítið kómísk.

Það fyrsta sem mig langar að vita er hvort það sé nauðsynlegt að nota húmorinn til þess að komast í gegnum erfiðar tilfinningar sem fylgja drykkju foreldra, meðvirkni og annarri disfunksjón í fjölskyldum.

„Já, húmor og umburðarlyndi. Umburðarlyndi gagnvart sjálfum sér auðvitað og sérstaklega öðru fólki. Og ég er að vinna í því. Reyndar hefur mér gengið vel að vera umburðarlyndur gagnvart öðrum en er oft minn harðasti gagnrýnandi. Ég reyni að vera góður við mig í dag og veita mér pínu slaka en það tók mig mörg ár að komast á þann stað sem ég er á í dag. Reyndar er ég enn svolítið að vinna í því að hafa húmor fyrir sjálfum mér. Það er svolítið erfitt ef maður vill láta taka sig alvarlega og stutt í húmorsleysið finnst mér stundum. Já, ég er sem sagt strax byrjaður að berja mig niður og viðtalið varla byrjað,“ segir hann og hlær.

Þegar fólk les þessar þrjár bækur, Týnd í Paradís, Syndafallið og Bréf til mömmu, skín í gegn að það getur engin manneskja skrifað svona texta nema vinna í sjálfri sér. Þegar ég spyr Mikael út í sína sjálfsvinnu kemur í ljós að hann hefur notað skrifin til þess að sættast við lífið.

„Mamma stakk upp á fyrsta þerapistanum mínum fyrir tuttugu og fimm árum þegar hún var nýbyrjuð að vinna í sér þrátt fyrir mótmæli öldunga Votta Jehóva sem vildu bara að hún bæði Jehóva um hjálp og væri ekki að þvælast þetta til sálfræðinga. Ég fór og hitti yndislega konu sem hjálpaði mér mjög að finna farveg fyrir reiðina sem ég setti alla í að skrifa mínar bækur og auðvitað síðar í blaðamennskuna. Þannig að þetta eru orðin 25 ár af sjálfsvinnu og af nógu að taka, ég er hvergi nærri hættur,“ segir hann.

– Út á hvað gengur þerapían?

„Það er nú svo misjafnt. Ég hef náttúrlega verið að sulla í fortíðinni en svo hef ég líka bara leitað að innri friði. Einu sinni fór ég og var í „silent retreat“ með bandarískum og dönskum búddistum í viku á eynni Fjóni. Það var yndislegt. Elma, konan mín, gaf mér þetta í fertugsafmælisgjöf og ég hugleiddi í tuttugu tíma á sólarhring því ég þurfti varla að sofa á meðan á þessu stóð. Þetta var ótrúlegt ævintýr og kenndi mér þetta sem við í dag köllum upp á íslensku núvitund.“

– Hefur þú verið undir handleiðslu sama aðilans eða hefurðu haft marga sem hafa hjálpað þér?

„Síðustu tíu eða ellefu ár hef ég verið að tala við hann Pál Þór Jónsson vin minn sem býr á Englandi og er frábær þerapisti. Hann er æðislegur náungi sem hefur hjálpað ótrúlega mörgum á Íslandi, Englandi og svo er ég alltaf að senda til hans fólk héðan frá Austurríki og Þýskalandi en ég bý í Vín í dag og fljótlega ef fólk kynnist mér fer ég að tala um Palla vin minn í Kent á Englandi.“

Enn þá reiður út í Votta Jehóva

Í síðustu þremur bókum hefur Mikael skrifað um fjölskyldu sína. Þegar hann er spurður að því hvort dagskráin sé tæmd segist hann halda það. Hann er þó ekki alveg viss.

„Ég læt auðvitað allt flakka en það er eflaust margt ósagt enn þá. Þegar ég lauk við þessa bók sagði ég við Elmu að nú væri ég hættur að skrifa um okkur fjölskylduna. Þetta væri orðið gott og ég uppurinn. Hún hugsaði sig um í smástund og minnti mig svo á að hálfur dagur með mömmu eða systur minni væri efni í heila bók. Þannig að hver veit?“

Foreldrar Mikaels voru í Vottum Jehóva sem er sértrúarsöfnuður sem heldur hvorki jól né páska og harðbannar að haldið sé upp á afmæli. Tilvist þessa sértrúarsafnaðar hafði mikil áhrif á uppeldi Mikaels og hefði hann líklega ekki lifað veikindi af sem barn ef hann hefði ekki fengið blóðgjöf en samkvæmt sértrúarsöfnuðinum má ekki þiggja slíkar gjafir. Það er svo ekki fyrr en móðir hans yfirgaf Votta Jehóva að fjölskyldan fór að ná saman á nýjan leik. Þegar Mikael er spurður út í það hvort hann sé reiður út í þetta samfélag er hann ekki alveg viss.

„Já og nei. Mig langar að segja nei því ég finn ekki fyrir reiði í garð þeirra einstaklinga sem eru Vottar Jehóva. En það væri óheiðarlegt af mér að segja alveg hreint og klárt nei við þessari spurningu því ég er ósáttur við Votta Jehóva og hef á þeim sterkar skoðanir. Þá hef ég líka sterkar skoðanir á því hvernig við komum fram við Votta Jehóva sem samfélag. Þá við Íslendingar. Við látum þá hafa peninga þrátt fyrir að þetta sé samfélag sem mismunar konum og körlum og útskúfar samkynhneigðu fólki. Ég efast um að knattspyrnufélagið Valur kæmist upp með að banna hommum og lesbíum að æfa hjá félaginu. Reyndar kæmist Valur upp með að mismuna konum og körlum sem þeir gera eins og nær öll íslensk íþróttafélög. Já, nei, ég er ekki reiður en ég hef sterkar skoðanir eins og þú heyrir, á bæði Vottum Jehóva og Val.“

Það er auðvelt að fá öran hjartslátt við lestur bókarinnar því sumar lýsingarnar eru sjokkerandi. Þegar ég spyr Mikael hvort hann hafi aldrei verið hræddur við að opna líf sitt upp á gátt játar hann því.

„Jú, biddu fyrir þér. Mér finnst bara svo mikilvægt að við reynum að skilja hvert annað og okkur sjálf að ég læt allt flakka. Kannski gerði ég það stundum í gamla daga til að sjokkera og hrista upp í hlutunum en nú er ég miklu yfirvegaðri og er að reyna að skilja samfélagið sem við búum í þannig að tilgangurinn helgar meðalið í mínum huga.“

Hann segir að hann hafi öðlast meiri skilning á tilvist sinni þegar hann skrifaði fyrstu bókina í þessum þríleik, Týnd í Paradís.

„Ég fékk botn í fyrstu ár ævi minnar og skildi foreldra mína þótt ég hafi verið ósammála þeim. Þetta var erfið bók að skrifa og mikil rannsóknarvinna lá að baki henni. Ég lá yfir eigin sjúkraskýrslum og tímaritum Votta Jehóva og tók viðtöl við foreldra mína, systkini, aðra ættingja og vini til að reyna að setja mig í spor þessa unga fólks sem lét skírast inn í söfnuð Votta Jehóva og varð svo heittrúað að það var tilbúið að fórna lífi sonar síns svo hann myndi öðlast eilíft líf í Paradís,“ segir hann.

Harður heimur DV

Mikael var ritstjóri DV á árunum 2003-2006. Í bókinni Bréf til mömmu talar hann um þennan tíma og hvað hafi vakað fyrir honum þegar hann sat í ritstjórastóli DV. Árið 2006 sagði hann upp störfum eftir að barnaníðingur á Ísafirði fyrirfór sér vegna væntanlegra umfjöllunar DV um málið. Þegar Mikael er spurður að því hvort hægt hefði verið að tækla þessi mál öðruvísi segist hann ekki halda það.

„DV féll vegna umfjöllunar um barnaníðing sem nauðgaði drengjum. Við eigum enn erfitt með slíkar fréttir og ekki er langt síðan ríkisstjórn féll á Íslandi vegna barnaníðings. Auðvitað erum við komin lengra en lengi höfum við á Íslandi tekið afstöðu með barnaníðingum þrátt fyrir yfirlýsingar um annað í fjölskylduboðum. Sjáðu bara þennan prins þarna á Englandi og vin hans sem drap sig í fangaklefa í New York. Meira að segja Ríkisútvarpið á erfitt með að fjalla um málið og leitar í álitsgjafa sem eiga að gefa prinsinum og hans fólki ráð um hvernig hann hefði getað komið betur út úr einhverju viðtali á BBC,“ segir hann.

Í bókinni lýsir Mikael því hvernig það hafi verið að hafa verið hataður af stórum hópi fólks eftir uppsögnina á DV. Hann hafi varla getað pantað sér leigubíl og hafi lokað sig af.

„Það var erfitt að segja upp á DV eftir að tugþúsundir Íslendinga skrifuðu undir lista sem kröfðust breytinga á ritstjórnarstefnu DV vegna þess að alræmdur barnaníðingur hengdi sig. Ég náttúrlega var vel undir þetta búinn af lífinu því ég hafði verið útskúfaður ásamt fjölskyldu minni úr samfélagi Votta Jehóva. Þannig að ég þekkti þetta að einhverju leyti og svo leystust þessi mál af sjálfu sér því þjóðin sá á endanum að við á DV á sínum tíma höfðum ekki rangt við í málefnum barnaníðingsins Gísla Hjartarsonar.“

Það hefur margt gerst í íslenskum fjölmiðlaheimi síðan ég sat á móti Mikael þar sem hann var að bjóða mér vinnu veifandi leikfangabyssu. Þegar ég spyr hann hvað honum finnist vera mesta breytingin nefnir hann samfélagsmiðla.

„Facebook, Facebook, Facebook. Það eru allir á Facebook og fá flestar fréttir sínar þaðan og ég veit að allir fjölmiðlar á Íslandi berjast í bökkum og blaðamönnum fækkar. Það er skelfilegt ástand á fjölmiðlamarkaði og í raun með ólíkindum hversu góðir miðlarnir eru ennþá. Og það sér ekki fyrir endann á þessum breytingum öllum og við vitum enn ekki alveg hvernig við eigum að bregðast við breyttu landslagi. Ég er auðvitað rómantíker þegar kemur að dagblöðum og keypti strax áskrift að blaði þegar ég kom hingað til Vínar. Ég kaupi líka áskrift að blöðum og tímaritum í gegnum app í símanum mínum og á Ipad en það jafnast ekkert á við að halda á dagblaði og lesa yfir kaffibolla.“

Það er náttúrlega bara fólk sem lifir heiðarlegu lífi sem getur slakað á með dagblað og kaffibolla. Þeir sem þekkja Mikael og hafa fylgst með honum vita að hann er að lifa drauminn sinn í Vín. Sjálfur segist hann ekki geta verið ánægðari með tilveruna eins og hún er í dag.

„Þetta er draumalífið. Lífið sem ég veit ekki alveg hvort ég þorði að láta mig dreyma um að ég myndi nokkurn tíma lifa. Ég er rithöfundur og get séð fyrir mér sem slíkur. Er að skrifa leikrit fyrir stærstu leikhús Evrópu með besta vini mínum, honum Þorleifi Erni Arnarssyni, og bækurnar mínar eru að koma út bæði heima og erlendis. Þá tók ég þátt í því að skrifa Brot, eða Valhalla Murders, sem verður í Ríkissjónvarpinu og á Netflix á næstunni. Ég á æðisleg börn og bý í geggjaðri íbúð miðsvæðis í Vínarborg. Þetta er ótrúleg menningarborg og stutt fyrir okkur að fara í leikhús og á óperu. Ég þarf að klípa mig til að athuga hvort mig sé nokkuð að dreyma!“

Maður sem er kominn á þennan stað er ekkert reiður út í fortíðina, er það nokkuð?

„Nei, en ég var alltof lengi þessi ungi reiði maður. Það fór mér kannski ágætlega þegar ég var enn á þrítugsaldri en súrnaði svolítið á fertugsaldri og nú þegar ég er hálffimmtugur væri ég nú frekar hlægilegur ef ég væri reiður út í fortíð mína.“

Spurður um næstu verkefni segist hann vera byrjaður á næstu bók.

„Ég sit hérna sveittur og skrifa leikrit með Þorleifi yfir netið. Við erum að hamast þetta fyrir Burgtheater hér í Vín en auðvitað reyni ég að gefa mér tíma fyrir bók og önnur verkefni. Ég var að skrifa lítið verk fyrir listasafnið hér í Vínarborg. Mjög stoltur af því verki, sem ég kalla Pinot Noir. Og bókin, næsta bók, jú hún er í kollinum og ég er búinn að skrifa nokkra kafla í leit að rétta tóninum. Þetta er skáldsaga. Stóra skáldsagan. Vil ekki segja meira,“ segir hann.