Á þess­um árs­tíma eru gjarn­an stór­mót landsliða í knatt­spyrnu. HM 2022 væri ef­laust hafið ef ekki væri fyr­ir þær sak­ir að gest­gjaf­arn­ir eru í Kat­ar og vegna veðurs fer keppn­in fram í lok árs. EM kvenna fer hins veg­ar fram á enskri grundu eins og ræki­lega hef­ur verið fjallað um í miðlum Árvak­urs. 

Þrjá­tíu ár eru liðin frá sigri Dana á EM karla í knatt­spyrnu en ár­ang­ur­inn er einn sá óvænt­asti í sögu keppn­inn­ar. Loka­keppn­in árið 1992 var hald­in í Svíþjóð og því var ekki langt fyr­ir danska stuðnings­menn að fara en þeir fengu hins veg­ar lít­inn fyr­ir­vara. Skemmri fyr­ir­vara en al­menn ger­ist.

Árið 1992 var mun erfiðara að vinna sér sæti í loka­keppn­um á EM í knatt­spyrnu hvað það varðar að í loka­keppn­inni áttu ein­ung­is að vera allra bestu þjóðirn­ar. Liðin þurftu að vinna sinn riðil í undan­keppn­inni til að kom­ast inn. Það gerði danska liðið ekki held­ur hafnaði í öðru sæti á eft­ir firna­sterku liði sam­einaðrar Júgó­slav­íu. 

Sósíal­íska sam­bands­lýðveldið Júgó­slav­ía var hins veg­ar ekki jafn sam­stillt og íþróttalið lands­ins voru. Lýðveldið var að gliðna í sund­ur og borg­ara­styrj­öld hófst 1991 eða sama ár og undan­keppn­inni lauk. Nokk­urn tíma tók fyr­ir íþrótta­heim­inn að kom­ast að niður­stöðu hvað gera skyldi við íþróttaliðin frá Júgó­slav­íu. Knatt­spyrnuliðið var til alls lík­legt en Rauða Stjarn­an frá Belgrað hafði orðið Evr­ópu­meist­ari árið 1991. Körfu­bolta­landslið Júgó­slav­íu hafði fengið siilf­ur­verðlaun á HM karla 1990 og hand­bolta­landsliðið lék um verðlaun á HM karla sama ár.

Ekki var útséð með að lið Júgó­slav­íu yrði ekki með á EM 1992 en lið frá gömlu Sov­ét­ríkj­un­um var til að mynda með í loka­keppn­inni. Var kallað á ís­lensku Sam­band sjálf­stæðra ríkja og kepptu Sov­ét­menn einnig und­ir því nafni á Ólymp­íu­leik­un­um í Barcelona síðar um sum­arið 1992. Mun­ur­inn á gömlu Júgó­slav­íu og gömlu Sov­ét­ríkj­un­um var hins veg­ar sá að borg­ara­styrj­öld ríkti á Balk­anskag­an­um. Svo fór að Júgó­slav­íu var meinað að senda lið í loka­keppn­ina og því var eðli­legt að Dan­mörk tæki sæti þeirra eft­ir að hafa hafnað í öðru sæti í riðli Júgó­slav­íu í undan­keppn­inni. 

Minni vænt­ing­ar en 1988

Þar með var karla­landslið Dana komið í loka­keppn­ina í þriðja sinn í röð. Í keppn­inni í Frakklandi árið 1984 vann liðið hug og hjörtu samlanda sinna. Dan­ir komust þá í undanúr­slit en féllu úr keppni eft­ir víta­spyrnu­keppni gegn Spáni. Þegar hinn lit­ríki fyrr­ver­andi sam­herji Arn­órs Guðjohnsen hjá Lok­eren Pre­ben Elkjær Lar­sen brenndi af og gekk niður­lút­ur til baka í rifn­um stutt­bux­um. 

Mikl­ar vænt­ing­ar voru gerðar til danska liðsins á EM 1988 en því var öf­ugt farið á EM 1992. Dan­ir fengu ekki sím­talið frá Knatt­spyrnu­sam­bandi Evr­ópu fyrr en 31. maí og þeir spiluðu fyrsta leik­inn í loka­keppn­inni hinn 11. júní. Liðið fékk því sára­lít­inn tíma til að skipu­leggja sig með loka­keppn­ina í huga og and­stæðing­ana þar. Auk þess áttu Dan­ir ekki eins skemmti­lega knatt­spyrnu­menn og á ní­unda ára­tugn­um. Til að bæta gráu ofan á svart var stór­stjarn­an Michael Lau­drup ekki í landsliðinu á þess­um tíma en hann og þjálf­ar­inn Rich­ard Möller Niel­sen áttu víst ekki sam­leið. 

Dönsku landsliðsmenn­irn­ir voru komn­ir í sum­ar­frí þegar kallið kom. Útbreidd­ur er sá mis­skiln­ing­ur að Dan­ir hafi mætt óæfðir í loka­keppn­ina. Að leik­menn hefðu dvalið á sól­ar­strönd í nokk­urn tíma þegar að keppn­inni kom og verið kæru­laus­ir í mat og drykk frá því deilda­keppn­um í Evr­ópu lauk í maí. Hið rétta er hins veg­ar að danski hóp­ur­inn hafði af sam­an af kost­gæfni eft­ir að deilda­keppn­um lauk og leik­menn voru ný­farn­ir í sum­ar­frí. Mun­ur­inn var fyrst og fremst sá að þeir höfðu verið með hug­ann við næstu undan­keppni HM sem hófst haustið eft­ir en ekki and­stæðing­ana á EM. Við vit­um því ekki hvort lið geti farið óæfð inn í loka­keppni EM og unnið. 

Lítt þekkt nöfn í sviðsljós­inu

Lengi vel voru átta lið í loka­keppni EM sem spiluðu í tveim­ur fjög­urra liða riðlum. Tvö efstu liðin í riðlin­um léku í kross í undanúr­slit­um. Dan­ir gerðu marka­laust jafn­tefli gegn Eng­lend­ing­um, töpuðu 1:0 fyr­ir gest­gjöf­un­um Sví­um en unnu Frakka 2:1. Sig­ur­markið skoraði Lars Elstrup leikmaður OB og fyrr­ver­andi leikmaður Lut­on á 78. mín­útu. Sví­ar og Dan­ir komust þar með áfram á kostnað Frakka og Eng­lend­inga. 

Kim Chri­stof­te fagn­ar eft­ir að hafa af­greitt síðasta vítið í netið gegn Hollandi. AFP/​Pat­rick Hertzog

Eins og á HM 1990 þá bauð keppn­in ekki upp á mörg mörk en leik­ur Dana og Hol­lend­inga í undanúr­slit­um bauð upp á skemmt­un og drama­tík. 2:2 var staðan að lokn­um venju­leg­um leiktíma og fram­leng­ingu en Dan­ir höfðu bet­ur eft­ir víta­spyrnu­keppni. Markvörður­inn Peter Sch­meichel varði víta­spyrnu frá sjálf­um Marco Van Basten.

Sch­meichel hafði þá leikið eitt tíma­bil með Manchester United en eft­ir frammistöðuna á EM var hann skyndi­lega kom­inn í hóp bestu markv­arða heims. Hann átti stærst­an þátt í sigri Dana á EM en hann hélt hreinu í úr­slita­leikn­um gegn Þjóðverj­um. John Jen­sen og Kim Vil­fort leik­menn Brönd­by skoruðu mörk­in í 2:0 sigri. 

Til til­breyt­ing­ar voru lítt þekkt­ir leik­menn að skora mik­il­væg­ustu mörk­in í loka­keppni. Í þetta skiptið voru það ekki Jür­gen Klins­mann, Ruud Gul­lit eða Gary Lineker held­ur Henrik Lar­sen, Elstrup, Jen­sen og Vil­fort svo ekki sé minnst á miðvörðinn Kim Chri­stof­te sem skoraði úr síðasta vít­inu í víta­spyrnu­keppn­inni gegn Hollandi.

Grein­in birt­ist fyrst í Sunnu­dags­blaði Morg­un­blaðsins 9. júlí 2022. 

Tengd­ar frétt­ir

Sögu­stund á sunnu­degi

Laugaði sig í vin­sæld­um

• Verðlaun­um skilað 69 árum síðar
• Gat gert alla grá­hærða
• Hæfi­leika­búntið Herschel Wal­ker
• Þegar kippa þarf mönn­um niður á jörðina

» Fleiri tengd­ar frétt­ir

• Blogga um frétt