Þúsundþjalasmiður íþróttanna

Milfred „Babe“ Didrikson Zaharias var með ólíkindum hæfileikarík.
Milfred „Babe“ Didrikson Zaharias var með ólíkindum hæfileikarík.

Milfred „Babe“ Didrikson Zaharias. Kona sem bar þetta áhugaverða nafn hlýtur að teljast á meðal fjölhæfustu afrekskvenna í íþróttasögunni. Didrikson náði framúrskarandi árangri bæði í frjálsum og golfi en lét auk þess að sér kveða í fleiri greinum. Var hún á meðal fyrstu kvenna í heiminum sem varð fræg fyrir íþróttaafrek.

Vegna Didriksons-nafnsins þá má láta sér detta í hug að hún hafi mögulega átt ættir að rekja til Íslands en greinarhöfundur hefur ekkert í höndunum um slíkt. Foreldrar hennar voru norskir innflytjendur í Bandaríkjunum og þar fæddist Milfred hinn 26. júní árið 1911 í Texas.

Hæfileikar hennar komu fljótt í ljós í uppvextinum þegar Didrikson tók sig til og rúllaði strákum á hennar reki upp í flestum þeim íþróttum sem krakkarnir gripu í. Á uppvaxtarárunum varð gælunafnið „Babe“ einnig til og mun vera tilkomið vegna þess að móðir hennar kallaði hana gjarnan: Min Bebe. Þegar í menntaskóla var komið voru einstakir hæfileikar hennar augljósir þar sem Milfred skaraði fram úr í körfubolta, blaki, hafnabolta, tennis, golfi og sundi og keppti fyrir skólaliðin í öllum þessum ólíku íþróttagreinum.

Sigraði einsömul í liðakeppni

Hæfni hennar varð til þess að hún fékk tilboð um að spila körfubolta í áhugamannadeild sem bar nafnið Amateur Athletic Union. Milfred gaf nám upp á bátinn til að spila í deildinni en þar var hún álitin besti framherjinn í deildinni. 

Didrikson var orðinn mjög öflugur framherji á körfuboltavellinum þegar hún …
Didrikson var orðinn mjög öflugur framherji á körfuboltavellinum þegar hún séri sér að frjálsum.

Árið 1932 hafði Milfred spilað körfubolta í áhugamannadeildinni í þrjú ár. Þá kom að því að hún vakti athygli víða um Bandaríkin en þá fyrir árangur í frjálsum.

Didrikson sló í gegn á bandaríska meistaramótinu í frjálsum íþróttum en þar keppti hún í átta greinum, allt frá grindahlaupi yfir í kringlukast. Didrikson keppti fyrir lið Employers Casualty í liðakeppninni en var eini fulltrúi liðsins. Í liðakeppninni voru önnur lið með marga fulltrúa sem gátu einbeitt sér að sínum bestu greinum á meðan Didrikson þurfti nánast að hlaupa á milli greina þar sem hún keppti í óvenjumörgum. Þrátt fyrir það tókst Didrikson að sigra í liðakeppninni og gefur það einhverja mynd af getu hennar í íþróttum. Sem skiljanlegt er kepptust stórblöð á borð við New York Times við að ausa hana lofi að mótinu loknu.

Didrikson sló fljótt gegn í frjálsum
Didrikson sló fljótt gegn í frjálsum

Sló í gegn í Los Angeles

Þegar Ólympíuleikarnir voru haldnir í Los Angeles árið 1932 sýndi Didrikson að árangur hennar á bandaríska meistaramótinu var ekki tilviljun. Hún keppti í þremur ólíkum greinum, spjótkasti, 80 metra grindahlaupi og hástökki. Didrikson vann til tvennra gullverðlauna og einna silfurverðlauna. Hún setti heimsmet í grindahlaupinu þegar hún hljóp á 11,7 sekúndum og ólympíumet í spjótkastinu með kast upp á 43,68 metra. Hún stökk 1,65 metra í hástökkinu sem var sama hæð og sigurvegarinn komst yfir. Í ævisögu Didrikson er því haldið fram að hún sé eina konan í sögunni til að vinna til verðlauna í hlaupa-, kast- og stökkgreinum á sömu Ólympíuleikunum. 

Fyrir þá sem rýna í metra og sekúndur gefur það ágæta mynd af hversu mikil íþróttakona Didrikson var. Sérstaklega ef mið er tekið af því hversu skammt á veg þjálffræðin og íþróttafræðin voru komin á millistríðsárunum. Með árangri sínum á Ólympíuleikunum öðlaðist Didrikson talsverða frægð.

Keppti á móti körlunum

Að Ólympíuleikunum loknum var íþróttaferill Didriksons þegar orðinn afar glæsilegur en hún átti þó eftir að bæta skrautfjöður í sinn hatt. Didrikson sneri sér að golfíþróttinni og lá hún vel fyrir Didrikson eins og flestar aðrar greinar.

Í golfinu skipar nafn Didrikson stóran sess því hún varð fyrsta konan til að spila á móti í PGA-mótaröðinni (mótaröð ætluð körlum). Árið 1938 var hún á meðal keppenda á Opna Los Angeles-mótinu en þá hafði hún spilað golf að ráði í fjögur ár. Næsta kona til að keppa á móti körlunum á PGA-móti var hin sænska Annika Sörenstam sem gerði það árið 2003.

Á árunum 1946-1947 sigraði Didrikson í fjórtán golfmótum í röð en ekki er vitað um lengri sigurgöngu í íþróttinni í Bandaríkjunum. Hún varð auk þess fyrsti Bandaríkjamaðurinn til að sigra á Opna breska áhugamannamóti kvenna.

Ólafía nýtur góðs af

Didrikson var ein þeirra sem komu á fót LPGA-mótaröðinni (Ladies Professional Golf Association) og nýtur Íslendingurinn Ólafía Þórunn Kristinsdóttir nú góðs af. Didrikson vann að stofnuninni ásamt tólf öðrum konum en einnig styrktaraðilum. Didrikson var þá orðin atvinnumaður í íþróttinni og frægð hennar þykir hafa hjálpað mjög til við að LPGA náði fótfestu. Verðlaunafé á mótaröðinni þrefaldaðist á fyrstu fimm árunum. Alls sigraði hún tíu sinnum á mótum á LPGA á ferlinum. 

Didrikson keppti á PGA-mótaröðinni.
Didrikson keppti á PGA-mótaröðinni.

Didrikson greindist með krabbamein árið 1953 og ekki var talið að hún myndi snúa aftur til keppni á golfvellinum. Það gerði hún hins vegar árið 1954 og sigraði þá á Opna bandaríska meistaramótinu með yfirburðum eða tólf högga mun. Sú frammistaða tryggði henni nafnbótina Íþróttakona ársins í sjötta skipti hjá AP-fréttaveitunni. Raunar valdi AP hana Íþróttakonu aldarinnar árið 1999. Hjá Sports Illustrated varð hún í öðru sæti á lista yfir bestu íþróttakonur allra tíma. Hún varð efst kvenna þegar ESPN valdi 50 bestu íþróttamenn 20. aldarinnar og í 10. sæti listans.

Didrikson þurfti að játa sig sigraða í baráttunni við krabbameinið og lést árið 1956, aðeins 45 ára.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu hinn 15. apríl 2017.

mbl.is
Fleira áhugavert
Fleira áhugavert