„Maður er það klikkaður“

Mart­in Her­manns­son er aðeins 25 ára en nokkuð er síðan hann festi sig í sessi sem besti körfuknatt­leiksmaður okk­ar Íslend­inga. Hann varð Þýska­lands­meist­ari með Alba frá Berlín í júní og lék með þeim í EuroLeague, sterk­ustu Evr­ópu­keppn­inni, í vet­ur. Hann geng­ur í ág­úst til liðs við Valencia, sem leik­ur í EuroLeague og spænsku deild­inni, þeirri sterk­ustu í Evr­ópu.

„Ég ákvað að keyra á þetta í lok síðustu viku eft­ir að hafa tekið tvær vik­ur, tvær og hálfa, al­veg í frí,“ seg­ir Mart­in Her­manns­son, landsliðsmaður í körfu­bolta, er við hitt­umst í lok júlí­mánaðar. „Ég byrjaði að æfa síðasta mánu­dag og hef ekki getað gengið síðan,“ seg­ir hann kím­inn.

Hann seg­ir þetta sum­ar vera nokkuð frá­brugðið því sem hann á að venj­ast. „Þetta er fyrsta sum­arið síðan 2009 hjá mér þar sem það er ekk­ert landsliðsverk­efni í gangi,“ seg­ir Mart­in en hann hef­ur verið með yngri eða A-landsliðum á þess­um árum. Hann hef­ur fest sig í sessi sem besti körfu­boltamaður þjóðar­inn­ar, verið val­inn körfu­boltamaður árs­ins af KKÍ síðustu fjög­ur árin og varð ann­ar í kjöri á íþrótta­manni árs­ins í fyrra.

Eft­ir að tíma­bil­inu var frestað í þýsku úr­vals­deild­inni vegna kór­ónu­veirunn­ar í mars kom Mart­in heim til Íslands. „Þá vissi eng­inn neitt, það vissi eng­inn hvort tíma­bilið yrði klárað, en Þjóðverj­arn­ir voru bjart­sýn­ir á að ég þyrfti að koma aft­ur.“ Hann þurfti að fara í sótt­kví í tvær vik­ur hér heima og gat lítið æft á meðan. Ákveðið var svo að klára deild­ina í Þýskalandi.

„Þetta gerðist mjög hratt. Ég var lát­inn vita að ég þyrfti að koma út og tveim­ur dög­um seinna var ég kom­inn til Berlín­ar. Menn voru stressaðir yfir því að það yrði mikið um meiðsli, marg­ir bún­ir að þyngj­ast, og all­ir dottn­ir úr leik­formi, þannig.“

Lið Mart­ins, Alba Berl­in, varð meist­ari fyr­ir tómu húsi í júní og vann þar með tvö­falt í ár en liðið varð bikar­meist­ari í fe­brú­ar. Liðið vann alla sína leiki í úr­slita­keppn­inni, sem sett var af stað þegar byrjað var að spila aft­ur í byrj­un júní. „Við náðum að gera mikið á stutt­um tíma og púsla okk­ur sam­an.“

Var skrítið að fagna fyr­ir tómu húsi?

„Ég sagði áður en ég fór út að það myndi eng­inn bera virðingu fyr­ir þess­um titli en eft­ir að við unn­um var þetta geggjað. Þegar maður er að spila finn­ur maður ekki fyr­ir þessu. Þegar það eru kannski fimmtán þúsund manns í höll­inni „són­ar“ maður samt ein­hvern veg­inn út og finn­ur ekki fyr­ir þeim. Það var þannig séð ekki skrítið á meðan maður var inni á vell­in­um en eft­ir á, þegar við fögnuðum titl­in­um sjálf­um, var þetta frek­ar furðulegt allt sam­an.“

Liðinu gafst færi á að fagna titl­in­um í lest­ar­ferðinni heim til Berlín­ar frá München, þar sem úr­slita­keppn­in fór fram. „Ég bið bara fólkið af­sök­un­ar sem þurfti að vera með okk­ur í þeim vagni,“ seg­ir Mart­in og hlær.

Fannst ég betri en þess­ir gæj­ar

Mart­in var alltaf efni­leg­ur körfu­boltamaður, byrjaði snemma að æfa með meist­ara­flokki og var val­inn í yngri landslið Íslands. Hann var þó ekki einn sá besti, fyrst um sinn. „Þegar hjól­in byrjuðu að snú­ast gerðist þetta hratt. Ég var seinþroska, frek­ar grann­ur, lít­ill og aldrei sér­stak­lega fljót­ur, hoppaði ekki hátt eða var sterk­ur. Ég hef all­an minn fer­il þurft að finna leiðir til að skora og laga leik­inn að mín­um lík­ama.“

Árið 2010 varð landslið 16 ára og yngri Norður­landa­meist­ari og var Mart­in val­inn best­ur á mót­inu. „Árið áður var ég í 15 ára landsliðinu og var ekki einu sinni í byrj­un­arliðinu. Ég tók það svo­lítið inn á mig. Mætti að æfa fyr­ir skóla, æfði eft­ir æf­ing­ar, tók 60 arm­beygj­ur hvert ein­asta kvöld. Þetta hljóm­ar ekki mikið en þegar maður ger­ir þetta á hverj­um degi skil­ar þetta sér. Ég fann því­lík­an mun.“

„Mér fannst bara mjög þægi­legt að vera á bíl og kunni að skemmta mér án áfeng­is,“ seg­ir Mart­in. mbl.is/Á​rni Sæ­berg

Ólíkt mörg­um öðrum drakk Mart­in ekki áfengi í mennta­skóla og er það til marks um metnað og ein­beitt­an vilja hans til að ná langt í íþrótt­inni. „Mér fannst bara mjög þægi­legt að vera á bíl og kunni að skemmta mér án áfeng­is. Ég sá ekki til­gang­inn í að fara að drekka strax. Þegar ég vaknaði fersk­ur á laug­ar­dags- eða sunnu­dags­morgn­um til að fara á æf­ingu vildu vin­ir mín­ir marg­ir kúra aðeins leng­ur. Ég sá þá oft ekki á helgaræf­ing­um.“

Á þess­um árum var mark­mið Mart­ins al­veg skýrt: hann ætlaði að verða best­ur. „Ég fann innra með mér að það ætti eitt­hvað eft­ir að ger­ast og þegar lík­am­inn myndi þrosk­ast myndi ég taka fram úr þess­um gaur­um sem voru fyr­ir fram­an mig.“

15 ára var Mart­in tek­inn inn í meist­ara­flokk KR og seg­ir hann hafa verið pirr­andi að fá ekki að spila strax. Leikskiln­ing­ur­inn og tækni­leg­ur þátt­ur íþrótt­ar­inn­ar var nógu góður en ekki var sömu sögu að segja um lík­am­lega þátt­inn. „Mér fannst ég vera betri en þess­ir gæj­ar en ég átti bara ekki séns ef það var aðeins ýtt við mér eða ég þurfti að spila vörn.“

Að vera val­inn best­ur á Norður­landa­mót­inu gaf hon­um byr und­ir báða vængi og hlut­irn­ir gerðust hratt eft­ir það. 17 ára var Mart­in tek­inn inn í 20 ára landsliðið, 18 ára var hann far­inn að spila mikið með meist­ara­flokki og val­inn í A-landsliðið, 19 ára var hann orðinn besti leikmaður úr­vals­deild­ar­inn­ar. „Þetta gerðist allt svo hratt að ég áttaði mig kannski ekki á því sem var að ger­ast. Fyr­ir mér var mjög eðli­legt að þetta væri að ger­ast á þess­um aldri. Sem er auðvitað galið þegar maður hugs­ar út í það núna.“

Mart­in Her­manns­son skor­ar sig­ur­körf­una á síðustu sek­únd­um leiks­ins gegn Sviss í Laug­ar­dals­höll­inni fyr­ir ári síðan. mbl.is/​Krist­inn Magnús­son

Heræf­ing­ar í New York

Eft­ir að hafa út­skrif­ast úr Verzl­un­ar­skóla Íslands 2014, orðið Íslands­meist­ari með KR og verið val­inn besti leikmaður úr­slita­keppn­inn­ar hélt Mart­in til Banda­ríkj­anna í há­skóla­nám á skóla­styrk. Nokk­ur viðbrigði voru að koma þangað, allt annað um­hverfi og meira æft en hér heima.

„Lík­am­lega tók ég fá­rán­legt stökk á fyrstu tveim­ur mánuðunum. Styrk­ur­inn og formið varð allt annað. Ég held líka að það sé eitt­hvað smá í matn­um þarna úti sem er ekki hér heima. Ég var allt í einu far­inn að bæta aðeins á mig og komn­ir ein­hverj­ir vöðvar,“ seg­ir Mart­in en bæt­ir við að þetta hafi þó verið erfitt.

„Það var æf­ing á morgn­ana, hlaupið á strönd­inni eða tekn­ar heræf­ing­ar. Það var skóli á dag­inn, aft­ur æf­ing í há­deg­inu og smá skóli aft­ur. Svo vor­um við kannski kallaðir á skotæf­ing­ar eða víd­eófundi. Svo kom maður heim á kvöld­in og þá var eitt­hvert heima­nám sem þurfti að gera. Maður var gjör­sam­lega bú­inn á því.“ 

Íslend­ing­ur­inn þurfti að sanna sig

Að tveim­ur árum liðnum ákvað Mart­in að halda í at­vinnu­mennsku. Fyrsti áfangastaður­inn í at­vinnu­mennsku var franska B-deild­arliðið Étoile í Char­leville-Méziér­es í norður­hluta Frakk­lands. „B-deild­in þar er frek­ar sterk, það kom mér á óvart. Ég var drullup­irraður að umboðsmaður­inn skyldi ekki finna eitt­hvað betra fyr­ir mig. Það var erfitt að sætta sig við að fara í aðra deild. Þarna kem­ur sjálfs­traustið aft­ur inn. Ég horfði á leiki í B-deild­inni og hugsaði að ég væri miklu betri en þess­ir gaur­ar og svo horfði ég á leiki í efstu deild og hugsaði að ég gæti létti­lega spilað þarna. Menn þorðu ekki að taka séns­inn á ein­hverj­um litl­um Íslend­ingi.“

Þurft­irðu meira að sanna þig því þú ert Íslend­ing­ur?

„Já, sér­stak­lega vegna þess hvernig leik­ur­inn minn er. Ég er mikið með bolt­ann og þarf svo­lítið að stjórna liðinu. Við erum ekki hátt skrifuð körfu­boltaþjóð. Kannski svona á seinni árum höf­um við náð smá virðingu. Fyrstu árin í at­vinnu­mennsku vildu menn fyrst sjá mig spila hérna eða þarna og þá væru þeir áhuga­sam­ir. Það var bara erfitt að finna lið og ég þurfti að fara á stað þar sem ég fengi mikið að spila.

Ég hugsaði bara: „Ég fer þarna og sanna mig.“ Ég var ekk­ert sátt­ur enda laun­in ekk­ert spes, þannig séð. Maður var að fara í smá hark og vissi að ef maður sannaði sig þarna myndu góðir hlut­ir ger­ast. Og það gerðist.“

Mart­in fylgdi svo þjálf­ara sín­um hjá Étoile í lið í efstu deild í Frakklandi ári seinna og fékk þar stórt hlut­verk. „Það var hár­rétt skref hjá mér að taka.“ Þar var hann í eitt ár áður en hann hélt til Alba Berl­in í Þýskalandi.

Mart­in í leik með Alba Berl­in í EuroLeague. Ljós­mynd/​EuroLeague

Fljót­ur að gleyma

Var erfitt að taka alltaf þessi litlu skref upp á við?

„Það var það en ég og umboðsmaður­inn minn sett­umst niður og sett­um upp þriggja ára plan með ákveðinn tröppu­gang. Í stað þess að fara í stærra lið þar sem maður væri ekki ör­ugg­ur með leiktíma og sitja á bekkn­um tók ég kannski aðeins lægra stig og fékk að gera mis­tök, þrosk­ast sem leikmaður og sanna mig.“

Þegar Mart­in hélt til Berlín­ar 2018 var það hans fyrsta stóra stökk í körfu­bolta­heim­in­um. Alba Berl­in spil­ar í þýsku úr­vals­deild­inni, einni bestu í Evr­ópu, og hafði ný­lega tapað í úr­slit­um deild­ar­inn­ar árið áður. „Þetta var risa­skref, eng­inn Íslend­ing­ur hafði spilað þarna og lið með mikla sögu,“ seg­ir Mart­in. Hann fékk strax stórt hlut­verk hjá liðinu, var ætlað að leika bæði sem leik­stjórn­andi og skot­bakvörður, sem hann var þó ekki eins van­ur.

Liðið spil­ar í 15 þúsund manna höll sem er full á stór­um leikj­um liðsins, þegar liðið spil­ar í úr­slita­keppni eða Bayern München kem­ur í heim­sókn.

„Ég vil spila í EuroLeague með bestu liðum í Evr­ópu,“ sagði Mart­in í viðtali fyr­ir heim­ild­ar­mynd Bjarts Sig­urðsson­ar um kapp­ann sem kom út árið 2017. „Það halda ör­ugg­lega marg­ir að ég sé klikkaður en síðan ég var ung­ur hef ég alltaf haft bilað sjálfs­traust. Mig dreym­ir um að kom­ast í þessi stóru lið.“

Á síðasta tíma­bili spilaði Mart­in loks í EuroLeague, þar sem öll sterk­ustu lið Evr­ópu mæta til leiks.

Hvernig var til­finn­ing­in að kom­ast loks­ins í EuroLeague?

„Hún var geggjuð. Þegar ég skrifa und­ir hjá Alba eru þeir í EuroCup, keppn­inni fyr­ir neðan. Á sama tíma var ég með til­boð frá EuroLeague-liði og umboðsmann­in­um fannst ég klikkaður að taka því ekki. En mér fannst ég þurfa að fara í lið þar sem ég myndi venj­ast því að spila tvo, þrjá leiki í viku.

Ég vissi að ef við lent­um í efstu tveim­ur sæt­un­um fær­um við í EuroLeague árið eft­ir og þess vegna gerði ég tveggja ára samn­ing. Fyrsti EuroLeague-leik­ur­inn var geggjaður; ég fæ ennþá gæsa­húð þegar ég hugsa um hann. Maður var samt fljót­ur að gleyma að maður væri á þessu sviði. Maður er það klikkaður að mér fannst bara eðli­legt að vera þarna. Sem er nátt­úr­lega galið.“

Ekki bara pen­ing­ar í fót­bolt­an­um

Stend­urðu mjög vel launa­lega?

„Já, þetta er miklu meira en fólk ger­ir sér grein fyr­ir. Ég held að samn­ing­ur­inn sem ég var að gera núna sé sá stærsti sem nokk­ur Íslend­ing­ur hef­ur gert í körfu­bolta. Eft­ir þessi þrjú ár [sem samn­ing­ur­inn gild­ir] gæti ég þess vegna hætt að spila og komið heim. Ef ég spila pen­ing­un­um rétt myndi ég lík­leg­ast ekki þurfa að vinna aft­ur.

Við Anna María [Bjarna­dótt­ir, unn­usta Mart­ins] erum búin að kaupa okk­ur íbúð hér heima sem við eig­um skuld­laust. Ég held að það sé mark­mið margra í líf­inu og það er mjög gott að vera bú­inn að því. Eins lítið og ég hef gam­an af því að tala um pen­inga þá er gam­an að segja frá því að maður get­ur haft það mjög gott sem körfu­boltamaður, ef þú kemst á þetta stig. Það halda marg­ir að það sé bara fót­bolt­inn þar sem hægt er að fá mikla pen­inga.“

Nán­ar er rætt við Mart­in í Sunnu­dags­blaði Morg­un­blaðsins.