Úlfar Steindórsson, forstjóri Toyota á Íslandi, hefur heldur betur ástæðu til að vera ánægður með árangur fyrirtækisins. Eins og lesendur muna urðu miklar sviptingar í rekstri bílaumboðanna eftir bankahrun og árið 2011 keypti Úlfar, í félagi við Kristján Þorbergsson, 60% hlut í fyrirtækinu og tók þá strax við mikið endurskipulagningar- og uppbyggingarstarf sem borið hefur ávöxt á undanförnum árum. Skuldastaðan hefur batnað jafnt og þétt, reksturinn gengið vel, og Toyota núna í fyrsta skipti komið á lista Creditinfo yfir framúrskarandi fyrirtæki.

Fljótlega eftir kaupin ákváðu eigendur félagsins að flytja rekstur Toyota í nýtt húsnæði, í Kauptúni í Garðabæ.

„Við eignumst meirihluta í félaginu í júní 2011 og flytjum í júlí 2012, og var það svo sannarlega stór ákvörðun. En við höfðum mikla trú á þessu frábæra vörumerki sem Toyota er, og væntum þess að markaðurinn myndi færast til betra horfs,“ segir Úlfar.

Toyota hefur mjög sterka markaðshlutdeild á íslenskum bílamarkaði. Árni Sæberg

Færri fermetrar og fleira starfsólk

Húsnæði Toyota í Kauptúni virðist eins og sniðið fyrir reksturinn, en var þó upphaflega smíðað fyrir byggingavöruverslun Byko. Þar, eins og víða annars staðar, var ráðist í uppstokkun í kjölfar bankahruns og reyndist húsið laust á hárréttum tíma. Var starfsemi Toyota og Lexus, sem áður hafði dreifst á ellefu byggingar, loksins komin undir eitt þak. Ekki þurfti að fækka starfsfólki og raunar var ákveðið að bæta við starfsmannahópinn:

„Með flutningunum eignuðumst við stórt og hagkvæmt verkstæði með 42 lyftum, og sáum vaxtartækifæri í þjónustu við þá 55.000 bíla sem frá okkur sem eru á götunum,“ upplýsir Úlfar en þrátt fyrir að ekki skorti plássið í Kauptúni minnkaði húsakostur Toyota um 3.000 fermetra með flutningunum.

„Vitaskuld þurfti að aðlagast nýju húsi, passa vandlega upp á allan kostnað, og saxa á skuldirnar. Við náðum hagstæðum samningum við eiganda byggingarinnar sem fól í sér afslátt fyrstu árin, en félag í okkar eigu kaupir síðan húsið árið 2017.“

Hægt og rólega rétti hagkerfið úr kútnum, hagur almennings vænkaðist og um leið jókst sala á bílum. Þá varð sprenging í komum ferðamanna með tilheyrandi aukningu í eftirspurn eftir bílaleigubílum.

„Það má segja að nánast allt hafi gengið upp eins og við gerðum ráð fyrir, nema að 2013 hægði ögn á taktinum. Á vormánuðum 2015 fór salan að glæðast á ný og hefur gengið mjög vel síðan þá. Árið 2017 stendur upp úr og hjálpaði það okkur mikið hve vel gekk það ár – það var eitt af þessum árum sem koma varla nema á tíu ára fresti þar sem allt vinnur með okkur. Umsvifin minnkuðu árið 2018 en var samt ágætis rekstrarár.“
„Ekki fleiri leiðinlega bíla“

Hjálpaði líka til að japanski bílaframleiðandinn hefur verið á mikilli siglingu og bara síðustu fimm árin að gerðar hafa verið vel heppnaðar áherslubreytingar. Toyota var löngu búið að skapa sér það orðspor að smíða vandaða og áreiðanlega bíla, en þegar nýr forstjóri tók við árið 2009 vildi hann ganga skrefinu lengra.

„Akio Toyoda, barnabarnabarn stofnanda fyrirtækisins gaf það út að án þess að slá nokkuð af gæðunum þá myndi Toyota líka gera bíla sem væri gaman að horfa á og skemmtilegt að aka. „Ekki fleiri leiðinlega bíla,“ sagði hann,“ útskýrir Úlfar og skýtur því inn að það sé ágætis vitnisburður um ágæti þessarar stefnu að Bandalag íslenskra bílablaðamanna skyldi fyrr í mánuðinum velja Corollu og RAV4 sem bestu bílana í sínum flokkum.

En hvað um orkuskiptin? Sölutölur benda til að íslenskir neytendur séu mjög áhugasamir um rafmagnsbíla og hafa ýmsir framleiðendur teflt fram spennandi valkostum fyrir þann kima markaðarins. Virðist eins og Toyota hafi ekki sinnt rafvæðingunni af sama kappi, en þess í stað lagt þeim mun meiri áherslu á orkugjafa eins og vetni.

Úlfar minnir blaðamann á að Toyota hafi verið leiðandi í þróun bíla með tvinn-drifkerfi (e. hybrid), og næsta víst að spennandi Toyota rafmagnsbíll komi á markað áður en langt um líður.

Úlfar segir að Toyota sé á fullri ferð í átt til frekari rafvæðingar auk þess sem fyrirtækið hefur varið miklu fjármagni í þróun og smíði vetnisbíla. Árni Sæberg

„Toyota er á fleygiferð í þróun rafmagnsbíla, en það er ekki hefð fyrir því hjá þessum framleiðanda að vera mikið að segja frá því sem er í undirbúningi. Toyota kemur ekki á bílasýningar með bíla sem vonir standa til að komi á markað eftir þrjú ár, heldur svipta hulunni af nýjungum þegar þær eru tilbúnar og væntanlegar á markað hvað úr hverju.“

Þá segir Úlfar að Toyota vilji standa vel að vígi á öllum vígstöðvum, og veðji ekki á einn orkugjafa umfram aðra.

„Má heldur ekki gleyma að markaðurinn í löndum eins og Íslandi, Noregi og Hollandi, þar sem sala á rafmagnsbílum er mest, er ólíkur mörkuðum annarra landa. Víða um heim er áhugi á rafmagnsbílum mjög takmarkaður og innviðum ábótavant. Fyrir svo utan að fjöldi landa framleiðir mest eða allt sitt rafmagn með því að brenna gas eða kol. Þá eru rafmagnsbílar, enn sem komið er, dýrari í framleiðslu en hefðbundnir bensín- og dísilbílar og seljast ekki af ráði nema á þeim stöðum þar sem bílaframleiðendur eða hið opinbera ýmist borga með þeim eða veita afslætti af gjöldum.“

Neytendur aðeins of varkárir

Þó að salan gangi ágætlega þá myndu bílaumboðin flest vilja sjá líflegri markað fyrir nýja bíla. Markaðurinn kólnaði töluvert í lok sumars 2018 og hefur verið nokkuð rólegur síðan þá. Var kólnunin, eftir mjög góða sölu 2017, rakin til óvissu á vinnumarkaði og margir sem óttuðust að kjarasamningaviðræður myndu renna út í sandinn og verkföll lama hagkerfið. Þá var líka óvissa um stöðu WOW air, og talin hætta á samdrætti í ferðaþjónustu. Þegar allt kom til alls tókst að komast hjá meiriháttar röskunum á vinnumarkaði, og gjaldþrot lággjaldaflugfélagsins olli ekki svo miklum samdrætti í komum ferðamanna. Samt tók bílasalan ekki við sér.

„Þar spilar inn í að bílaleigurnar höfðu bætt mjög vel í flotann hjá sér 2017 og 2018 og blasti það við að þær myndu draga úr kaupum á bílum árið 2019. En hvað hinn almenna neytanda snertir þá virðist fólk einfaldlega vera mjög varkárt og reyna að lágmarka alla áhættu í fjárhag heimilisins,“ segir Úlfar og bætir við að það þurfi ekki að koma á óvart þótt landinn sé enn töluvert hvekktur.

„Ég held að það hafi verið í kringum 70% allra heimila sem lentu í verulegum hremmingum vegna bankahrunsins, og stór hópur fólks sem hefur það sem algjört forgangsatriði að lenda aldrei aftur í þess háttar veseni.“

Úlfar segir það jákvætt að bankahrunið virðist hafa gert landsmenn skynsamari og varkárari, og sjáist t.d. á því að sparnaður heimilanna fer vaxandi. Margt bendi samt til að hjá mörgum sé varkárnin meiri en tilefni sé til.

„Ríkissjóður hefur sjaldan staðið betur, eigna- og skuldastaða heimilanna sjaldan verið betri, vextir sjaldan lægri, og Íslendingar með mesta kaupmátt af öllum OECD-löndunum. Samt er eins og neikvæðu fréttirnar verði ofan á, og eðlilega litar það væntingar fólks sem svo aftur hefur áhrif á markaðinn.“

Úlfar kvartar ekki og segir að til lengri tíma litið sé gott að losna við miklar öfgar og sveiflur í sölu og þó að hægt hafi á sölu nýrra bíla þá séu umsvifin þeim mun meiri í sölu notaðra bíla. Þá má greina merki um að farið sé að gæta ögn meiri bjartsýni í þjóðarsálinni.

„Nýjasta vísbendingin kemur frá formanni félags Fasteignasala þar sem mælist aukning á milli mánaða, og smám saman að allur almenningur mun átta sig betur á því að landið er í nokkuð góðum málum.“