„Ég held að tím­arn­ir séu aðbreyt­ast mjög mikið. Ég held að ár­ang­ur fyr­ir­tækja verði ekki bara mæld­ur í fjár­hags­leg­um ár­angri. Held­ur ekki síður í sam­fé­lags­leg­um- og um­hverf­is þátt­um,“ seg­ir Mar­grét Krist­manns­dótt­ir, fram­kvæmda­stjóri PFAFF sem er eitt af Framúrsk­ar­andi fyr­ir­tækj­um Cred­it­in­fo.

Í mynd­skeiðinu er kíkt í PFAFF-búðina og rætt við Mar­gréti um fyr­ir­tækið.

mbl.is fram­leiðir í sam­starfi við Cred­it­in­fo 10 mynd­skeið um Framúrsk­ar­andi fyr­ir­tæki. Áður hafa birst mynd­skeið um Íslensku aug­lýs­inga­stof­una, Steypu­stöðina, Iðuna Fræðslu­set­ur, Reikni­stofu Bank­anna, SS, Krón­una, ORF líf­tækni og Ueno.

Hér fyrir neðan má sjá umfjöllun um PFAFF sem birtist í sérblaði Morgunblaðsins á dögunum.

Nægjusemi er það orð sem fyrst kemur upp í huga Margrétar Kristmannsdóttur, framkvæmdastjóra PFAFF, þegar hún er spurð hverju hún þakkar þann góða árangur sem felst í því að vera eitt þeirra fyrirtækja sem hafa verið á lista Creditinfo yfir framúrskarandi fyrirtæki frá upphafi, nú 10 ár í röð. Margrét er af þriðju kynslóð fjölskyldu sinnar sem sinnir rekstri PFAFF en afi hennar, Magnús Þorgeirsson, stofnaði fyrirtækið árið 1929 er hann hóf innflutning á saumavélum til landsins. Kristmann, faðir Margrétar, tók við rekstrinum 1963 en Margrét settist í framkvæmdastjórastólinn árið 1994. Þá tók þriðja kynslóð fjölskyldunnar alfarið við rekstrinum.

Margrét K. Kristmannsdóttir er af þriðju kynslóðinni sem stýrir PFAFF. Haraldur Jónasson/Hari

Kynslóð sem fór á flug

„Ef ég ætti að nefna eitthvert eitt orð væri það nægjusemi og þessi gömlu gildi sem giltu hér í viðskiptalífinu á tímum afa og pabba. Svo fór mín kynslóð svolítið á flug; þessi kynslóð sem var við stjórnvölinn um og eftir aldamótin og fór eiginlega fram úr sér með afleiðingum sem allir þekkja. Við tókum hins vegar aldrei þátt í því og þóttum örugglega hálfhallærislegt fyrirtæki hér í kringum 2007. Í viðskiptum þurfa hins vegar allir að græða – ekki bara fyrirtækið heldur starfsfólkið og viðskiptavinurinn, en það er himinn og haf á milli gróða og græðgi. Þegar kom að hruninu var Pfaff því í góðum málum og við fórum í gegnum hrunið með bravör,“ segir Margrét.

Margrét segir að það að hafa verið viðurkennt sem framúrskarandi fyrirtæki rétt eftir hrun hafi verið gríðarlega mikilvægt á þeim tíma.

„Ég myndi segja að á árunum eftir hrun þegar það var verið að velja þessi fyrirtæki þá hafi þessi verðlaun skipt gríðarlega miklu máli. Ekki bara fyrir fyrirtækin sjálf heldur ekki síst út á við. Það sýndi þjóðinni (út á við) að ekki öll fyrirtæki væru svo til tæknilega gjaldþrota heldur væru til fyrirtæki sem væru með sín mál á hreinu. Þetta var mjög sterkt fyrir ímyndina og mikilvægt fyrir atvinnulífið sjálft. Einnig styrkti þessi viðurkenning samband okkar við erlenda birgja og sýndi að hlutirnir væru ekki allir í skralli á Íslandi en sú mynd var oft dregin upp í erlendum fjölmiðlum. Það að geta sýnt fram á að þitt fyrirtæki væri með þennan stimpil hafði mjög mikið að segja og hefur styrkt tengslin við okkar erlendu birgja og auðveldað okkur að ná í ný viðskiptasambönd.“ segir Margrét.

„Gjörólíkt því sem pabbi og afi ráku“

Margrét segir að velgengni fyrirtækisins í 90 ára sögu þess hafi byggst á því að stjórnendur PFAFF hafi verið óhræddir við að henda „heilu vöruflokkunum út og taka inn nýja“, eins og Margrét orðar það. „Fyrirtækið sem ég rek í dag er gjörólíkt því sem pabbi og afi ráku. Við höfum bara verið nokkuð lánsöm að finna út hvar fyrirtæki eins og okkar á heima,“ segir Margrét.

Spurð nánar út í það hvernig fyrirtækinu hefur tekist að aðlagast breyttri tíð og hvernig það hefur þróast frá stofnun, árið 1929, segir Margrét að auðvitað hafi svona rótgróið fyrirtæki gengið í gegnum margar breytingar. Sem dæmi hafi stór breyting orðið á starfsemi þess þegar prjóna- og saumageirinn hér á landi dróst verulega saman fyrir um þremur áratugum en Pfaff hafði áratugum saman selt gríðarlega mikið af tækjum og tólum til þess iðnaðar.

„Þessi geiri átti hins vegar undir högg að sækja þar sem Ísland, eins og önnur Evrópulönd, varð sífellt minna samkeppnishæft við ódýrari lönd og síðan kom ný samkeppni við prjónaiðnaðinn þegar flísið kom. Í raun og veru dó þessi iðnaður nánast yfir nótt og á skömmum tíma missti fyrirtækið um fjórðung af veltu sinni. Þetta var mikið áfall fyrir fyrirtækið og það tók okkur nokkur ár að komast í gegnum það og finna jafnvægi á ný. 

Við gerðum einfaldlega meira úr öðrum vöruflokkum sem við vorum með – vorum um árabil mjög stór innflytjandi þvottavéla og kæliskápa og flutti fyrirtækið líklega inn 50-60 þúsund heimilistæki. Við ákváðum það líka fyrir um 20 árum að þarna lægi framtíð okkar ekki og ákváðum því að fara úr þessum bransa og, einhverjum tíu árum seinna, líka úr því að flytja inn smáraftæki,“ segir Margrét.

Í kjölfar þessara breytinga hafi fyrirtækið m.a. keypt fyrirtækið Borgarljós og farið þannig inn á ljósamarkaðinn, en einnig inn á símamarkaðinn með því að taka yfir umboðið fyrir NEC sem þjónustar mörg af stærri fyrirtækjum landsins með símkerfi. „Oft passa þessi gömlu rótgrónu fyrirtæki ekki upp á það að breytast með tíðarandanum held ég. Þau eru oft svolítið föst í sínu. En þú verður alltaf að vera að endurnýja þig – því stöðnun er oft upphafið að endalokunum.“ segir Margrét.

Í gegnum tíðina hefur PFAFF lagað sig að breyttum aðstæðum í íslensku viðskiptalífi. Í dag er fyrirtækið m.a. mjög sterkt á ljósamarkaði. Haraldur Jónasson/Hari

Sjaldan staðið betur

Í dag felst umfangsmikill hluti rekstrarins hjá PFAFF í því að flytja inn saumavélar en fyrirtækið rekur einnig öflugar ljósa- og hljóðdeildir.

„Hvað varðar hljóð og heyrnartól þá erum við aðallega á fyrirtækjamarkaði. Við þjónustum útvarps- og sjónvarpsstöðvar, leikhúsin, stúdíó o.fl. Svo erum við mjög stór í jólavörum; ekki sem við erum að selja mikið í verslun hjá okkur heldur flytjum við inn mikið af jólavörum til endursölu í gegnum aðra,“ segir Margrét.

Einnig eru stærri aðilar eins og sveitarfélög sífellt að skreyta meira hjá sér og við flytjum inn mikið af jólaskrauti fyrir þessa aðila. En hvernig jólaskraut?

„Bara það sem þú sérð t.d. á Óslóartrénu og á staurunum niðri í bæ og í kringum tjörnina – og fátt lífgar meira upp á svartasta skammdegið fyrir höfuðborgarbúa en ljós og fallega skreyttur bær,“ segir Margrét.

Fjölskyldufyrirtækjum hefur farið fækkandi undanfarin ár en PFAFF er að sögn Margrétar eitt af elstu fyrirtækjum landsins sem enn er rekið af sömu fjölskyldu og stofnaði fyrirtækið og segir hún að á 90 ára afmælinu sé óhætt að segja að það hafi sjaldan staðið betur, en eiginfjárhlutfall fyrirtækisins í árslok 2018 nam 81%.

Pfaff eða Nova?

Þegar rætt er um breytingar hugsa eflaust margir um nafnið á fyrirtækinu; PFAFF, sem fer kannski ekki vel í munni í íslenskum framburði, en fyrirtækið dregur heiti sitt af PFAFF-saumavélaframleiðandanum sem Georg Max Pfaff stofnaði árið 1862 í Kaiserslautern í Þýskalandi.

„Við höfum alveg gert okkur grein fyrir því að þetta er ekki þjálasta nafnið á íslensku. Við eyddum því töluverðum tíma og peningum í þetta fyrir um 15 árum, löngu fyrir hrun, þegar það var í tísku hjá mörgum fyrirtækjum að skipta um nafn. Til álita komu alls konar furðuleg nöfn, oft runnin upp úr latneskum heitum, og við fengum almannatengslafyrirtæki til þess að fara yfir þetta nafnamál með okkur. Á endanum enduðum við með fimm eða sex nöfn sem við töldum koma til greina sem nafn á fyrirtækinu. En við vorum bara svo lánsöm að eitt af nöfnunum í pottinum var PFAFF,“ segir Margrét, og það varð á endanum fyrir valinu. „Það var með það sterka ímynd og sterka stöðu að niðurstaða okkar var að ekki væri rétt að fórna því fyrir einhverja tískubylgju þess tíma. Við erum afskaplega ánægð að hafa haldið í það nafn í dag,“ segir Margrét.

En hvaða nöfn komu til greina?

„Gott ef eitt af þeim nöfnum var ekki bara NOVA,“ segir Margrét. „Þetta voru oft nöfn með einhverjum latneskum skírskotunum. En íhaldssemin getur stundum verið besta niðurstaðan,“ segir Margrét.

PFAFF er eitt af sterkustu kennileitum Grensásvegar. Haraldur Jónasson/Hari