Verzlunarskóli Íslands er í fyrsta skipti á lista Creditinfo yfir Framúrskarandi fyrirtæki í ár. Verzlunarskólinn var stofnaður af Verzlunarmannafélaginu og Kaupmannafélaginu í Reykjavík árið 1905 og á því fyrsta ári settust 54 nemendur á skólabekk. Skólahúsnæðið fyrstu árin var að því er fram kemur í hátíðarritinu Viðskiptaráð Íslands í 100 ár „öllu óboðlegt og svo jökulkalt að heilsu nemenda var hætta búin“. Frá 1912 til 1931 var skólinn staðsettur á Vesturgötu 10a í öllu betra húsnæði en flutti síðar á Grundarstíg. Árið 1943 samþykkti þáverandi menntamálaráðherra að Verzlunarskólinn fengi að útskrifa stúdenta. Þótti það að sögn Inga Ólafssonar, núverandi skólastjóra skólans, engan veginn sjálfsagt mál og olli það deilum á meðal menntamanna á Íslandi. Flestir voru því mótfallnir.

„Menn töldu að með þessu væri verið að gjaldfella stúdentsprófið, því menn voru hræddir um að lítið yrði gert úr kennslu í stærðfræði og latínu,“ segir Ingi en á þessum tíma voru það aðeins Menntaskólinn í Reykjavík og Menntaskólinn á Akureyri sem útskrifuðu stúdenta.

Árið 1943 útskrifuðust fyrstu stúdentarnir frá Verzlunarskólanum en í þeim fyrsta útskriftarhópi voru sjö piltar. Eftir 55 ár í húsnæðinu við Grundarstíg flutti skólastarfsemin árið 1986 í núverandi húsakynni í Ofanleiti sem er að fullu í eigu skólans. Og þar er starfsemi þessa vinsælasta framhaldsskóla landsins enn í fullum gangi.

Það er engin tilviljun að Verzlunarskólinn ratar nú á lista Creditinfo yfir framúrskarandi fyrirtæki. Að sögn Inga hefur rekstrarumhverfi framhaldsskóla batnað mjög á síðustu árum en sjálfur tók Ingi við skólastjórastöðunni árið 2007.

„Það var þannig að í tíð Illuga Gunnarssonar, þáverandi menntamálaráðherra, var ákveðið að framhaldsskólinn yrði styttur um eitt ár en á sama tíma var lofað að fjármagn sem rynni til skólanna yrði það sama. Sem þýðir að skólar voru að fá meira fjármagn á hvern nemanda. Þeim fækkaði en upphæðin á hvern nemanda hækkaði. Það var nauðsynlegt að fjármagnið yrði ekki skert. Þótt reksturinn hafi í sjálfu sér ekki gengið illa hjá okkur þá gekk rekstur framhaldsskóla almennt illa. Allir skólar þurftu virkilega að vera á tánum og fylgjast með hverri krónu. Í dag er betra svigrúm til þess að sinna skólaþróun og endurnýja nauðsynleg tæki og tól,“ segir Ingi.

Ákvörðunin þótti arfavitlaus

Að sögn Inga fannst mörgum fyrrverandi nemendum sú ákvörðun að fækka árunum á skólabekk úr fjórum í þrjú vera arfavitlaus. „Vegna þess að yfirleitt var mesta fjörið hjá þeim á síðasta árinu. Þá stýrðu þau félagslífinu og svo framvegis. En núverandi nemendur vilja ekkert endilega vera eitt ár í viðbót þegar til kastanna kemur. Þegar að fyrsti nemendahópurinn í þriggja ára náminu var að hefja lokaárið voru flestir þeirra á þeirri skoðun að þeir vildu gjarnan vera lengur. En þegar nálgaðist útskrift töldu flestir þeirra að þetta væri bara komið gott,“ segir Ingi og hlær.

Að sögn Inga var námsefnið skorið niður að hluta til við þessa breytingu en hann segir þó að kröfur til nemenda séu meiri nú en þegar námið taldi fjögur ár.

„Þegar rætt er við fyrrverandi nemendur skólans segja margir þeirra að álagið á síðasta árinu hafi síst verið of mikið. Sérstaklega á viðskiptabrautinni. Við gerðum á sínum tíma könnun á meðal nemenda og í henni sögðu nánast allir, utan nemenda á náttúrufræðibraut, að álagið væri minnst á síðasta ári. Það benti til þess að svigrúm hefði verið til þess að leggja meira á nemendur og það reyndist rétt mat miðað við gengi nemenda í þriggja ára kerfinu,“ segir Ingi.

Verzlunarskólinn hefur um langt skeið verið vinsæll og á hverju ári þarf skólinn að vísa umsóknum frábærra nemenda frá að sögn Inga.

„Við fáum ótrúlega margar umsóknir. Það voru 679 sem sóttu um skólann í fyrsta eða öðru vali síðast. Og 520 sem völdu skólann í fyrsta sæti en við gátum bara tekið inn 340 nemendur,“ segir Ingi en aðspurður segir hann að ekki sé í bígerð að stækka skólann.

En hvað skýrir þessar vinsældir?

„Við höfum oft spurt nemendur þessarar spurningar. Við vöndum okkur mikið við námsframboðið en okkur grunar að það sé kannski félagslífið sem vegi þungt í ákvarðanatökunni. Kannski vilja nemendur ekki viðurkenna það en þeir nefna yfirleitt aldrei félagslífið sem fyrstu ástæðu. Þau tala t.d. um bekkjakerfið og orðsporið áður en þau nefna félagslífið,“ segir Ingi.

Góður andi á meðal starfsmanna smitar út frá sér

Það eru trúlega fleiri ástæður að sögn Inga. „Það hefur verið mjög góður andi í skólanum. Einnig á meðal starfsmanna. Ef það er góður andi í starfsmannahópnum, það er sama hvort það er skóli eða eitthvert annað fyrirtæki og starfsmaður er ánægður í vinnunni þá talar hann fallega um vinnustaðinn úti í bæ,“ segir Ingi.

Ingi segir að starfsemi skólans gangi jafnan sinn vanagang en þó sé álag á starfsfólk skólans vegna annarra þátta en kennslu orðið meira en það var.

„Við getum nefnt t.d. jafnlaunavottunina. Undanfarið hafa tveir starfsmenn unnið mikið í þessum málum í samstarfi við sérfræðinga. Síðan þurfum við einnig að vera með persónuverndarfulltrúa. En með nýju persónuverndarlögunum er allt miklu strangara en áður. Nú er það líka þannig að nú geta t.d. fyrrverandi nemendur fengið að vita nákvæmlega allt sem er skráð um þá. Þannig að utanumhald um skjalamál hefur aukist. Það er mikil vinna sem felst í þessu öllu saman því þetta er nýtt fyrir flesta,“ segir Ingi.

Verzlunarskóli Íslands er langvinsælasti framhaldsskóli landsins. Kristinn Magnússon