Viðskipti | mbl | 18.10.2012 | 15:42

Batamerkin eru skammgóður vermir

Þrátt fyrir lægra atvinnuleysi segir greiningardeild Arion banka að batamerkin geti verið skammgóður vermir Þorvaldur Örn Kristmundsson

Dulið atvinnuleysi er 1,6 prósentustigum hærra en það sem Vinnumálastofnun mælir og sá góði gangur sem hefur verið í að lækka atvinnuleysi gæti verið í hættu vegna kólnunar í hagkerfinu. Þetta segir greiningardeild Arion banka, en þar er bent á að einskiptiaðgerðir eins og vaxtaniðurgreiðslur og úttekt séreignasparnaðar sé að ljúka og með því séu líkur á að dragist úr einkaneyslu. Þetta getur haft áhrif á hagvöxtinn, en einkaneyslan hefur síðustu ár vegið þar þungt, og um leið snúið við atvinnuleysistölum.

Þegar tölur frá Vinnumálastofnun eru skoðaðar kemur í ljós að atvinnuleysi var í upphafi þriðja ársfjórðungs 4,8%. Að viðbættum þeim fjölda sem er í vinnumarkaðsúrræðum og þeim sem fá fjárhagsaðstoð frá sveitafélögum er atvinnuleysi nær 6,4% samkvæmt greiningardeildinni.

Bent er á að þótt atvinnuleysistölur séu að lækka, þá sé atvinnuþátttakan einnig að lækka, það er vinnuafl sem hlutfall af mannfjölda. Því virðist sem fólk á vinnufærum aldri sé í auknum mæli að detta út úr vinnuaflinu, svo sem með því að fara í nám, flytja úr landi eða að fara á bætur aðrar en atvinnuleysistryggingar. Tekið er fram að þetta þurfi ekki að vera slæmt, til dæmis ef einstaklingar fari í nám og muni skila sér til baka á vinnumarkaðinn með meiri framleiðni.

Á síðustu sjö ársfjórðungum hefur mælst hagvöxtur hérlendis og á sama tíma hefur aukin eftirspurn eftir vinnuafli haft áhrif til lækkunar á atvinnuleysistölur. Greiningardeildin bendir þó á að nú séu vísbendingar um að hægja sé á vextinum, en meðal annars hefur kortavelta dregist saman á síðustu ársfjórðungum, en það er almennt góður mælikvarði á þróun einkaneyslu.

Einstaklingar hafa síðustu ár getað tekið út séreignasparnað og notið vaxtaniðurgreiðslna. Nú sér fyrir endann á því tímabili og þar með gætu einstaklingar einnig dregið úr einkaneyslu, en þessar aðgerðir hafa aukið umráðafé almennings. Greiningardeildin bendir á að koma þurfi til frekari fjárfestinga og ná upp sjálfbærum hagvexti til að hagkerfið nái sér á strik og þurfi ekki að treysta á tímabundnar einskiptiaðgerðir.