Þegar það kemur að markaðssetningu íslensks fisks á erlendum mörkuðum er margt vel gert og metnaður hjá fyrirtækjunum sjálfum, einkum í vöruþróun og afhendingaröryggi. Þó er hægt að gera betur og vinna sameiginlega með samræmd skilaboð inn á neytendamarkaðinn og að sögn Guðnýjar Káradóttur, forstöðumanns hjá Íslandsstofu er það næsta skref.
Pistill sem Þór Sigfússon hjá Sjávarklasanum skrifaði fyrr í vikunni hefur vakið athygli en þar segir hann margt megi læra af sjómannaverkfallinu, einkum á sviði markaðssetningar á íslenskum fiski sem hann spyr hvort að verðmæti séu að fara í súginn vegna aðgerðarleysis Íslendinga í markaðsmálum með fisk. Hann kallar eftir aukinni samvinnu allra þeirra í matvælaiðnaðinum sem selja sjávarafurðir.
Guðný segir samstarf í gangi nú þegar þó á smáum skala sé. Segir hún það hafa verið rætt í mörg ár að koma af stað stóru markaðsverkefni í sjávarútveginum en bendir þó á að greinin þurfi að vera sammála um ákveðna hluti í markaðsstarfi eins og fjármagn áður en það er keyrt af stað.
„En það er margt sem við og fólk í greininni er að gera vel. Við erum með frábært flutningsnet, mikla nýsköpun, fyrirtækin standa undir þróunarstarfi og það eru svona hlutir sem eru forsendur þess að fyrirtækin skila aukinni afkomu og verðmætum úr hafinu. Ef þú horfir á það sem íslensk fyrirtæki eru búin að gera má sjá að við stöndum Norðmönnum til dæmis langt framar varðandi verðmætasköpun og nýtingu, en við eigum mikið inni í sameiginlega kynningarstarfinu, þar eru þeir með meira fjármagn og komnir lengra. Þeir veiða t.d. þorskinn yfir styttra tímabil og mikið frosið. Við erum að fá miklu meira út úr hverju kílói sem við drögum úr sjó.“
Íslandsstofa hefur unnið með sjávarútveginum frá árinu 1986 á sjávarútvegssýningum erlendis og segir Guðný margt í gangi. Nefnir hún til dæmis verkefnið Iceland Responsible Fisheries en þar sinnir Íslandsstofa markaðs- og kynningarmálum fyrir íslenskar sjávarafurðir undir merkjum skv. samningi við Ábyrgar fiskveiðar. Markmiðið er að treysta stöðu íslenskra sjávarafurða á erlendum mörkuðum og styrkja ímynd Íslands sem upprunalands sjávarafurða þar sem stundaðar eru ábyrgar fiskveiðar.
„Frá árinu 2013 höfum við síðan verið í markaðsstarfi með hópi Íslendinga í S-Evrópu, þ.e. Spáni, Portúgal og Ítalíu. Þar erum við komin í kynningarstarf á neytendamarkaði sem er að sýna okkur að það er hægt með árangursríkum hætti. Með okkar starfi erum við að miðla leyndarmálinu um íslenska saltfiskinn sem eru gæðin, hefðir og ferska hráefnið,“ útskýrir Guðný og segir mjög skýra stefnu í starfinu á þeim markaði.
Þar hafa verið búnir til sérstakir „ambassadorar“ eða fulltrúa úr matreiðslumönnum og þá er unnið með veitingastöðum á svæðinu og samfélagsmiðla. „Við erum ekki með sömu fjármuni og önnur lönd sem við berum okkur saman við en það sem við erum að gera tryggir snjóboltaáhrif.“
Bendir hún á að fleiri og fleiri aðilar í Suður Evrópu eru að óska eftir samstarfi um að kynna íslenska vöru, þ.e. hafi samband í kjölfar þess sem þeir sjá og upplifa af því sem er í gangi hjá okkur. Við höfum haldið fundi með aðilum í virðiskeðjunni og kynnt samstarfsmöguleikana. Það eru t.d. að fara af stað kynningar nú á föstunni á Spáni.
Til að mynda er það spænski bjórframleiðandinn Damm Estrella en við höfum unnið með þeim í 3 ár í Madrid. Samstarfið felst í að íslenski fiskurinn og bjórinn frá Estrella er kynntur á 33 veitingastöðum í mánaðartíma þar sem Estrella velur íslenska fiskinn til að kynna bjór sem valkost með saltfisknum. „Þarna er fyrirtæki sem sækist eftir því að tengjast okkur af því þeir vita að við erum með bestu gæðin.“
Guðný segir Ísland eiga enn mikið inni þegar það kemur að markaðssetningu á fiski og þurfi að nýta sér hvað Ísland er vinsælt vörumerki.
Aðspurð hvort að hún telji að sjómannaverkfallið sem stóð yfir í níu vikur hafi haft neikvæð áhrif á markaðsstarfið erlendis segir Guðný erfitt að segja til um það í dag. „En við vorum til dæmis að kynna Gullkarfa á neytendasýningu í Þýskalandi í janúar og áttum í miklum erfiðleikum að fá ferskan fisk í smakk. En við erum að vinna með svo frábærum fyrirtækjum sem gátu reddað því. Við vitum að menn hafa lagt á sig ómælda vinnu að halda mörkuðum og leysa úr stöðunni og stundum tekst það og stundum ekki,“ segir Guðný og bætir við að það tekur tíma að sjá hver áhrifin verða.
„En ég held miðað við hvað við erum með duglegt fólk í þessari grein þá mun það leggja sig fram um að vinna þetta til baka. Ég er viss um að það muni allir leggjast á eitt. Ég hef séð það í mínu starfi að í sjávarútveginum er unnið með hjartanu. Við værum heilt yfir ekki að ná þessum árangri ef fólk væri ekki að vanda sig.“