Gengi krón­unn­ar hef­ur lækkað um 14% frá ára­mót­um og hef­ur geng­is­lækk­un­in haft áhrif á verðbólg­una þar sem verð á mat­vöru, fatnaði, hús­gögn­um og heim­il­is­búnaði hef­ur hækkað. Þetta kem­ur fram í Pen­inga­mál­um Seðlabanka Íslands sem komu út í dag.  

„Gengi krón­unn­ar tók að lækka þegar far­sótt­in barst til lands­ins líkt og gjald­miðlar margra annarra ríkja í svipaðri stöðu. Snemma í maí hafði það lækkað um ríf­lega 12% frá fe­brú­ar­lok­um en það hækkaði á ný er leið á mánuðinn, mögu­lega vegna auk­inn­ar bjart­sýni í kjöl­far ár­ang­urs­ríkra sótt­varnaaðgerða og mik­ill­ar fækk­un­ar smita hér­lend­is auk vænt­inga um kröft­ugri bata í ferðaþjón­ustu en áður hafði verið gert ráð fyr­ir.

Sú geng­is­hækk­un gekk hins veg­ar til baka yfir sum­ar­mánuðina og var viðskipta­vegið gengi krón­unn­ar ríf­lega 12% lægra rétt fyr­ir út­gáfu þess­ara Pen­inga­mála en í lok fe­brú­ar og ríf­lega 14% lægra en um ára­mót­in,“ seg­ir í Pen­inga­mál­um. 

Hef­ur selt er­lend­an gjald­eyri fyr­ir 29 millj­arða

Seðlabank­inn hef­ur beitt inn­grip­um á gjald­eyr­is­markaði í meiri mæli í ár en und­an­far­in tvö ár. Það sem af er ári nam hrein sala bank­ans á er­lend­um gjald­eyri tæp­lega 29 millj­örðum króna og er hlut­deild bank­ans í heild­ar­veltu á markaðnum um fimmt­ung­ur.

Verðbólga mæld­ist 2,5% á öðrum fjórðungi þessa árs eða lít­il­lega meiri en gert var ráð fyr­ir í maí þegar spáð var að hún yrði 2,4%. Vísi­tal­an hækkaði um 0,15% milli mánaða í júlí og mæld­ist ár­sverðbólga 3% sem er aukn­ing um 0,8 pró­sent­ur frá út­gáfu Pen­inga­mála í maí.

„Meg­in­skýr­ing á aukn­ingu verðbólgu í júlí er að sumar­út­söl­ur höfðu tölu­vert minni áhrif til lækk­un­ar en á sama tíma í fyrra. Gæti það stafað af áhrif­um geng­is­lækk­un­ar krón­unn­ar en auk­in út­gjöld til neyslu­vara líkt og fjallað var um hér að fram­an kunna einnig að eiga hlut að máli. Verð inn­fluttr­ar vöru hef­ur á heild­ina hækkað um 5% milli ára. Verð á inn­lend­um vör­um hef­ur einnig hækkað nokkuð að und­an­förnu og var 4,4% hærra í júlí en á sama tíma fyr­ir ári.

Lík­legt er að auk­in eft­ir­spurn eft­ir til­tekn­um vöru­flokk­um þegar mikl­ar sam­komutak­mark­an­ir voru við lýði á fyrri hluta árs­ins, t.d. mat­vöru, hafi leitt til meiri verðhækk­ana. Einnig hef­ur borið á skorti á til­tekn­um vör­um vegna fram­leiðslu­hnökra og tengdra af­leiðinga COVID-19-heims­far­ald­urs­ins sem hef­ur að öðru óbreyttu hækkað vöru­verð.

Ekki er þó lík­legt að áhrif­in verði mik­il á mælda verðbólgu þar sem áætlað er að þessi áhrif geti komið fram í tæp­lega fimmt­ungi af grunni vísi­töl­unn­ar. Á móti vó hins veg­ar að verðbólga hjaðnaði á mæli­kv­arða und­irliða þar sem eft­ir­spurn eft­ir vöru eða þjón­ustu dróst sam­an eða var ekki í boði vegna sótt­varnaaðgerða,“ seg­ir í Pen­inga­mál­um.

Sam­kvæmt su­mar­könn­un­um Gallup gera heim­ili og fyr­ir­tæki ráð fyr­ir að verðbólga verði um 3-3,5% eft­ir ár sem er 0,5 pró­sent­um meiri verðbólga en þau væntu í síðustu könn­un. Verðbólgu­vænt­ing­ar þeirra til lengri tíma hafa hins veg­ar ým­ist hald­ist óbreytt­ar eða lækkað. Verðbólgu­vænt­ing­ar markaðsaðila, bæði til skamms og lengri tíma, hafa einnig hald­ist óbreytt­ar við 2,5% verðbólgu­mark­miðið. 

„At­hygli vek­ur að all­ir mæli­kv­arðar á verðbólgu­vænt­ing­ar eru ým­ist óbreytt­ir eða lægri en á sama tíma fyr­ir ári þrátt fyr­ir nokkru lægra gengi krón­unn­ar.“

Horf­ur eru á nokkru meiri verðbólgu á næst­unni en spáð var í maí. Skýr­ing­una má rekja til meiri verðbólgu í upp­hafi spá­tím­ans auk þess sem slak­inn í þjóðarbú­skapn­um virðist minni nú en gert var ráð fyr­ir í maí. Þá hef­ur alþjóðlegt olíu-, hrávöru- og mat­væla­verð tekið hraðar við sér en þá var spáð.

Olíu- og hrávöru­verð er þó enn tölu­vert lægra en fyr­ir ári sem lækk­ar inn­lend­an aðfanga­kostnað og dreg­ur úr verðbólgu.

Spáð er að verðbólga verði um 3% að meðaltali út þetta ár en mik­ill slaki í þjóðarbú­inu og lít­il alþjóðleg verðbólga gera það að verk­um að hún hjaðnar snemma á næsta ári þegar áhrif geng­is­lækk­un­ar­inn­ar hafa fjarað út. Spáð er að hún verði um 2% að meðaltali á seinni hluta spá­tím­ans [2023].

Mik­il óvissa er hins veg­ar um þess­ar horf­ur en eins og venj­an er í upp­færðum spám bank­ans er áhættumat grunn­spár­inn­ar ekki end­ur­skoðað. Tald­ar eru um helm­ings­lík­ur á að verðbólga verði á bil­inu 1-3¼% að ári liðnu og á bil­inu 1-3½% í lok spá­tím­ans,“ seg­ir í Pen­inga­mál­um.

Tengd­ar frétt­ir

Kór­ónukrepp­an

Áfanga­heim­il­inu lokað ef ekki er gripið inn í

• „Þetta er allt sam­an á fleygi­ferð“
• Of harðar aðgerðir í far­aldr­in­um
• Sjá fram á minna at­vinnu­leysi
• „Það er best að hafa sam­ræmi í þessu“

» Fleiri tengd­ar frétt­ir

• 1 blogg um frétt­ina

Bloggað um frétt­ina

• Páll Vil­hjálms­son: Krón­an jafn­ar byrðinni