Plast framleitt úr fjölliðum sem unnar eru úr þara ætti að henta sem umbúðir utan um matvæli en brotna síðan niður eins og annar lífrænn úrgangur.

Ekki þarf að fræða lesendur um þann vanda sem skapast hefur um allan heim vegna plastmengunar. Þótt plast sé mikið undraefni og geri heilmikið gagn ef það er notað í réttum tilgangi og fargað með réttum hætti, þá veldur plastið bæði sjónmengun og skaða á plöntu- og dýralífi ef það berst út í náttúruna og tekur óralangan tíma fyrir plastefni að brotna niður.

Plastvandinn verður ekki lagaður á einum degi en íslenska sprotafyrirtækið Marea er að þróa þaraplast sem gæti a.m.k. leyst vandann að hluta.

Heimurinn glímir við vaxandi vanda vegna ófullnægjandi meðhöndlunar á úrgangsplasti. Plastið safnast upp í náttúrunni og veldur miklu tjóni. AFP

Julie Encausse er stofnandi og framkvæmdastjóri Marea en þær Eydís Sigurðardóttir Schiöth og Edda Björk Bolladóttir hafa unnið með henni að þróunarvinnunni:

„Við hófum þetta verkefni í maí á síðasta ári og getum verið ánægðar með það hversu langt við höfum komist á þessu röska ári,“ segir Julie en fyrirtækið hefur þegar þróað tvær tegundir þaraplasts með ólíka eiginleika og standa prófanir á vörunni núna yfir. „Um er að ræða efni sem heyrir strangt til tekið undir hóp efna sem kölluð eru lífrænt plast, en þaraplastið hefur alveg sérstaka eiginleika og þess vegna reynum við frekar að nota það heiti.“

Gæti hentað utan um grænmeti og fiskflök

Leynd hvílir yfir þeim aðferðum sem Marea notar til að umbreyta þara í efni með svipaða eiginleika og plast en Julie segir ferlið snúast um að nýta fjölliður sem unnar eru úr þaranum. Fjölliðurnar má móta í filmu sem t.d. getur hentað sem umbúðir utan um matvæli, en hefur líka þann eiginleika að brotna niður við réttar aðstæður. Hefur Marea þegar þróað tvær gerðir af þarplasti: Þaraplast C sem hefur eiginleika sveigjanlegrar filmu og getur t.d. verið heppilegt til að vefja þétt utan um grænmeti, og svo Þaraplast M sem svipar til sellófans og vonir standa til að geti komið í stað þeirra plastþynna sem settar eru á milli fiskflaka þegar þeim er pakkað í pappírs- og frauðplastsöskjur.

Frétt af mbl.is

Plastmengun tekin alvarlega

Segir Julie að fyrstu tilraunir bendi til að þaraplastið hafi þá eiginleika sem leitað er að en vitaskuld geti margt komið upp á í því langa og ítarlega prófunarferli sem núna stendur yfir.

Þá segir hún Marea ekki eina fyrirtækið í heiminum sem hafi komið auga á að nota þara sem hráefni til plastgerðar: „Finna má örfá fyrirtæki sem nota efnasambönd úr þara til að búa til lífplast en þeirra vörur eru með aðra eiginleika en okkar,“ segir hún en verkefnið hefur m.a. fengið styrk frá matvælasjóði og tækniþróunarsjóði og er hýst af Sjávarklasanum. Af samstarsfyrirtækjum Marea má nefna Haskólann á Akureyri og endurvinnslufyrirtækið Terra sem um þessar mundir er að gera prófanir á þaraplastinu til að mæla hversu greiðlega það brotnar niður með lífrænum úrgangi.

Stöðugt þrengt að plastnotkun

Þegar Julie er spurð um markaðsáætlanir Marea og samkeppnisumhverfið á plast- og lífplastsmarkaði má heyra að hún er með báða fætur á jörðinni. Hún segir of snemmt að gera langtímaáætlanir um skölun og útrás, og að markmið sé að einblína á íslenskan markað fyrst um sinn. „Við hugum ekki að virðiskeðjunni í miklum smáatriðum á þessu stigi en gerum engu að síður ráð fyrir að þaraplastið muni kosta meira en hefðbundið plast unnið úr hliðarafurðum olíuvinnslu. Að því sögðu þá eru meiri líkur en minni á að stjórnvöld um allan heim haldi áfram á þeirri braut að þrengja að plastnotkun og er skemmst að minnast reglna sem banna notkun plasthnífapara, plastdrykkjarröra og innkaupapoka úr plasti.

Frétt af mbl.is

Hafa sent sjö tonn af plasti í endurvinnslu

Julie ljóstrar því einnig upp að Marea sé að skoða þann möguleika að nota orku frá jarðvarmavirkjun við framleiðslu þaraplasts og eins komi til greina að nota þörunga sem ræktaðir eru í stýrðu umhverfi frekar en að nýta þara sem fenginn er úr sjó eða vötnum:

„Við höfum engar áhyggjur af hráefnisskorti á þessu stigi og gaman að sjá hvað þeir aðilar sem við höfum rætt við sem nýta þara umhverfis landið eru miklir fagmenn og umgangast þessa auðlind af nærgætni. Hátækniræktun á þörungum, með svipuðum aðferðum og eru t.d. notaðar hjá Algalífi, gæti samt haft ákveðna kosti fyrir framleiðsluna,“ segir Julie og bætir við að þar sem þari bindur mikið magn koltvísýrings sé hugsanlegt að með notkun endurnýjanlegra orkugjafa geti framleiðsla þaraplasts verið kolefnisneikvæð: „Þari leikur stórt hlutverk í að fanga koltvísýring sem berst úr andrúmsloftinu í hafið og þegar öll skref eru tekin með, frá ræktun þarans og þar til þaraplastið er tilbúið til afhendingar, ætti ferlið mögulega að geta fangað meiri koltvísýring en það losar.“

Enginn skortur er á þara. mbl.is/Friðrik Tryggvason

Julie áréttar að plast úr olíuafurðum sé ekki að fara að hverfa af sjónarsviðinu í bráð og þjóni mikilvægum tilgangi, en miklu skipti að nota plastið rétt og endurvinna þegar það hefur þjónað hlutverki sínu. „Gott dæmi um þetta eru fiskikerin sem sjávarútvegurinn reiðir sig á og vandséð að þar mætti nota annað hráefni í staðinn. En framleiðendur fiskikeranna gæta þess líka að við endalok líftíma þeirra, sem er allt að fimmtán ár, þá séu þau send til endurvinnslu,“ segir hún.

„Notendur hafa rekið sig á að förgun þess lífplasts sem fæst á markaðinum í dag er flóknari en fólk hafði grunað og þarf að nota ólíkar aðferðir fyrir ólíkar gerðir lífplasts, og passa upp á að blanda lífniðurbrjótanlegu plasti ekki með hefðbundnu plasti. Einn plastpoki úr röngu efni getur þýtt að ekki er hægt að endurvinna heila pallettu af plastúrgangi. Þaraplastið, aftur á móti, brotnar niður eins og hver annar lífrænn úrgangur.“

Frétt af mbl.is

Endurunnið plast að toghlerum á Dalvík

Margir vilja fá rúllu

Ævintýrið er rétt að byrja hjá Marea og verður gaman að fylgjast með fyrirtækinu á komandi árum. Gangi prófanir á þaraplasti M og C vel væru næstu skref að hefja framleiðslu á meðalstórum skala og fá öll tilskilin leyfi og vottanir enda gilda strangar reglur um þau efni sem komast í snertingu við matvæli. „Þótt við séum komnar þetta skammt á veg finnum við strax fyrir miklum áhuga hjá íslenskum fyrirtækjum sem myndu helst vilja geta pantað nokkrar rúllur af þaraplasti strax í dag,“ segir Julie.

Tengdar fréttir

Nýsköpun og tækni í sjávarútvegi

Hefring hlaut Sigölduna

• Leita húsnæðis undir frumkvöðlasetur
• Fjárfesta 332 milljónum í Hefring
• Frumkvöðlar bláa hagkerfisins kynna nýsköpun
• Hugmyndafræði Sjávarklasans víða eftirsótt

» Fleiri tengdar fréttir

Fólkið í sjávarútvegi

Feðgar saman í Grænlandstúr á jólum

• Jón stundar nýsköpun í hákarlaverkun
• Fangar sjómennskuna á filmu
• Humarveiðarnar voru skemmtilegt tímabil
• Ólst upp á Fídjí og rannsakar nú loðnu á Íslandi

» Fleiri tengdar fréttir