Íslensk stjórnvöld vonast til þess að settar verði reglur í Færeyjum sem hindra að rússneskir togarar sem nú eru að veiða friðaðan úthafskarfa á Reykjaneshrygg fái heimild til löndunar, umskipunar og annarrar þjónustu.
Þetta kemur fram í svari matvælaráðuneytisins vegna fyrirspurnar 200 mílna um afstöðu til áframhaldandi veiða rússneskra togara þrátt fyrir veiðibann Norðaustur-Atlantshafsfiskveiðiráðsins (NEAFC) sem og bann gegn við löndun, umskipun eða aðra þjónustu við skip sem stunda veiðar á karfa á Reykjaneshrygg.
Tilefni fyrirspurnarinnar er að rússneskir togarar sem stunda þessar veiðar fá enn fulla þjónustu í færeyskum höfnum.
„Ráðuneytinu er kunnugt um að rússnesk skip hafi nú hafið úthafsveiðar á karfa á Reykjaneshrygg en er ekki kunnugt um að skip með karfaafla úr þessum stofnum hafi komið til Færeyja á þessu ári,“ segir í svari ráðuneytisins.
Fleiri þeirra rússnesku togara sem nú eru á miðunum héldu til veiða eftir viðkomu í höfnum í Færeyjum, þar með talið Vityaz sem hélt á Reykjaneshrygg eftir stopp í Runavík. Í Færeyjum eru enn engar reglur sem hindra þessa togara frá því að landa aflanum þar.
Við spurningu um hvort íslensk yfirvöld líta svo á að Færeyjar séu bundnar af veiði- og þjónustubanni NEAFC, svarar ráðuneytið að fulltrúar Færeyja hafi haft fullt tækifæri til að vinna gegn samþykkt bannsins. „Líkt og sendinefnd Noregs, sat sendinefndin hjá við afgreiðslu málsins og veitti tillögunni þannig brautargengi. Ef fyrrgreindar sendinefndir hefðu greitt atkvæði gegn tillögunni hefði hún verið felld.“
Ísland, Evrópusambandið og Bretland greiddu atkvæði með banninu en Rússland mótmælti banninu formlega og er því ekki lagalega bundið af banninu. „Þar sem hvorki Færeyjar/Grænland né Noregur mótmæltu tillögunni nýttu þau lönd sér þar með ekki þann möguleika á hindrun samþykkta sem er að finna í NEAFC samningnum.“
„Fulltrúar Íslands eiga í reglulegum samskiptum við kollega sína í Færeyjum, ekki síst á málefnasviði sjávarútvegsmála og málefna hafsins þar sem bæði löndin hafa ríka hagsmuni. Aðgerðir gegn karfaveiðum á Reykjaneshrygg hafa í mörg ár verið hluti af slíkum samtölum og hefur oftar en ekki verið góð samvinna milli landanna þar að lútandi,“ segir í svari matvælaráðuneytisins.
Vakin er athygli á að ÍSlandi hafi, fyrir innrás Rússlands í Úkraínu átt frumkvæði að viðræðum við Rússa um veiðarnar. „Vonir stóðu til að betra samtal næðist en áður um þessar veiðar. Innrásin í Úkraínu breytti öllum samskiptum Íslands, og annarra aðildarríkja NEAFC, við Rússland og því hefur enn ekkert orðið af þessum viðræðum sem til stóð að yrðu á nýjum grunni.“
Þetta hafi hins vegar ekki hindrað íslensk stjórnvöld í að leita leiða til að stöðva veiðarnar og lagði til fyrrnefnda tillögu um bann gegn löndun, umskipum og þjónustu við skip sem stunda þessar veiðar í höfnum aðildarríkja NEAFC.
„Grunnur þessarar samþykktar er sá að veiðarnar ganga gegn skýrri vísindaráðgjöf um að ekki ætti að heimila neinar veiðar á þessum karfastofnum,“ segir í svarinu.