Súrnun og hlýnun eru ekki góð blanda

Þær breyt­ing­ar sem eru að eiga sér stað í haf­inu gætu á ein­hverj­um tíma­punkti kallað á að draga þurfi tölu­vert úr fisk­veiðum.

Breska dag­blaðið Guar­di­an birti á dög­un­um grein sem eðli­lega hef­ur hrist upp í sjáv­ar­út­veg­in­um, jafnt sem þeim bresku neyt­end­um sem þykir fátt betra en fisk­ur og fransk­ar. Guar­di­an vitn­ar í ný­lega skýrslu sem gef­in var út af um­hverf­is­vökt­un­ar­nefnd norður­skauts­ráðsins, AMAP (e. Arctic Monitor­ing and Assess­ment Programme), sem fjall­ar um mögu­leik­ann á að súrn­un sjáv­ar og hita­breyt­ing­ar í Bar­ents­hafi gætu valdið því að þorsk­stofn­inn á svæðinu hrynji þegar fram í sæk­ir.

Hrönn Eg­ils­dótt­ir er sjáv­ar­vist­fræðing­ur hjá Haf­rann­sókna­stofn­un og seg­ir hún að það sem geri skýrslu AMAP sér­stak­lega áhuga­verða sé að þar er þess freistað að smíða lík­an sem sýni áhrif­in þegar súrn­un og hlýn­un sjáv­ar fara sam­an, frek­ar en að meta áhrif­in hvor í sínu lagi. „Niðurstaðan er að hlýn­un gæti hjálpað þorsk­stofn­in­um í Bar­ents­hafi upp að vissu marki en ef hlýn­ar of mikið fari áhrif­in að verða nei­kvæð. Súrn­un­in veld­ur síðan auknu álagi á stofn­inn og hef­ur einkum áhrif á fisk­inn þegar hann er á lirfu­stigi og viðkvæm­ari fyr­ir um­hverf­is­breyt­ing­um.“

Að sögn Hrann­ar tor­veld­ar það all­ar spár hve fáum rann­sókn­um er til að dreifa og þannig sé t.d. ekki hægt að finna nema sautján vís­inda­grein­ar sem fjalla um áhrif súrn­un­ar sjáv­ar á þorsk. „Þær rann­sókn­ir sem við höf­um í dag veita okk­ur aðeins vís­bend­ing­ar, og t.d. ein­blíndi skýrsla AMAP sér­stak­lega á þorsk­stofn­inn í Bar­ents­hafi. Þess­ar rann­sókn­ir segja okk­ur þó af­drátt­ar­laust að full ástæða sé til að skoða þessi mál bet­ur, bæði hér við Ísland sem og ann­ars staðar.“

Líf­ríki hafs­ins staf­ar ógn af hlýn­un og súrn­un sjáv­ar. mbl.is/​Styrm­ir Kári

Fisk­ar þola ekki hvað sem er

Bend­ir Hrönn á að það hafi lengi verið viðtek­in skoðun að fisk­arn­ir í haf­inu gætu lagað sig að víðtæk­um um­hverf­is­breyt­ing­um og fært sig um set í takt við breyt­ing­ar á hita­stigi sjáv­ar. Teg­und­ir eins og þorsk­ur­inn eign­ist líka marg­ar millj­ón­ir hrogna og þeir ein­stak­ling­ar sem þola um­hverf­is­breyt­ing­arn­ar best geti því fjölgað sér hratt og styrkt stofn­inn. Þessi sýn á þraut­seigju fisk­stofna gef­ur samt skakka mynd, hvað þá þegar um­hverf­is­breyt­ing­arn­ar eru hraðar og fleiri en einn um­hverf­isþátt­ur sem veld­ur álagi á stofn­inn.

„Við hrein­lega vit­um það ekki hvort þorsk­ur­inn geti eða geti ekki þraukað ef sjór­inn hlýn­ar og súrn­ar á sama tíma. Aft­ur á móti má full­yrða að ef um­hverfi þorsk­stofna breyt­ist mikið gæti dregið úr erfðabreyti­leika og þar með get­ur stofn­inn orðið viðkvæm­ari fyr­ir hvers kyns áföll­um sem komið gætu í kjöl­farið.“

Hrönn út­skýr­ir að því meiri líf­fræðileg fjöl­breytni sem er inn­an fisk­stofns, því auðveld­ara eigi hann með að aðlag­ast, en ef ytri þætt­ir valda því að hluti stofns­ins nær ekki að koma af­kvæm­um á legg þá hverfi um leið hluti líf­fræðilegu fjöl­breytn­inn­ar. Gæti það t.d. þýtt að ef helm­ing­ur stofns­ins nær að aðlag­ast súrn­un minnki erfðabreyti­leiki hans um­tals­vert og hætta á að þeir eig­in­leik­ar sem hefðu nýst til að tak­ast á við hita­breyt­ing­ar hafi horfið með þeim helm­ingi stofns­ins sem ekki tókst að aðlag­ast súrn­un­inni. „Ef síðan enn eitt áfallið bæt­ist við, t.d. að sníkju­dýr taka að herja á stofn­inn, þá er hann mögu­lega þeim mun verr í stakk bú­inn til að tak­ast á við þær breyt­ing­ar.“

Ítar­legri um­fjöll­un er að finna í sjáv­ar­út­vegs­blaði 200 mílna, sem fylgdi Morg­un­blaðinu á föstu­dag.