Þrátt fyrir gang mála í Úkraínu hafa Norðmenn og Rússar átt í tæplega hálfrar aldar samstarfi sem snýr að löndun fisks úr rússneskum togurum í norskum höfnum. Matvöru fyrir milljarða norskra króna.
Senn líður að því að ganga þurfi til löndunarsamninga fyrir næsta ár og hefur norska sjávarútvegsráðuneytið staðfest það við ríkisútvarpið NRK að þær viðræður standi nú fyrir dyrum og hefjist um miðjan mánuðinn. Hafa Rússar þegið boð Norðmanna um að hefja samningaviðræðurnar, að sögn Halvard Wensel, upplýsingafulltrúa sjávarútvegsráðuneytisins.
Þorskmiðin við Noreg eru ein þau gjöfulustu í heiminum á meðan töluvert minna veiðist norður í Barentshafi, við strendur Rússlands, og náðust því samningar milli landanna á áttunda áratugnum um að rússneskir togarar fengju að leita á norsk mið og landa afla sínum í norskum höfnum. Eins eiga nágrannalöndin í samstarfi um hafrannsóknir og fiskveiðieftirlit með sjálfbærar fiskveiðar að markmiði. Aflinn sem um er að tefla í samningum landanna nemur 500.000 tonnum af þorski.
„Erfitt er að neita því að hér er um óvenjulegan atburð að ræða miðað við stöðu mála nú,“ segir Geir Hønneland, prófessor við Fridtjof Nansen-stofnunina, um samningaviðræðurnar sem nú eru á döfinni og bætir því við að þar séu á ferð dreggjar eðlilegra samskipta umheimsins við Rússland.
Norsk stjórnvöld hafa tekið þá ákvörðun að halda löndunarsamkomulaginu utan við viðskiptabönn í garð Rússlands, enda græða þau á fiskinum sem því fylgir. Þær spurningar sem vakna snúa hins vegar að öryggismálum í námunda við rússneska togara og hafa þingmenn á norska Stórþinginu spurt sig og aðra þess, svo sem eftir gassprenginguna í Eystrasalti, hvort óhætt sé að hleypa rússneskum togurum í norskar hafnir.
Bjørnar Skjæran sjávarútvegsráðherra kveðst fylgjast náið með þróun mála en enn hafi hann þó ekki séð ástæðu til að hverfa frá þeirri undantekningu sem umferð rússneskra togara um hafnir Noregs er. Máli sínu til stuðnings vísar ráðherra til þess að vernda beri sjálfbærni fiskimiðanna og minnir á hrun síldarstofnsins á sjöunda áratugnum og þorskkrísuna svokölluðu á þeim níunda.
Alfred Bjørlo, sjávarútvegstalsmaður Venstre-flokksins, er ósammála. „Fiskveiðistjórnsýslan snýr að gagnkvæmum veiðum yfir landamæri, hún snýst ekki um að fá leyfi til að selja fisk í norskum höfnum,“ segir hann og vill hafnbann á öll rússnesk fiskiskip. „Þetta er eitthvað sem ríkisstjórnin hefur soðið saman og við eigum ekki að taka þátt í þessu þegar við vitum að rússneskir ólígarkar hafa milljarðatekjur af fiskverslun,“ segir hann enn fremur.
Jonas Gahr Støre forsætisráðherra varði samkomulagið við Rússa hins vegar í gærkvöldi þegar hann sagði að nægilegt væri að auka öryggiseftirlit á öðrum vettvangi. Nógu vel væri fylgst með fiskiskipum.
NRKII (öryggismál Rússatogara)
NRKIII (á þessu þéna milljarðamæringarnir í Noregi og Rússlandi)