„Gagnrýnendur eiga að vera mannbætandi“

Jón Viðar Jónsson, leiklistargagnrýnandi DV, er ekki lengur á boðsgestalista á frumsýningar í Borgarleikhúsinu. Það er þó ekki svo að honum hafi verið bannaður aðgangur að leikhúsinu, eins fram kom í sjónvarpsfréttum RÚV í gær; hann þarf einfaldlega að borga miðann sinn sjálfur, að sögn Guðjóns Pedersens leikhússtjóra.

Líð ekki dónaskap við gesti

„Þetta snýst um það að Jón Viðar hefur notað sín skrif sem leikhúsgagnrýnandi til að tala illa um hluti sem mér finnst ekki koma málinu við og eru beinlínis rangir. Mér fannst komið nóg þegar hann fór að tala illa um gesti Borgarleikhússins – áhorfendur okkar. Þetta snýst ekki um skoðanir Jóns á leiksýningum. En þegar Jón Viðar segir að svo mikil nálykt sé í Borgarleikhúsinu að áhorfendur flýi, á sama tíma og fyrri hluti leikárs nú er með 20 þúsund fleiri gesti en sama tímabil í fyrra, sem þó var metár – þá er hann að segja að áhorfendur séu fífl, þeir finni ekki nályktina. Svona dónaskap við mína gesti líð ég ekki.“

Leikhússtjóra er í sjálfsvald sett hverjir eru á boðsgestalistum leikhússins. En spurning er hvers vegna Jón Viðar, einn gagnrýnenda er tekinn af listanum. Hefði sá gjörningur ekki þurft að ganga yfir alla gagnrýnendur?

„Listinn yfir þá sem boðið er á frumsýningar er breytilegur, og við tökum hann í gegn árlega. Vissir embættismenn borgarinnar fá sinn fasta miða, og oft hafa gagnrýnendur fengið miða á frumsýningar. Ef Jón vill gagnrýna sýningar okkar áfram getur hann keypt sinn miða sjálfur. Ef ég tæki alla gagnrýnendur af listanum væri ég að setja út á þá alla, og það er ég ekki að gera. Þetta snýst einfaldlega ekki um gagnrýni leiksýninga, heldur um viðmót eins gagnrýnanda við gesti Borgarleikhússins.“

Jón vísar á DV

Jón Viðar Jónsson gagnrýnandi kvaðst ekkert hafa um málið að segja og vísaði ósk Morgunblaðsins um viðtal á ritstjóra DV.

Ekki deilt um hæfni Jóns

Reynir Traustason ritstjóri kveðst mjög undrandi á aðgerð Borgarleikhússins og líta hana alvarlegum augum. „Það felst í því ákveðin mismunun að bjóða einum fjölmiðli en öðrum ekki og sú mismunun er byggð á mjög vafasömum forsendum. Það fer eftir krítíkernum hvernig hann setur sitt mál fram; Jón Viðar hefur vissulega menntun og reynslu til að fjalla um leiksýningar, um það verður ekki deilt. Í því ljósi er aðgerðin mjög slæm.“

Spurður um hverju gagnrýni ætti að þjóna; leikverkinu, aðstandendum sýningar, leikhúsfræðum, lesendum blaðsins eða öðru, segir Reynir gagnrýnina hljóta að miðast við að upplýsa lesendur blaðsins. „Hann er að segja lesendum okkar hvernig verkið kemur honum fyrir sjónir. Gagnrýnandinn er ekki að skrifa á forsendum leikhússins. Hann hlýtur að skrifa um það sem leikhúsgestir þurfa að vita. Þetta eru leiðbeinandi skrif, en auðvitað öðrum þræði fyrir þá sem standa að sýningunni. Hann krítiserar kannski leiktjöld, tónlist eða slíkt og þá læra menn vonandi af því. Þetta er eins og hver önnur gagnrýni; sá sem gagnrýnir bækur gerir það ekki fyrir höfundana heldur fyrir lesendur. En gagnrýnendur eiga að vera mannbætandi. Leikari sem fer illa út úr krítík á að geta lært af því og orðið vonandi betri leikari á eftir.“

Spurður um þá fullyrðingu Guðjóns Pedersens að málið snúist ekki um gagnrýni á leiksýningar heldur um orð hans í garð leikhúsgesta, segir Reynir hana fyrirslátt.

„Þetta er þvættingur. Jón Viðar dregur upp myndræna lýsingu á því að almenningur snúi baki við leikhúsinu því sýningarnar séu svo lélegar. Ég held að þetta sé algjör fyrirsláttur, vegna þess að leikhússtjórinn er bara ævareiður út af krítíkinni.“