Erlent | mbl | 25.2.2009 | 23:44

Mannréttindum hrakað í Kína

Hillary Clinton hitti Hu Jintao Kínaforseta að máli um síðustu helgi. Reuters

Mannréttindum hrakaði í Kína á árinu sem leið þrátt fyrir Ólympíuleikana í Peking. Andstæðingar stjórnarinnar voru kúgaðir sem og sjálfstæðissinnar í Tíbet. Þetta kemur fram í nýrri skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins.

Niðurstaðan vekur athygli, ekki síst fyrir þá röksemd að leikarnir myndu auka samskipti landsmanna við umheiminn og því vera liður að færa Kína nær vestrænum ríkjum í þessu tilliti.

Í skýrslunni, þar sem einnig er vikið að mannréttindum í öðrum ríkjum, segir að kínversk stjórnvöld hafi staðið fyrir aftökum án dóms og laga og þvinguðum játningum með pyntingum. Þá hafi frjálsir einstaklingar verið neyddir til vinnu.

Þá eru menning og trú minnihlutahópa bæld niður, einkum á meðal múslíma í Xinjiang-héraði og í Tíbet.

Þessi kúgun hafi náð hámarki þegar átökin stóðu yfir í Tíbet fyrir tæpu ári og á meðan leikarnir stóðu.

Hillary Clinton, utanríkisráðherra Bandaríkjanna, fór í opinbera heimsókn til Kína um síðustu helgi og lét þar þau orð falla að samvinna ríkjanna í öryggis-, loftslags- og efnahagsmálum væri ágreiningi um mannréttindi yfirsterkari.

Clinton hitti í heimsókn sinni Hu Jintao Kínaforseta, Wen Jiabao forsætisráðherra og Yang Jiechi utanríkisráðherra og snerust viðræður þeirra öðrum þræði um leiðir til að auka samvinnu ríkjanna í efnahags-, öryggis- og loftslagsmálum.

Taldi Clinton þessa málaflokka svo brýna að ágreiningur um sjálfstæði Taívans og Tíbets og stöðu mannréttindamála í Kína mætti ekki raska samvinnu stórveldanna á þessum sviðum.

Þakkar traust Kínverja á skuldabréfunum

Þakkaði Clinton við það tækifæri Kínverjum sérstaklega fyrir auðsýnt traust gagnvart bandarískum skuldabréfum, en frekari útgáfa þeirra er liður í fjármögnun Bandaríkjastjórnar á hundraða milljarða dala viðreisnaráætlun hagkerfisins.

„Við munum svo sannarlega rísa upp eða falla í sameiningu. Við erum á sama báti og róum nú sem betur fer í sömu áttina,“ sagði Clinton, sem taldi bæði ríkin háð því að takast myndi að koma bandarísku efnahagslífi í gang.

Clinton notaði einnig tímann til að skoða kolaorkuver í Peking þar sem leitast er við að lágmarka losun koldíoxíðs og til að sækja messu í kirkju í eigu kínverska ríkisins. Um 40 milljónir Kínverja eru skráðir kristnir og gerir stjórnin þær væntingar til hópsins að hann iðki trú sína í ríkisreknum og þjóðhollum kirkjum þar sem prestar eru valdir af yfirvöldum.

Þá átti Clinton viðræður við konur sem berjast fyrir auknum réttindum kvenna, auk þess að taka þátt í stuttu netspjalli við kínverska þegna.

Mikið vatn runnið til sjávar

Fjallað var um heimsókn Clinton í dagblaðinu New York Times með þeim orðum að mikið vatn hafi runnið til sjávar frá því hún flutti sem forsetafrú fyrirlestur á ráðstefnu í Peking árið 1995, þar sem hún dró ekki dul á gagnrýna afstöðu sína til mannréttindastöðu kvenna í Kína.

Yang utanríkisráðherra vék í heimsókinni að mannréttindum í Kína og lét við það tækifæri þau orð falla að „brosmild andlit“ kínversku þjóðarinnar vitnuðu um að staða þeirra mála væri góð.

Kínversk mannréttindasamtök tóku annan pól í hæðina og sögðu lögregluna í Peking hafa meinað hluta mótmælenda að yfirgefa heimili sín. Aðrir hefðu einnig verið undir ströngu eftirliti.