Erlent | mbl | 8.4.2010 | 18:47

Norskir nasistar báðu Hitler um land í Rússlandi

Vidkun Quisling vildi stofna norskar nýlendur í Sovétríkjunum.

Leppstjórn nasista í Noregi, meðan á síðari heimsstyrjöldinni stóð, óskaði ítrekað eftir því við þýsk stjórnvöld í Berlín, að fá að stofna norskar nýlendur í Sovétríkjunum. Þetta kemur fram í skjölum, sem norska þjóðskjalasafnið birti á vef sínum í dag.

Alls voru um 5000 skjöl frá tímum heimsstyrjaldarinnar birt í dag í tilefni af því að 70 ár eru á morgun liðin frá því Þjóðverjar gerðu innrás í Noregi. Þar af fjallar 281 skjal um áform norsku leppstjórnarinnar um að auka svigrúm Norðmanna. Sýna skjölin, að Vidkun Quisling og samstarfsmenn hans í norsku stjórninni fóru ítrekað fram á það við Þjóðverja, meðan á hernámi þeirra stóð á árunum 1940 til 1945, að fá svæði til umráða í Sovétríkjunum en Norðmennirnir töldu víst, að Þjóðverjar yrðu fljótir að leggja Sovétríkin undir sig.

Skjölin sýna, að stjórn Quislings setti á stofn sérstaka Rússlandsskrifstofu, Austrveg, í júní 1941, skömmu eftir að Þjóðverjar réðust inn í Sovétríkin. Norska stjórnin fór fyrst fram á að fá til umræða landssvæði nálægt Murmansk en þegar Þjóðverjar tóku dræmt í það fóru Norðmenn fram á svæði í Úkraínu og Hvíta-Rússlandi. Ráðherrar ferðuðust meira að segja til Úkraínu til að skoða hentug svæði.

Terje Emberland, sagnfræðingur hjá Holocaust Studies stofnuninni í Ósló, sagði við AFP að þessi skjöl varpi ljósi á hve samvinnan milli norsku leppstjórnarinnar og nasistastjórnarinnar í Þýskalandi var náin um þjóðarmorðaáætlanir nasista í austurvegi.

Heinrich Himmler, leiðtogi SS-sveita nasista, hafði hins vegar engan áhuga á að stofna norskar nýlendur í Sovétríkjunum og lýsti þeirri skoðun, að frekar ætti að nota Norðmenn sem „vopnaða bændur" sem gætu aðstoðað við að stofna nýlendur á herteknu svæðunum.

Þjóðverjar voru hraktir út úr Sovétríkjunum og haustið1944 hófu sovéskar hersveitir að reka þá frá Norður-Noregi. Eftir stríðið var Quisling fundinn sekur um landráð og tekinn af lífi 24. október 1945. Nafn hans hefur orðið að alþjóðlegu orði yfir svikara.