Erlent | AFP | 13.10.2012 | 16:25 | Uppfært 22.8.2013 7:57

Kínverska stjórnkerfið gæti „sprungið“

Francis Fukuyama. www.wikipedia.org

Stjórnkerfi Kína er undir miklum þrýstingi frá vaxandi millistétt landsins og er því líklegt til þess að „springa á einhverjum tímapunkti“ að sögn bandaríska stjórnmálafræðingsins Francis Fukuyama.

„Kína hefur alltaf þurft að glíma við stórt upplýsingavandamál þar sem keisarinn áttar sig ekki á því hvað er að gerast“ í grasrótinni segir Fukuyama, en hann er best þekktur fyrir bók sína „The End of History and the Land Man,“ þar sem hann setti fram þá kenningu sína að frjálslynt lýðræði væri vogarás samfélagsþróunar.

Hann segir vanda keisaranna til forna vera að mörgu leyti vanda Kommúnistaflokks Kína í dag. „Vegna þess að þeir eru ekki með fjölmiðlafrelsi eða kosningar á sveitarstjórnarstigi að þá geta þeir ekki metið hvað þegnar þeirra eru að hugsa,“ segir Fukuyama, en hann mun sækja ráðstefnu um alheimsstjórnmál í París, höfuðborg Frakklands í vikunni.

Samfélagsmiðlar koma til sögunnar

Hann segir að forysta flokksins reyni að bæta sér þann skort með því að halda skoðanakannanir og fylgjast með umræðu á samfélagsmiðlum, sérstaklega síðunni Weibo sem er eftirlíking af Twitter. Fukuyama segir að þessir sömu samfélagsmiðlar séu að vekja upp þjóðarsál sem hafi ekki verið til á meðan allir miðlar voru á valdi stjórnvalda.

Hann segir þetta eina af ástæðunum fyrir því að hann telji að stjórnkerfi Kína eigi eftir að springa á einhverjum tímapunkti og nefnir lestarslys í júlí 2011 þar sem fjörutíu manns létust. Yfirvöld reyndu þá að breiða yfir slysið, en neyddust til þess að láta af því í kjölfar fjölda mynda og pósta sem birtust á Weibo.

Fukuyama segir að það verði að hrósa Kínverjum fyrir hinn mikla efnahagsárangur sem þeir hafi náð á síðustu 30 árum, en að skortur á réttarfari og aðferðum til þess að gera valdhafa ábyrga fyrir gjörðum sínum geri landið næmara fyrir vandamálum. „Fram að þessu hefur forysta flokksins verið sett saman af fólki sem lifði í gegnum menningarbyltinguna og vill ekki endurtaka hana. En þegar þeir falla frá að þá eru engar tryggingar fyrir því að annar Maó komist ekki til valda.“ Fukuyama segir að brottrekstur Bo Xilai úr flokknum á grundvelli spillingar hafi öðrum þræði verið vegna vaxandi vinsælda hans á meðal almennings.