Strokufangarnir David Sweat og Richard Matt, sem höfðu verið á flótta í um þrjár vikur eru hættir að flýja. Matt var skotinn til bana af lögreglu nálægt Lake Tit­us í um 80 kílómetra fjarlægð frá fangelsinu sem hann flúði 6. júní. Sweat var síðan skotinn af lögreglu í gærkvöldi en hann lifði skotið af. Nú bíður hann örlaga sinna í haldi lögreglu.

Ljóst er að mennirnir tveir hafi átt ýmislegt sameiginlegt. Þeir eru báðir fæddir í New York fylki og áttu báðir erfiða æsku. En þeir voru einnig báðir morðingjar sem sáu fram á að eyða löngum tíma, jafnvel það sem eftir er ævi þeirra, í fangelsi. Hugsanlega litu þeir svo á að þeir hefðu engu að tapa á flóttanum en á bilinu 1000 til 1300 lögreglumenn tóku þátt í leitinni sem kostaði um eina milljón bandaríkjadali á dag.

Slapp úr fangelsi nítján ára gamall

Richard Matt var 48 ára gamall þegar hann lést á föstudaginn. Hann fæddist í bænum Tonawanda í New York fylki, ekki langt frá borginni Buffalo. Matt eyddi stórum hluta æsku sinnar á fósturheimilum og í unglingafangelsum. Í Buffalo News kemur fram að Matt hafi f yrst brotist úr fangelsi þegar hann var nítján ára árið 1986. Matt hafði þá verði dæmdur í eins árs fangelsi fyrir alvarlega líkamsárás. Fangavörður opnaði fyrir mistök klefa Matt sem náði að flýja. Matt slasaðist við flóttann en hann klifraði yfir tvö grindverk með gaddavír á toppnum. Hann náðist fimm dögum seinna í íbúð bróður síns.

Fimm árum seinna, árið 1991, var Matt dæmdur í fangelsi fyrir að nauðga konu í Buffalo og stinga hjúkrunarfræðing sem var einnig barnsmóðir hans. Í varðhaldi kynntist Matt David Telstar sem hafði verið í fangelsi vegna ásakana um fjársvik. Átti Telstar að hafa svikið 1,3 milljónir bandaríkjadali út úr eign eiginkonu sinnar sem var einn af erfingjum Warner Bros samsteypunnar. Telstar tók upp á því að greiða tryggingu Matt sem  varð til þess að hann varð laus maður. Í kjölfarið bauð Telstar honum 100.000 bandaríkjadali fyrir að myrða eiginkonu sína, foreldra hennar og lögfræðing. Matt kom mörgum á óvart og neitaði því. Hann bar síðar vitni gegn Telstar sem var síðar dæmdur í fangelsi vegna áætlunarinnar.

„Pynting“ ekki nógu sterkt orð

Í desember 1997 rændi, drap og aflimaði Matt fyrrum yfirmann sinn, hinn 76 ára gamla Willam Rickerson. Matt taldi að Rickerson ætti mikið magn auðæfa og réðst þess vegna á hann. Matt og samverkamaður hans, Lee E. Bates, börðu og pyntuðu manninn á heimili hans. Síðan límdu þeir handleggi hans og fótleggi saman, hentu honum í bílskott og keyrðu með hann í 27 tíma.

Bates var í fangelsi í fimmtán ár vegna aðildar sinnar að morðinu. Hann kom fram í viðtali við CNN í síðustu viku og sagði að „pynting“ væri líklega ekki nógu sterkt orð til þess að lýsa meðferð þeirra á fórnarlambinu. Hann lýsti því hvernig Matt stakk Rickerson inn í eyrað með brýni, braut á honum fingurna og hálsbraut hann með berum höndum. Líkamsleifum Rickerson var hent í Niagra ánna í New York fylki.

Matt flúði til Mexíkó en þar var hann handtekinn af lögreglu eftir að hann stakk mann til bana fyrir utan bar. Matt var framseldur til Bandaríkjanna árið 2007 og dæmdur ári seinna fyrir morðið á Rickerson. Hann var dæmdur í að minnsta kosti 25 ára fangelsi og var fluttur í fangelsið sem hann slapp út úr 6. júní s.l. ásamt David Sweat.

Í fangelsinu var Matt þekktur fyrir listgáfu sína. Hann sérhæfði sig í því að teikna frægt fólk eins og Oprah Winfrey, Hillary Clinton og Juliu Roberts.

Reif hurð af baðherbergi og fór með hníf í skólann

David Sweat er 34 ára gamall og fæddist í Dickinson í New York. Að sögn móður hans, Pamela Sweat, átti hann gífurlega erfiða æsku. Móðir hans greindi frá því í viðtali við dagblað í Binghamton að þegar sonur hennar var níu ára kom hann með kjötiðnaðarhníf í skólann til þess að nota á hrekkjusvín. Í kjölfarið varð hegðun hans verri og hann t.d. reif hurð af baðherbergi heimilisins og fór að stela bílum. David var sendur á fósturheimili og veit móðir hans ekki hvort að hann hafi farið í menntaskóla. Hún sagði í viðtalinu að sonur hennar beitti hana andlegu ofbeldi. „Ég vil ekkert með hann hafa,“ sagði hún. „Hann kvalið mig síðan hann var níu ára og nú er hann 34 ára og mér líður eins og hann sé enn að gera það.“

David Sweat var handtekinn nokkrum sinnum sem unglingur vegna þjófnaðar. Hann var dæmdur í nítján mánaða fangelsi í unglingafangelsi í Buffalo. Árið 2002 stal hann ásamt tveimur samverkamönnum pallbíl í Pennsylvania og byssum. Mennirnir höfðu komið sér fyrir í almenningsgarði í New York til þess að deila með sér þýfinu þegar lögreglumanninum Kevin Tarsia bar að garði. David Sweat skaut Tarsia og keyrði yfir hann. Annar maður skaut lögreglumanninn jafnframt tvisvar í andlitið. David Sweat viðurkenndi að hafa myrt lögreglumanninn og var dæmdur í lífstíðarfangelsi.

Voru á „heiðursgangi“

Clinton fangelsið í Dannemora er stærsta öryggisfangelsi í New York og eitt það þekktasta. Fangelsið hýsir tæplega 3000 fanga og starfa þar 1400 fangaverðir. Margir þekktir einstaklingar hafa verið fangar í Clinton fangelsinu, m.a. mafíuforinginn Charles „Lucky“ Luciano, fjöldamorðinginn Joel Rifkin og rapparinn Tupac Shakur.

Í fréttaskýringu New York Magazine kemur fram að þeir Matt og Sweat hefðu hagað sér vel í fangelsinu og þar að leiðandi voru þeir á svokölluðum „Heiðursgangi“ sem veitti þeim aukið frelsi. Þeir máttu elda, heimsækja aðra fanga og sluppu við það að klæðast fangabúningum. Mennirnir störfuðu á saumastofu fangelsisins. Þar saumuðu þeir einkennisbúninga fyrir starfsfólk járnbrautafyrirtækisins Metro-North.

Fyrir flóttann sáust David Sweat og Richard Matt síðast klukkan hálfellefu, föstudagskvöldið 5.júní. Þegar að fangaverðir framkvæmdu hefðbundna öryggisleit klukkan hálfsex næsta morgun, voru þeir horfnir. Fljótlega kom í ljós að flóttinn hafi verið skipulagður í þaula.

Fréttaskýring New York Times.