Viðburðaríkt fyrsta ár Trumps
Erla María Markúsdóttir
Setja bókamerki
Donald John Trump, 45. forseti Bandaríkjanna, var óneitanlega fyrirferðarmikill í fréttum af erlendum vettvangi á árinu sem er að líða. Forsetinn tók sér ýmislegt fyrir hendur á sínu fyrsta embættisári og má þar sem dæmi nefna samskipti hans við Vladimír Pútín, forseta Rússlands, „eldflaugamanninn“ í Norður-Kóreu, starfsmannaveltu í Hvíta húsinu, múrinn og falsfréttir.
Á ýmsu gekk áður en Trump tók formlega við í janúar, sem gaf til kynna að líklega verður aldrei nein lognmolla í kringum embættistíð hans.
herferð tölvuinnbrota og hagræðingu fjölmiðlaumfjöllunar, sem beindist að forsetaframboði Hillary Clinton. Trump var fljótur að bregðast við skýrslunni og fullyrti að tölvuinnbrot Rússa hafi ekki haft áhrif á forsetakosningarnar.
Trump sagði að um „falsfréttir“ (e. Fake news) væri að ræða, orð sem hann hefur síðar notað óspart. Falsfréttir náðu meira að segja slíku flugi á árinu að Collins orðabókin útnefndi orðið sem orð ársins.
Trump tjáði sig á Twitter-síðu sinni í janúar
brugðust einnig fljótt við og neituðu því að öryggisstofnanir landsins búi yfir gögnum sem geta verið skaðvænleg Trump. Dmitry Peskov, talsmaður Pútíns, sagði ásakanirnar tilraun til að skaða samskipti Rússlands og Bandaríkjanna.
Rannsókn á afskiptum Rússa af kosningunum
Michael Flynn, ráðgjafi Trumps í þjóðaröryggismálum, af störfum vegna samskipta sinna við Rússa.byrjun mars samþykkti þingnefnd að hefja rannsókn á því hvort Rússar hafi haft afskipt af forsetakosningum. Umsjón rannsóknarinnar var sett í hendur bandarísku alríkislögreglunnar og nefndar öldungadeildarinnar sem fer með yfirstjórn leyniþjónustu. brjótast inn í bandaríska kosningakerfiðvísuðu fregnum um innbrot í kosningakerfið á bug.
„Ég mun aldrei bregðast ykkur“
„Ég mun aldrei bregðast ykkur. Við munum fá störfin okkar, landamærin okkar, auðinn okkar og drauma okkar aftur,“ sagði Trump meðal annars í innsetningarræðu sinni.
„Réttindi kvenna eru mannréttindi“
„Women's March on Washington.“ Tilgangur göngunnar var að skora á Trump að virða mannréttindi og sýna að réttindi kvenna eru mannréttindi.
Stærsta gangan fór fram í Washington, þar voru konur í meirihluta og klæddust margar hverjar bleikum höttum með myndum af píkum á til þess að vitna í ummæli Trump frá 2005 þar sem hann stærði sig af því að „grípa í píkuna“ á konum.
Múrinn
undirritaði tilskipun í lok janúar um að múr yrði byggður við landamæri Bandaríkjanna og Mexíkó. „Þjóð án landamæra er ekki þjóð,“ sagði Trump eftir að hann undirritaði tilskipanirnar og stóð þar með við kosningaloforð sitt. Mexíkó myndi ekki greiða fyrir múrinn.
Ferðabann, lögbann og breytt ferðabann
meinar flóttafólki að koma til landsins í allt að 90 daga, en aðgerðirnar ná til Írans, Íraks, Lýbíu, Sómalíu, Sýrlands, Súdans og Jemen.
„Þetta gengur ljómandi vel. Þið sjáið það á flugvöllunum, þið sjáið það út um allt,“ sagði Trump við blaðamenn eftir að ferðamönnum frá ofangreindum ríkjum var meinað að fara um borð í flugvélar sem áttu að fljúga til Bandaríkjanna. Víða brutust út mótmæli í kjölfar ákvörðunar Trumps.
dómsmálaráðherrar sextán ríkja Bandaríkjanna, þar á meðal Kaliforníu og New York. Þeir sögðu hana ekki samræmast stjórnarskránni. áfrýjaðihafnaðimálið til umfjöllunarniðurstöðu að ekki væri ástæða til þess að afnema ákvörðun alríkisdómarans og féllu atkvæði allra dómara, alls þriggja, á sama hátt – að þjóðaröryggi væri ekki stefnt í hættu. Trump svaraði ákvörðun dómstólsins á Twitter og segir að þjóðaröryggi sé stefnt í hættu og að hann myndi fara áfram með málið á æðra dómstig, það er Hæstarétt Bandaríkjanna.
Þriðja útgáfa ferðabannsins, sem nær til ríkisborgara Tsjads, Írans, Líbíu, Sómalíu, Sýrlands og Jemens, var kynnt til sögunnar í september og voru samstundis höfðuð mál þar sem efast var um lögmæti bannsins.
byrjun desember komst Hæstiréttur Bandaríkjanna að þeirri niðurstöðu að bandarískum stjórnvöldum væri heimilt að hrinda í framkvæmd endurskoðuðu ferðabanni ríkisborgara frá sex ríkjum þar sem múslimar eru í meirihluta.
Ríkisstjórn Trumps telur ferðabannið mikilvægt til þess að tryggja þjóðaröryggi Bandaríkjanna og draga úr líkunum á hryðjuverkum. Sjö dómarar Hæstaréttar Bandaríkjanna töldu bannið standast lög en tveir voru á annarri skoðun.
Umdeildar mannaráðningar og vafasamir brottrekstrar
Trump rak starfandi dómsmálaráðherra landsins úr starfi eftir að hún efaðist um lögmæti ákvörðunar hans um ferðabannið. Dómsmálaráðherrann, Sally Yates, hafði skömmu fyrir brottvikninguna skipað lögmönnum dómsmálaráðuneytisins að fara ekki að tilskipun forsetans.
Dana Boente, saksóknari í austurhluta Virginíu, tók tímabundið við starfi dómsmálaráðherra. Hann fyrirskipaði starfsfólki ráðuneytisins að fylgja skipun Trump varðandi bann við komu fólks frá ríkjunum sjö til Bandaríkjanna.
Sarah Huckabee Sanderstíu daga
Comey hafði umsjón með tveimur rannsóknum tengdum Trump og undir stjórn Comey komst FBI að þeirri niðurstöðu að forseti Rússlands, Vladimír Pútín, hefði veitt samþykki fyrir því að reyna að hafa áhrif á niðurstöðu forsetakosninganna í Bandaríkjunum, Trump í hag. Fjölmiðlar vestra fóru fljótlega að líkja brottrekstrinum við Watergate.
Frétt mbl.is: Er Watergate að endurtaka sig?
Robert Mueller, í stöðu sérstaks ráðgjafa sem fékk það hlutverk að hafa yfirumsjón með rannsókn á afskiptum Rússa af bandarísku forsetakosningunum 2016.
Comey kom fyrir rannsóknarnefnd öldungadeildar Bandaríkjaþings í júní þar sem hann gerði grein fyrir samskiptum sínum við Trump. Comey viðurkenndi meðal annars fyrir nefndinni að hann hefði sjálfur lekið minnispunktum sínum af fundunum með Donald Trump í þeirri von um að það myndi leiða til skipunar sérstaks saksóknara til að leiða rannsókn á afskiptum Rússa af síðustu forsetakosningum.
Obamacare
samþykkt lög sem mörkuðu fyrstu skrefin í þá átt að afnema kerfið. Lögin fólu meðal annars í sér að auðveldara er fyrir þingið að afnema heilbrigðistryggingakerfið að fullu og koma í veg fyrir að fulltrúar Demókrataflokksins geti komið í veg fyrir breytingarnar.frumvarp sem felur í sér afnám Obamacare.
Umræða um nýtt heilbrigðisfrumvarp
felld
Frétt mbl.is: Obamacare lifir - þungt högg fyrir Trump
Jerúsalem viðurkennd sem höfuðborg Ísrael
Trump ákvað að enda árið með því að valda ólgu enn á ný, nú með því að uppfylla eitt af stóru kosningaloforðum sínum: Að viðurkenna Jerúsalem sem höfuðborg Ísraels. Með ákvörðuninni steig Trump skref sem forsetar Bandaríkjanna hafa hingað til ákveðið að stíga ekki en ekkert ríki er með sendiráð í Jerúsalem líkt og Bandaríkin hafa nú ákveðið að gera.
Umfjöllun mbl.is: Trump viðurkennir Jerúsalem
„Ég hef ákveðið að kominn sé tími til þess að viðurkenna Jerúsalem sem höfuðborg Ísraels,“ sagði Trump í ræðu í Hvíta húsinu 6. desember.
öryggisráð Sameinuðu þjóðanna kom saman á neyðarfundi. Fjöldi erlendra ríkja og alþjóðastofnana hafa gagnrýnt ákvörðun Trumps harðlega og varað við mögulegum afleiðingum hennar.
Eftir að Trump hafði gert grein fyrir ákvörðun sinni brutust út mikil mótmæli Palestínumanna með tilfallandi átakum og ákalli um stríð gegn Ísrael samhliða vaxandi áhyggjum af því að til blóðsúthellinga komi fyrir botni Miðjarðarhafsins.
Á neyðarfundi öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna var ákveðið að kjósa um hvort synja ætti ákvörðun Trumps um að viðurkenna Jerúsalem sem höfuðborg Ísraels.
Í tillögu öryggisráðsins segir að yfirlýsing Bandaríkjastjórnar hafi ekkert lagalegt gildi og að fella verði hana úr gildi. Eins og við mátti búast beittu Bandaríkin neitunarvaldi sínu í atkvæðagreiðslunni.
Þá var komið að næstu stofnun Sameinuðu þjóðanna, allsherjarþinginu, að boða til neyðarfundar. Ákvörðun Trumps var einnig tekin fyrir þar og á fundi þingsins rétt fyrir jól samþykkti þingið frumvarp um að hafna viðurkenningu Bandaríkjanna á því að Jerúsalem verði höfuðborg Ísraels.
Atkvæðagreiðslur á allsherjarþinginu eru hins vegar ekki bindandi en ályktanir sem fá yfirgnæfandi stuðning hafa mikið pólitískt vægi.
Trump brást við með því að skerða fjárframlög Bandaríkjanna til Sameinuðu þjóðanna um 285 milljónir dollara.
Enn er því ekki ljóst hver endanleg áhrif ákvörðunar Trumps mun hafa á alþjóðasamfélagið. Flutningur sendiráðsins frá Tel Aviv til Jerúsalem mun að minnsta kosti taka einhvern tíma.
Verða Bandaríkin stórfengleg á ný?
Þessi listi yfir embættisverk Trump á árinu er alls ekki tæmandi. Trump hefur varla átt dauða stund á árinu, svo mikið er víst, og má við þennan lista bæta umdeilda skattalöggjöf sem tók gildi rétt fyrir jól, úrsögn Bandaríkjanna úr Parísarsáttmálanum og stórfurðuleg samskipti Trumps við ráðamenn í Norður-Kóreu.
Áhugasömum er bent á fréttaknippi mbl.is um Donald Trump þar sem má lesa tæplega 1.600 fréttir um gjörðir forsetans á árinu.
Trump tók sér stutt jólafrí með fjölskyldunni á Flórída en er nú mættur aftur til vinnu þar sem hann segir að verkefni sitt fyrir árið 2018 sé einfalt: „Að gera Bandaríkin stórfengleg á ný.“
Of háar einkunnir og of lítið skipulag
Kínverska sendiráðið gagnrýnir íslensku lögregluna
Jón Gnarr tók vakt á Stuðlum í gær
Erlendir þjófar stela frá gestum á Þingvöllum
„Ef við tímasetjum ekki samskiptin þá gerist ekki neitt“
Framkvæmdir kærðar til lögreglu
Svipuð þróun í neyslu og afbrotum og fyrir 30 árum
Misbauð hegðun borgarfulltrúa: „Ég biðst afsökunar“
