Hlédrægi draugurinn Baghdadi
Setja bókamerki
Heilagi stríðsmaðurinn eða jíhadistinn Abu Bakr al-Baghdadi hafði yfirumsjón með blóði drifnu risi og falli kalífadæmi Ríkis íslams. Leiðtoginn, sem var felldur í árás Bandaríkjahers á fylgsni hans í Sýrlandi í gærkvöldi, lét alla tíð lítið fyrir sér fara. Svo lítið að hann gekk undir viðurnefninu „draugurinn“.
Baghdadi fæddist sem Ibrahim Awad al-Badri árið 1971 í Samarra í vesturhluta Íraks. Hann var einlægur knattspyrnuaðdáandi í æsku sem kom ef til vill niður á námsárangrinum, en hann komst ekki inn í laganám þegar hann sóttist eftir því. Þá hugðist hann snúa sér að hermennsku en reyndist ekki með nægilega góða sjón. Hann hélt því til borgarinnar Baghdad þar sem hann lagði stund á nám í íslömskum fræðum.
Var ekki talinn hættulegur
Eftir innrás Bandaríkjanna í Írak 2003 stofnaði Baghdadi, líkt og hann kaus að kalla sig, sín eigin uppreisnarsamtök sem náðu þó aldrei flugi. Hann var handtekinn ári seinna af Bandaríkjamönnum í suðurhluta Íraks og haldið í Bucca-fangabúðunum. Baghdadi var alla tíð hljóðlátur og hlédrægur og það kom sér vel frá upphafi þar sem hann var látinn laus úr fangabúðunum í desember 2004 þar sem hann var ekki talinn hættulegur.
Forráðamenn fangelsisins töldu meira að segja að Baghdadi hefði jákvæð áhrif á aðra fanga og var hann fenginn til þess að leysa úr ágreiningi milli fanga.
Líkt og komið hefur í ljós á undanförnum árum voru fangelsin í Írak á þessum tíma gróðarstía harðlínu-íslamista og margir af hryðjuverkamönnum dagsins í dag komust í kynni við öfgamenn í fangelsum sem fengu óáreittir að koma áróðri sínum til skila.
Árið 2013 endurvakti Baghdadi Ríki íslams í Írak (ISI) sem átti að sameina Al-Qaeda og aðra hryðjuverkahópa múslima. Leiðtogar samtakanna voru drepnir af Bandaríkjaher árið 2010 og uppreisnarmennirnir hörfuðu og urðu æ einangraðari. Baghdadi tók að sér að leiða leifar af þessum uppreisnarhópum og var hann með sitt eigið markmið: Að stofna kalífadæmi.
Predikaði við al-Nuri-moskuna en dró sig svo í hlé
Í júní árið 2014 brutust vígamenn hryðjuverkasamtakanna Ríkis íslams til valda í Mósúl, annarri stærstu borg Íraks. Baghdadi lýsti í kjölfarið yfir stofnun kalífadæmis. Sveitir vígamannanna höfðu ráðist inn í Írak frá Sýrlandi og náðu um þriðjungi landsins á sitt vald á nokkrum mánuðum.
Í einföldu máli var kalífadæmið til forna ríki múslima á öldunum eftir að Múhameð spámaður lést árið 632. Hann hafði ekki fyrirskipað hver skyldi verða eftirmaður hans og hófust þá deilur um hver fengi það hlutverk. Það varð til þess að múslimar skiptu sér í tvær fylkingar; súnníta og sjíta. Þessi skipting hefur haldist síðan eða í tæplega 1400 ár. Í dag eru súnnítar um 90% allra múslima í heiminum. Sjítar hafa verið ráðandi í Íran, Írak og Jemen en súnnítar í öðrum ríkjum múslima. Saga Ríkis íslams hefur einkennst af blóðugri baráttu í þeim tilgangi að reyna að koma á fót kalífadæmi í norðurhluta Íraks og Sýrlands.
Baghdadi lét áfram lítið fyrir sér fara að undanskildu myndskeiði þar sem hann sést predika í al-Nuri-moskunni í Mósúl eftir að íslamska ríkið hafði hertekið borgina. Í myndbandinu lýsti Baghdadi sjálfan sig trúarleiðtoga allra múslima heimsins og kallaði eftir stuðningi múslima um allan heim.
Að öðru leyti hefur Baghdadi aðallega látið á sér bera í hljóðupptökum til stuðningsmanna sinna eftir að hann lýsti yfir stofnun kalífadæmisins. Síðan þá hafa margar fregnir borist af því að hann hefði verið drepinn eða hann særst. Rússneski herinn taldi til að mynda hugsanlegt í júní 2017 að leiðtoginn hefði hafi fallið í loftárás rússneskra orrustuflugvéla í nágrenni borgarinnar Raqa í Sýrlandi.
Birtist síðast opinberlega í apríl
Frá 2016 lofaði utanríkisráðuneyti Bandaríkjanna 25 milljóna dollara verðlaunafé hverjum þeim sem bjó yfir upplýsingum sem gætu leitt til handtöku eða dauða Baghdadi. Eftir því sem völd Ríkis íslams jukust dró Baghdadi sig meira í hlé. Þegar mest lét réði Ríki íslams yfir um 90 þúsund ferkílómetrum landsvæðis í Írak.
Í mars á þessu ári lýstu sýrlensku lýðræðisöflin (SDF), sem Kúrdar leiða, yfir sigri á Ríki íslams eftir að síðustu liðsmenn hryðjuverkasamtakanna voru brotnir á bak aftur í síðasta vígi þeirra í austurhluta Sýrlands. Mánuði síðar birtist Baghdadi opinberlega í áróðursmyndbandi sem hryðjuverkasamtökin sendu frá sér í apríl. Var það í fyrsta sinn í fimm ár sem hann birtist opinberlega og skartaði hann þá rauðu og gráu skeggi.
Baghdadi sagði aðgerðir Ríkis íslams gegn Vesturlöndum vera hluta af „langri baráttu“ og að samtökin myndu hefna sín vegna þeirra liðsmanna sem hefðu verið drepnir. „Það verða fleiri aðgerðir eftir þennan bardaga,“ sagði hann.
Síðasta upptakan með rödd hans heyrðist í ágúst síðastliðnum en Baghdadi hefur annars haldið sig til hlés. Það var svo í nótt sem Donald Trump Bandaríkjaforseti skrifaði í færslu á Twitter að „nokkuð rosalegt hafi verið að gerast!“ Á blaðamannafundi í dag útskýrði hann svo mál sitt frekar.
Hann sagði Baghdadi hafa sprengt sig í loft upp þegar Bandaríkjamenn gerðu árás á fylgsni hans í Sýrlandi í gærkvöldi. Forsetinn sagði að Baghdadi hefði verið króaður af, grátandi og öskrandi, og þar hefði hann sprengt sig og þrjú ung börn sín í loft upp. Fjölmiðlar vestanhafs greina frá því að Baghdadi hafi alltaf haft sprengjuvesti við höndina af ótta við að vera handsamaður.
Þjóðarleiðtogar víða um heim hafa brugðist við láti Baghdadi. „Andlát Baghdadi skiptir sköpum í baráttu okkar gegn hryðjuverkum,“ segir Boris Johnson, forsætisráðherra Bretlands, en hann segir baráttuna gegn hinum illu öflum Ríki íslams ekki lokið, síður en svo.
Yfir 300 stæði fóru undir hraun
„Má segja að þetta gos hafi þjófstartað“
Fullvissa ferðamenn um að hér sé öruggt
Börn hafi engan rétt á leikskólakennslu
Líklega komin á seinni hluta hrinunnar í Svartsengi
Litlar líkur á að hraunið nái til mannvirkja
Maskína: Framsókn í fallbaráttu