Innlent | mbl | 20.11.2007 | 20:40

Vill nýtt starfsheiti fyrir ráðherra

Konur á ráðherrabekkjum eru herrar en því vill Steinunn Valdís breyta. mbl.is/Sverrir

Steinunn Valdís Óskarsdóttir, þingmaður Samfylkingarinnar, hefur lagt fram þingsályktunartillögu á Alþingi um að ríkisstjórninni verði falið að undirbúa breytingar á stjórnarskrá og lögum til að taka megi upp nýtt starfsheiti ráðherra sem bæði kynin geta borið. Steinunn Valdís gerir ekki tillögu að starfsheiti en segir að leita mætti eftir tillögum, t.d. hjá Íslenskri málnefnd og heimspekideild Háskóla Íslands.

Steinunn Valdís segir í greinargerð með tillögunni, að sú þróun hafi átt sér stað í hefðbundnum kvennastéttum þegar karlar hafi haslað sér þar völl, að starfsheitum hafi verið breytt til þess að bæði kynin geti borið þau. Þannig hafi hjúkrunarkonur orðið að hjúkrunarfræðingum, fóstrur að leikskólakennurum og Fóstruskóla Íslands verið breytt í Fósturskóla Íslands, m.a. af tillitssemi við karla því að ekki þótti boðlegt fyrir karlmenn að vera kvenkenndir. Um eðlilega og sjálfsagða leiðréttingu hafi verið að ræða.

„Ef orðin ráðherra og sendiherra væru t.d. „ráðfrú“ og „sendifrú“ hefði eflaust einnig þótt sjálfsagt að breyta starfsheitinu um leið og fyrsti karlmaðurinn tók að sér slíkt embætti. Það er því í fyllsta samræmi við þessa þróun að breyta einnig starfsheitum í hefðbundnum karlastéttum, þannig að konur geti borið þau. Ráðherraembætti eiga ekki að vera eyrnamerkt körlum," segir í greinargerðinni.

Steinunn Valdís segir, að það særi ekki málkennd manna þótt konur séu forsetar, kennarar eða forstjórar en öðru máli gegni um orðið „herra“. „Það stríðir ekki einungis gegn málvitund okkar að kona sé herra, heldur er það merkingarlega útilokað að kona sé herra á sama hátt og karl getur ekki verið frú. Orðið herra merkir tvennt samkvæmt íslenskri orðabók, annars vegar titil karlmanns og hins vegar húsbónda eða yfirmann og ljóst er að síðarnefnda merkingin er frá þeim tíma þegar aðeins karlar gegndu slíkum stöðum. Það er því mikið réttlætismál að þessum starfsheitum verði breytt. Sömu rök eiga við um stöðuheitin sendiherra og skipherra sem væntanlega eru einnig formlega opin fyrir konur."

Steinunn Valdís segir að aðalatriðið sé að nota orð sem hentar báðum kynjum. Á Íslandi finnist ótal dæmi um snilldarlega nýsmíði orða. Vel kæmi einnig til greina að fram færi vel auglýst samkeppni um verðugt orð yfir þessi mikilvægu embætti þjóðarinnar, sem konur hljóti að gegna í æ ríkari mæli á komandi árum.