Innlent | mbl | 16.11.2008 | 11:53 | Uppfært 12:17

Framsókn: Ríkisstjórnin hvetur til viðskiptalegs siðrofs

Guðni Ágústsson formaður Framsóknarflokksins og Geir H. Haarde forsætisráðherra á Alþingi á dögunum. Ómar Óskarsson

Miðstjórn Framsóknarflokksins varar við þeirri leið sem ríkisstjórnin leggur fram til stuðnings fjölskyldum og heimilum í landinu. Þetta kemur fram í stjórnmálaályktun miðstjórnar flokksins í gær.

Þar segir m.a.: „Fólk leggur mikið á sig til að standa við skuldbindingar sínar á erfiðum tímum. Ráðstafanir ríkisstjórnarinnar hvetja til vanskila í stað þess að gera fólki auðveldara að standa í skilum með skuldbindingar sínar. Í raun er ríkisstjórnin að hvetja til viðskiptalegs siðrofs og vanskila sem leiðar út úr vandanum. Leið ríkisstjórnarinnar, að gera stóran hluta þjóðarinnar að vanskilamönnum, er alger uppgjöf gagnvart verkefninu.“

Miðstjórn Framsóknarflokksins telur að aðstæður í samfélaginu kalli á endurmat í íslensku samfélagi. „Framsóknarflokkurinn þarf að eiga frumkvæði í því endurmati. Þar þarf að halda fram hugsjónum flokksins í bráð og lengd af bjartsýni og festu. Í þeirri vinnu þarf að leggja rækt við samvinnu og félagsleg og mannleg gildi. Að þeirri vinnu þurfa sem flestir flokksmenn að koma, auk utanaðkomandi aðila. Framkvæmdastjórn Framsóknarflokksins er falið að setja þá vinnu af stað,“ segir m.a. í ályktuninni.

Stjórnmálaályktun miðstjórnarfundarins er birt hér í heild sinni:

Núverandi staða

Íslenskt efnahagslíf stendur nú frammi fyrir meiri vanda en það hefur nokkru sinni gert áður á lýðveldistímanum. Við blasir hrun bankakerfisins, algjört vantraust á gjaldmiðli þjóðarinnar, veruleg eignaskerðing lífeyrissjóðakerfisins, stórfellt atvinnuleysi, eignatap einstaklinga og fyrirtækja og að skuldir heimila og fyrirtækja eru að sliga rekstur þeirra og framtíðarmöguleika. Ljóst er að mikill halli mun verða á fjárlögum ríkissjóðs og að skuldir hans munu margfaldast á næstu árum.

Ólögmætar árásir bandalagsþjóða á íslenska hagsmuni eru fordæmalausar og ólíðandi, enda eiga samskipti við nágranna- og viðskiptaþjóðir að grundvallast á þeim alþjóðasamningum sem Íslendingar eru aðilar að. Nauðsynlegt er að stjórnvöld landsins standi fast gegn öllum öðrum kröfum en þeim sem þjóðinni ber lögum samkvæmt að gangast undir og hiki ekki við að leita niðurstöðu dómstóla ef þurfa þykir.

Við þessar aðstæður er óþolandi með öllu að við völd situr ríkisstjórn sem, þrátt fyrir mikinn þingmeirihluta, er ósamstíga og sundurleit. Ráðherrar ríkisstjórnarinnar hafa ástundað vinsældakapphlaup í stað ábyrgrar samstöðu á erfiðum tímum og nauðsynlegar aðgerðir til að bregðast við aðsteðjandi vanda reka á reiðanum. Framsóknarmenn hafa í rúmt ár varað mjög við þeirri stöðu sem þjóðarbúið er nú komið í og þeim óveðursskýjum sem stefndu að landinu erlendis frá. Þannig lýsti forsætisráðherra því m.a. í skýrslu sinni um efnahagsmál 2. september s.l. að þær efnahagsþrengingar sem væru framundan „væru vissulega krefjandi verkefni en ekki neyðarástand eða raunveruleg kreppa eins og Íslendingar kynntust fyrr á árum” og að við þyrftum „öll að búa okkur undir tímabundnar fórnir og minnkandi kaupmátt um hríð”. Skyldi forsætisráðherra enn vera sömu skoðunar? Miðstjórn Framsóknar lýsir því yfir vantrausti á þá ríkisstjórn sem nú situr.

Nauðsynlegar aðgerðir

Þrátt fyrir mikil áföll er Ísland land tækifæranna og framtíðin er björt, ef rétt er haldið á málum. Endurreisa þarf traust milli
ríkisstjórnar, Alþingis, stofnana þjóðfélagsins og þjóðarinnar. Miðstjórn Framsóknarflokksins varar sterklega við því að brugðist verði við núverandi efnahagskreppu með höftum, hækkun skatta eða öðrum þeim aðgerðum sem hindra kunna viðskipti eða fjármagnsflutninga milli landa. Framsóknarflokkurinn telur að á næstu vikum og misserum sé mikilvægt að ráðist verði í viðamiklar skammtíma- og langtímaaðgerðir til styrktar almenningi og fyrirtækjum í landinu.

Brýnustu aðgerðir eru eftirfarandi:

• Uppbygging markvissrar útflutningsstefnu í atvinnulífinu. Íslendingar eru háðari alþjóðaviðskiptum en flestar aðrar
þjóðir. Framtíðarhagvöxtur Íslands þarf að byggjast á útflutningi vöru og þjónustu sem tekur mið af hæsta mögulega virðisauka í alþjóðlegu samkeppnisumhverfi. Einn mikilvægasti þáttur í útflutningsstefnunni þarf að vera stuðningur við
nýsköpun í gegnum rannsóknar- og þróunarstarf innan veggja fyrirtækja, háskóla og opinberra stofna og með stuðningi við sprotafyrirtæki.

• Hlúa þarf að innlendri framleiðslu landbúnaðarvara. Ljóst er að þeir umbrota- og óvissutímar sem nú ríkja kalla á ný sjónarmið varðandi landbúnaðarframleiðslu á Íslandi. Miðstjórn Framsóknarflokksins minnir á nauðsyn þess að íslenskur landbúnaður búi við þau starfsskilyrði að hann geti framleitt og tryggt þjóðinni helstu nauðsynjar á sviði matvæla.

• Mikilvægt er að ekki verði hróflað við stjórnkerfi fiskveiða við núverandi aðstæður. Miðstjórn telur samt nauðsynlegt að
undirbúa aðlögun kerfisins að áliti mannréttindanefndar Sameinuðu þjóðanna. Íslensk sjávarútvegsfyrirtæki sem og önnur fyrirtæki landsins þurfa að búa við öryggt rekstrarumhverfi að svo miklu leyti sem hægt er. Veiðar, vinnsla og útflutningur sjávarafurða gegna lykilhlutverki í að leiða þjóðina upp úr þeim djúpa öldudal sem hún er nú í.

• Miðstjórnarfundur Framsóknarflokksins telur að tilraunir með að halda úti minnsta sjálfstæða gjaldmiðli heimsins hafi beðið skipbrot. Misráðnar ákvarðanir seðlabankastjóra vega ekki hvað síst þungt í þeim efnum og blasir því við að víkja þarf bankastjórn Seðlabanka Íslands og yfirstjórn Fjármálaeftirlits frá störfum og endurskoða stjórnkerfi þessara stofnana og þá peningamálastefnu sem þjóðin þarf að búa við næstu misserin. Tiltrú alþjóðasamfélagsins á íslensku krónunni er enginn sem lýsir sér m.a. í gríðarlegu gengisfalli með tilheyrandi verðbólguvexti, skuldasöfnun heimila og fyrirtækja, fyrirsjáanlegri gjaldþrotahrinu, atvinnuleysi og landflótta. Þessu þarf að bregðast við af fullri alvöru með hagsmuni þjóðarinnar að leiðarljósi.

• Skoða þarf allar mögulegar leiðir til að afnema hina umfangsmiklu vísitölubindingu sem nú ríkir í fjármálakerfinu. Ekkert þróað hagkerfi býr við jafn umfangsmikla vísitölubindingu og hið íslenska. Ljóst að áframhaldandi notkun hennar mun verulega takmarka notkun þeirra hagstjórnartækja sem við höfum til að ná hagkerfinu upp úr efnahagslægðinni. Samtímis er hins vegar nauðsynlegt að benda á mikilvægi þess að tryggja hagsmuni sparifjáreigenda í þjóðfélaginu, þar sem innlendur sparnaður verður undirstaða fjárfestinga í atvinnulífinu á næstu árum.

• Huga þarf vel að börnum og fjölskyldum landsins. Ríki og sveitarfélög eiga að leita leiða til þess að fjölskyldan og
einstaklingarnir geti borið höfuðið hátt og haldið reisn sinni í þeim erfiðleikum sem að steðja. Í ljósi þess er mikilvægt að efla alhliða forvarnir. Skoða ber ítarlega þá kosti sem í boði eru til að létta undir með fjölskyldum landsins, eins og að bjóða skuldbreytingu á vísitöluhækkun lána næstu 12 mánuði. Miðstjórn Framsóknarflokksins leggur áherslu á að sveitarfélögunum verði gert mögulegt að sinna mikilvægum nærþjónustuverkefnum sem sífellt verður meiri þörf fyrir. Þau þarf hugsanlega að útvíkka, t.d. með fríum skólamáltíðum eða lækkun kostnaðar við dagvistun. Því má ekki fella á brott 1,4 milljarða viðbótarframlag ríkisins í Jöfnunarsjóð sveitarfélaga.

• Ráðast þarf strax í endurskipulagningu bankakerfisins með það að markmiði að koma eignarhaldi þeirra sem fyrst úr ríkiseigu. Mikilvægt er að við sölu bankanna verði sérstaklega gætt að því að slíkt ferli verði gegnsætt og tryggi hagsmuni almennings í landinu. Miðstjórn Framsóknarflokksins bendir á kosti þess að hluti bankakerfisins sé í erlendri eigu.

• Miðstjórn Framsóknarflokksins krefst þess að settar verði skýrar og gegnsæjar reglur um hvernig farið verður með afskriftir skulda og skuldbreytingar viðskiptavina nýju ríkisbankanna og varar sterklega við þeirri hættu sem hefur skapast á að eignum ríkisbankanna kunni að verða ráðstafað á grundvelli pólitískra tengsla en ekki á viðskiptalegum forsendum.

• Efla þarf starfsemi Íbúðarlánasjóðs, t.d. með því að rýmka reglur um endurbótalán til einstaklinga og sveitarfélaga til viðhalds á eigin húsnæði. Hins vegar ber að varast að leggja á Íbúðalánasjóð of þungar byrðar með yfirfærslu lána úr bankakerfinu, sem fóru langt fram yfir veðheimildir og hámarkslán eins og þau voru á hverjum tíma.

• Leggja þarf í sérstakt átak til að bæta ímynd Íslands erlendis með markvissu kynningarstarfi. Ljóst er að ímynd Íslands hefur beðið mikinn hnekki á undanförnum vikum og allskyns ranghugmyndir eru í gangi um hver sé ábyrgð ríkissjóðs Íslands á skuldbindingum sem íslensku bankarnir stofnuðu til erlendis, þá í einkarekstri. Ef ekki verður gripið til markvissra aðgerða nú þegar er hætta á að viðskiptahagsmunir annarra íslenskra fyrirtækja og alls óskyldra kunni að skaðast verulega.

• Vegna mikilla umbrota í íslensku efnahagslífi er mikilvægara en áður að efla símenntun, verkmenntun og fullorðinsfræðslu. Miðstjórn Framsóknarflokksins hvetur til þess að þetta sé unnið í samvinnu við verkalýðshreyfinguna og Samtök atvinnulífsins.

Miðstjórn Framsóknarflokksins varar við þeirri leið sem ríkisstjórnin leggur fram til stuðnings fjölskyldum og heimilum í
landinu. Fólk leggur mikið á sig til að standa við skuldbindingar sínar á erfiðum tímum. Ráðstafanir ríkisstjórnarinnar hvetja til vanskila í stað þess að gera fólki auðveldara að standa í skilum með skuldbindingar sínar. Í raun er ríkisstjórnin að hvetja til viðskiptalegs siðrofs og vanskila sem leiðar út úr vandanum. Leið ríkisstjórnarinnar, að gera stóran hluta þjóðarinnar að vanskilamönnum, er alger uppgjöf gagnvart verkefninu.

Miðstjórn Framsóknarflokksins telur að aðstæður í samfélaginu kalli á endurmat í íslensku samfélagi. Framsóknarflokkurinn þarf að eiga frumkvæði í því endurmati. Þar þarf að halda fram hugsjónum flokksins í bráð og lengd af bjartsýni og festu. Í þeirri vinnu þarf að leggja rækt við samvinnu og félagsleg og mannleg gildi. Að þeirri vinnu þurfa sem flestir flokksmenn að koma, auk utanaðkomandi aðila. Framkvæmdastjórn Framsóknarflokksins er falið að setja þá vinnu af stað.